Opublikowany raport Monitoring innowacyjności polskich przedsiębiorstw. Wskaźnik dojrzałości innowacyjnej – 2023 po raz kolejny przedstawia Wskaźnik Dojrzałości Innowacyjnej (WDI), stanowiący syntetyczną miarę dojrzałości innowacyjnej polskich firm. (WDI), pomaga ocenić w jakim wymiarze przedsiębiorstwa są innowacyjne, biorąc pod uwagę ich rozmiar, profil działalności i zakres. Ten wskaźnik opiera się na analizie 191 różnych czynników i został stworzony za pomocą zaawansowanego modelowania strukturalnego SEM1.
WDI jest rezultatem analizy danych z 1787 przedsiębiorstw uczestniczących w badaniu, a jego wartość w V edycji badania przeprowadzonej w 2023 roku wynosi 34,6 na 100 punktów. Warto zaznaczyć, że ogólna wartość WDI nieznacznie wzrosła o 2,5 punktu w stosunku do poprzedniej edycji badania. W ramach badania jakościowego przeprowadzono 21 wywiadów pogłębionych z różnymi przedsiębiorcami, reprezentującymi różne firmy pod względem wielkości i branży. Dodatkowo, odbyły się dwa wywiady grupowe z ekspertami w dziedzinie innowacji oraz panel ekspertów, który omawiał wyniki badania i formułował rekomendacje.
Niepokojącą obserwacją jest fakt, że niemal połowa (44%) badanych firm wykazuje sceptycyzm wobec działań innowacyjnych, co stanowi wyzwanie dla polskiego sektora przedsiębiorstw, które mogą przeoczyć szansę na rozwój i poprawę konkurencyjności, koncentrując się tylko na tradycyjnych metodach działania.W 2022 roku kluczowymi czynnikami hamującymi innowacje były wysoka inflacja i rosnące koszty energii. Przedsiębiorcy nadal zwracali uwagę na bariery administracyjne jako negatywny wpływ na działalność innowacyjną, choć w nieco mniejszym stopniu niż w 2021 roku. Jedną z największych barier, którą wskazało aż 59,2% badanych była trudność w pozyskiwaniu wykwalifikowanych pracowników.
Innowacyjność przynosi korzyści
Jednak wyniki badania jednoznacznie dowodzą, że innowacyjność przynosi korzyści. Firmy, które podejmują wysiłek związany z działaniami innowacyjnymi, zgłaszają ogólny rozwój firmy (91,7%), podniesienie jakości usług i produktów (75,3%) oraz zwiększenie wydajności pracy (74,0%) jako główne korzyści wynikające z takiej działalności.
Zaangażowanie pracowników w działalność innowacyjną stanowi bardzo ważną część tej strategii.
Oceniając pracowników, zwrócono uwagę na wiele aspektów. Najważniejsza okazała się kreatywność.
- 64,6% wykazuje kreatywność w pracy.
- 53,5% ma możliwość pracy nad samodzielnie sformułowanymi usprawnieniami lub ulepszeniami.
- 49,8% bardziej skupia się na wykonywaniu poleceń niż na własnej inicjatywie.
- 20,3% uczestniczyło w „burzach mózgów” w ciągu ostatniego roku.
- 15,2% przeprowadziło badania opinii klientów na temat produktów/usług.
- 61,9% uczestniczy w szkoleniach podnoszących ich potencjał do innowacyjnej działalności.
- 5,9% było zaangażowanych w zadaniowe zespoły do opracowania nowych innowacyjnych rozwiązań.
Źródło: Monitoring innowacyjności polskich przedsiębiorstw – 2023, N = 1787.
Innowacje i Ich Wpływ na Zatrudnienie i Biznes
Wprowadzenie innowacji nie znacząco wpłynęło na zatrudnienie w firmach (6,8% wzrostu i 2,9% spadku). Ważniejsze są efekty związane z relacjami rynkowymi, takie jak poprawa obsługi klienta, dostosowanie się do wymagań klientów, wzrost udziału w rynku i sprzedaży. Wprowadzenie innowacji w ograniczonym zakresie zwiększyło zapotrzebowanie na nowe umiejętności u niektórych firm, choć dla innych ta potrzeba istniała wcześniej i została już zaspokojona. Jednak większość firm nie odczuwała zmian w zapotrzebowaniu na nowe umiejętności, co wskazuje na korzystny wpływ innowacji na procesy biznesowe.
Wartość Działalności Prośrodowiskowej zasługuje na szczególną uwagę.
Czynniki ekonomiczne i prawne mają kardynalny wpływ na rozwój przedsiębiorstw. Kwestie środowiskowe i klimatyczne stanowią największe wyzwanie. Polska jak i cała Europa zmaga się z problemem zmian klimatycznych. Zielony Ład zobowiązuje Unię Europejską, by do 2050 roku osiągnęła neutralność klimatyczną poprzez poprawę jakości produktów, recykling, wzmożenie efektywności energetycznej, zminimalizowanie jednorazowego użytku oraz stosowanie takich podejść, które mobilizują producentów do przejęcia pełnej odpowiedzialności za produkt od momentu jego powstania aż do końca cyklu ich życia. Tego rodzaju zmiany mają na celu zwiększenie świadomości zarówno społecznej jak i biznesowej.
Rozkład procentowy zaangażowania przedsiębiorstw w ochronę środowiska naturalnego:
44,3% wdraża technologie ekologiczne, by ograniczyć do minimum negatywny wpływ na środowisko w procesie produkcji, logistyki czy zarządzania. Ponadto 42,8% firm zainicjowało kompleksowe rozwiązania technologiczne przyczyniające się do spadku negatywnego wpływu na środowisko. Natomiast 12,8% przedsiębiorstw stawarza produkty bazujące na ekologicznych technologiach, które znacznie obciążają środowisko w kolejnych krokach procesu biznesowego. 30,2% badanych zadeklarowało opracowywanie i sprzedaż innowacyjnych technologii pomocnych innym w ograniczeniu negatywnego wpływu na środowisko.
Bariery
44,3% wdraża technologie ekologiczne, by ograniczyć do minimum negatywny wpływ na środowisko w procesie produkcji, logistyki czy zarządzania. Ponadto 42,8% firm zainicjowało kompleksowe rozwiązania technologiczne przyczyniające się do spadku negatywnego wpływu na środowisko. Natomiast 12,8% przedsiębiorstw stawarza produkty bazujące na ekologicznych technologiach, które znacznie obciążają środowisko w kolejnych krokach procesu biznesowego. 30,2% badanych zadeklarowało opracowywanie i sprzedaż innowacyjnych technologii pomocnych innym w ograniczeniu negatywnego wpływu na środowisko.
Gdzie znaleźć dofinansowanie innowacji ?
Środki własne przedsiębiorstw niezmiennie stanowią najważniejsze źródło finansowania innowacji, jak podaje IV edycja monitoringu. Zmniejszył się natomiast udział firm innowacyjnych korzystających z dotacji unijnych, co może świadczyć o perspektywach finansowych UE. Niemniej, coraz więcej firm decyduje się na finansowanie poprzez instrumenty zwrotne, zwiększając ich udział z 4,2% w 2021 r. do 13,2% w 2022 r.
Raport podkreśla także istotną rolę publicznego wsparcia dla innowacyjności w sektorze przedsiębiorstw. Wyniki badania pokazują, że dotacje bezzwrotne cieszą się największym zainteresowaniem, ze strony 79,7% firm innowacyjnych oraz 83,3% firm nieinnowacyjnych. Drugim najpopularniejszym rodzajem finansowania były zwolnienia, ulgi i preferencje, które wybrało odpowiednio 36,8% firm innowacyjnych i 34,4% firm nieinnowacyjnych.
Wyzwania i możliwości
Podsumowując, najnowszy Raport o Innowacyjności Polskich Przedsiębiorstw ukazuje zarówno wyzwania, jak i możliwości stojące przed firmami w Polsce. Innowacyjność nie tylko przyczynia się do rozwoju przedsiębiorstw, ale także stanowi kluczowy element zrównoważonego rozwoju gospodarki. Publiczne wsparcie w dziedzinie innowacji może okazać się bardzo istotne w promowaniu aktywności gospodarczej, pomagając przedsiębiorstwom osiągnąć sukces w prężnie działającym środowisku biznesowym.
Pełną treść Raportu o Innowacyjności Polskich Przedsiębiorstw znajdziesz się tu>
Przeczytaj również:
Reskilling i upskilling startupowców, blue collars i pracowników zagrożonych posad. Dlaczego warto?
W ubiegłym roku tylko 4,5 %, czyli nieco ponad 1 mln Polaków w wieku 25-64 lata brało udział w dokształcaniu zorganizowanym przez zakład pracy, w kursie podjętym z własnej inicjatywy albo w wyniku działań urzędu pracy. To bardzo mało, jak na trend life-long learning, przed którym już nie uciekniemy.
