Jeszcze we wrześniu 62 proc. badanych polskich przedsiębiorców na Facebooku deklarowało, że optymistycznie patrzy na przyszłość ich firm. Miesiąc później twierdziło tak już tylko 42 proc. z nich. Szósta, ostatnia już edycja badania Global State of Small Business, realizowanego co miesiąc przez Facebooka, Bank Światowy i OECD została przeprowadzona już po wprowadzeniu jesiennych obostrzeń epidemicznych. Pokazuje ona najtrudniejszą dotychczas sytuację polskich przedsiębiorstw. 23 proc. ankietowanych firm przyznało, że było zmuszone zredukować zatrudnienie, a 64 proc. twierdzi, że odnotowało niższe przychody niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. 28 proc. badanych polskich przedsiębiorców uważa, że w nadchodzących miesiącach płynność finansowa będzie dla nich wyzwaniem.
W dużej części europejskich krajów widoczne jest pogorszenie sytuacji małych i średnich firm w następstwie gwałtownego wzrostu liczby zachorowań na COVID-19 i idącymi z nim w parze obostrzeniami gospodarczymi. Polska niestety wyraźnie wpisuje się w ten trend, a lokalni przedsiębiorcy dobitnie wyrażają swoje trudne położenie. Utrzymujących się ograniczeń gospodarczych obawia się 53 proc ankietowanych polskich firm. Jest to również realna obawa np. dla czeskich (44 proc.), czy włoskich (43 proc.) przedsiębiorców.
Globalny obraz – trudne odrabianie strat
W ramach badania Global State of Small Business na przestrzeni ostatnich sześciu miesięcy ankietowano ponad 150 tysięcy firm na Facebooku działających w ponad 50 krajach. Jego celem było stworzenie pełnego obrazu wpływu pandemii na działalność małych i średnich firm. Uzyskane globalne dane, pomimo stopniowej poprawy sytuacji wskazują na utrzymujące się trudności przedsiębiorców na każdej szerokości geograficznej. 15 proc. ankietowanych w październiku firm deklaruje, że musiało zakończyć lub zawiesić działalność w wyniku pandemii. 55 proc. deklaruje niższe przychody niż przed pandemią, a 26 proc. spośród nich z trudem jest w stanie opłacić czynsz.
Pogarszające się warunki gospodarcze zwiększyły także obawy przedsiębiorców na całym świecie o bezpieczeństwo ich rodzin. W październikowym badaniu 55 proc. przedsiębiorców martwiło się, czy będzie w stanie wspierać finansowo swoje rodziny (wobec 49 proc. w maju), a 30 proc. wyraziło obawy o zapewnienie swoim rodzinom żywności i podstawowych zasobów (w maju podobnie twierdziło 24 proc. badanych).
Kryzys najsilniej uderza w kobiety
Badanie pokazuje również istotną rozbieżność w tym, jak pandemia wpłynęła na sytuację kobiet i mężczyzn prowadzących firmy i ich obciążenia domowe. 31 proc. badanych kobiet było zmuszonych do poświęcenia większej ilości czasu na obowiązki domowe, podczas gdy w przypadku mężczyzn ten odsetek wyniósł 26 proc. Te różnice są widoczne również na polskim rynku – przykładowo w następstwie pandemii 8 proc. badanych polskich firm musiało zawiesić działalność, ale w przypadku firm prowadzonych przez kobiety, ten odsetek wyniósł już 13 proc.
E-commerce rozwiązaniem problemu
– Nasze półroczne badanie pokazuje, że choć małe firmy stanęły przed bezprecedensowym wyzwaniem, nie załamują rąk i szukają nowych rynków zbytu w sieci. Pomimo otwarcia gospodarki w sezonie letnim, wciąż 36 proc. badanych w październiku firm zadeklarowało, że online odpowiada za co najmniej jedną czwartą ich obrotów i nie dotyczy to tylko sklepów nastawionych stricte na e-commerce. Widzimy, że internet z powodzeniem wykorzystują np. lokalne kwiaciarnie, sklepy warzywne czy zakłady fryzjerskie. Spodziewam się, że ten odsetek wzrośnie w sezonie świątecznym – komentuje Robert Bednarski, Dyrektor Facebooka w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
Najważniejszym wyzwaniem, jakie wskazują przedsiębiorcy w czasie pandemii jest spadek popytu – globalnie obawia się tego 43 proc. badanych firm. W związku z tym przedsiębiorcy poszukują nowych rynków zbytu w środowisku, w którym w czasie pandemii konsumenci spędzają więcej czasu niż kiedykolwiek – online. I tak 18 proc. badanych w październiku polskich firm twierdzi, że udział kanałów cyfrowych w ich biznesie wzrósł w czasie pandemii.
– Przedsiębiorcy wiedzą, jak bardzo internet może pomóc im w ich działalności, ale ważne jest by ułatwić im rozwój kompetencji w tym zakresie. W październikowym badaniu istotna część ankietowanych firm wskazała wsparcie w obszarze dotarcia na nowe rynki (46 proc.) oraz przyswajania cyfrowych narzędzi (35 proc.) jako środki, które mogą im pomóc w przystosowaniu się do nowej, po-pandemicznej rzeczywistości. Ma to szczególne znaczenie w przypadku mniejszych firm, dysponujących niewielkimi środkami na zbudowanie obecności na nowych rynkach oraz wprowadzenie nowych technologii – dodaje Robert Bednarski.
Pełny raport dostępny tutaj.
