fot. pexels.com
Chodzi między innym o dostęp do usług finansowych i ułatwienia dla biznesu. Pozwalają one przezwyciężyć dwie najważniejsze przeszkody, które zniechęcają kobiety do prowadzenia własnej firmy – uprzedzenia społeczne oraz mniejsze możliwości rozwoju. Takie wnioski wynikają z przygotowanego po raz pierwszy rankingu firmy Mastercard dotyczącego przedsiębiorczości kobiet.
Raport Mastercard potwierdza, że Polki są przedsiębiorcze. 29,6% firm w kraju jest zarządzanych przez kobiety. To dobry wynik, który daje Polsce 11. pozycję na 54 przebadane kraje na całym świecie i 3. w Europie (po Rosji i Hiszpanii). Najwyższe wskaźniki procentowe dotyczące przedsiębiorczości kobiet odnotowano w krajach o niższych dochodach, takich jak np. Uganda (34,8%), Bangladesz (31,6%) czy Wietnam (31,4%), ale tam zjawisko to ma swoje źródło raczej w biedzie niż w atrakcyjnych możliwościach biznesowych.
Kraje z największym udziałem procentowym firm prowadzonych przez kobiety:
- 1. Uganda – 34,8%
- 2. Botswana – 34,6%
- 3. Nowa Zelandia – 33,3%
- 4. Rosja – 32,6%
- 5. Australia – 32,4%
- 11. Polska – 29,6%
Przedsiębiorczość kobiet nie zawsze wynika z dobrych warunków, jakie tworzy im się do rozwoju w biznesie. Obrazuje to wskaźnik Mastercard Index of Women Entrepreneurs, obejmujący różnorodne czynniki decydujące o możliwościach, jakie świat biznesu daje kobietom w poszczególnych krajach. Polska zajęła w tym rankingu 24. pozycję na 54 badane kraje, a więc widocznie niższą niż wskazywałby na to odsetek firm kierowanych przez kobiety.
Kraje oferujące najlepsze warunki do prowadzenia własnej działalności przez kobiety, wskaźnik Mastercard Index of Women Entrepreneurs:
- 1. Nowa Zelandia – 74,4 pkt.
- 2. Kanada – 72,4 pkt.
- 3. Stany Zjednoczone – 69,9 pkt.
- 4. Szwecja – 69,6 pkt.
- 5. Singapur – 69,5 pkt.
- 24. Polska – 64 pkt.
W skład zestawienia Mastercard Index of Women Entrepreneurs wchodzą trzy wskaźniki częściowe. Pierwszy dotyczy poziomu równouprawnienia w biznesie i obejmuje takie kryteria jak liczba kobiet na stanowiskach kierowniczych, specjalistycznych i technicznych, a także udział kobiet w kierowaniu firmami i ich ogólna pozycja na rynku pracy. Pod tym względem Polska zajmuje 22. pozycję, czyli znajduje się w środku stawki (najlepiej wypadają Filipiny, Tajlandia i Botswana, czyli kraje rozwijające się). Druga część składowa indeksu dotyczy dostępu kobiet do wiedzy i zasobów finansowych, co obejmuje m.in. dostęp do studiów, włączenie finansowe kobiet i ich udział w oszczędnościach i pożyczkach dla biznesu. Tu Polska zajmuje odległe 36. miejsce (na podium znajdują się Singapur, Nowa Zelandia i RPA). Trzecią część indeksu stanowi wsparcie dla biznesu, co obejmuje m.in. łatwość prowadzenia firmy, kulturowe postrzeganie kobiet w roli przedsiębiorcy czy jakość zarządzania. W tym aspekcie Polska plasuje się na 18. pozycji (liderami są kraje bogate: oprócz „państw-miast” takich jak Singapur i Hong-Kong, są to Nowa Zelandia, Dania i Szwecja).
Według rankingu Mastercard w krajach, w których występują sprzyjające warunki, zwiększa się liczba przedsiębiorców motywowanych przez możliwości biznesowe (dla których motorem do działania jest chęć rozwoju). Natomiast w krajach cechujących się mniej korzystnymi warunkami pojawiają się raczej przedsiębiorcy motywowani biedą (dla których motorem do działania jest konieczność przetrwania). W rankingu zbadano różne czynniki, które zachęcają — i zniechęcają — kobiety przedsiębiorców do działania.
Zgodnie z wynikami, największymi przeszkodami w prowadzeniu przez kobiety działalności biznesowej są: brak środków finansowych/kapitału inwestycyjnego, ograniczenia prawne i nieudolność instytucji, brak wiary we własne możliwości i w predyspozycje do prowadzenia firmy, obawa przed porażką, uwarunkowania społeczno-kulturowe oraz brak wykształcenia i doświadczenia. W prawie wszystkich 54 badanych krajach rozwój kobiet-przedsiębiorców jest hamowany przez co najmniej jedno z tych ograniczeń.
Oblicza kobiecej przedsiębiorczości w różnych krajach:
- Co zachęca do działania kobiety przedsiębiorców na rynkach rozwijających się? Wytrwałość. Listę krajów, gdzie udział w rynku firm prowadzonych przez kobiety jest największy, otwierają Uganda (34,8%), Bangladesz (31,6%), Wietnam (31,4%) czy Chiny (30,9 %). W gospodarkach tych kobiety wykorzystują możliwości biznesowe, które nie wynikają jedynie z zasobów wiedzy i innowacyjnych rozwiązań.
- Jednak sukces firmy nie zależy wyłącznie od wytrwałości. Aby przedsiębiorcze kobiety mogły odnieść sukces, potrzebują dostępu do produktów i usług finansowych, ułatwień w prowadzeniu firmy, mocnego wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz wysokiej jakości zarządzania. Kraje, które zajęły pięć pierwszych miejsc pod tym względem, to: Nowa Zelandia (74,4), Kanada (72,4), Stany Zjednoczone (69,9), Szwecja (69,6) i Singapur (69,5).
- W innych krajach — takich jak Filipiny (68,4; 8. miejsce), Peru (64,3; 23. miejsce), Malezja (63,9; 25. miejsce), Chiny (61,3; 31. miejsce) i Meksyk (59,1; 40. miejsce) — warunki do prowadzenia działalności nie są tak korzystne, ale lokalne środowisko przedsiębiorców jest bardzo prężne i można w nim dostrzec wiele możliwości biznesowych, a przedsiębiorcy, którzy odnieśli sukces, cieszą się powszechnym szacunkiem. Kobiety-przedsiębiorcy często są więc motywowane silną chęcią odniesienia sukcesu.
- Niskie miejsca w rankingu takich krajów, jak Indie (41,7; 49. miejsce), Arabia Saudyjska (37,2; 52. miejsce) czy Egipt (34,0; 53. miejsce), wynikają z uprzedzeń społecznych wobec kobiet, które mocno ograniczają szanse pań na pełnienie funkcji liderów w firmach i korzystanie z możliwości biznesowych.
O rankingu Mastercard Index of Women Entrepreneurs
W celu opracowania wyników użyto 12 wskaźników głównych i 25 wskaźników szczegółowych do zbadania 54 gospodarek w regionie Dalekiego Wschodu, Bliskiego Wschodu i Afryki, Ameryki Północnej, Ameryki Łacińskiej i Europy. Kraje te, reprezentujące 78,6% kobiet aktywnych zawodowo na całym świecie, różnią się pod względem badanych efektów awansu kobiet, zasobów wiedzy i środków finansowych oraz przyjaznych warunków do prowadzenia działalności.
Ranking Mastercard dotyczący przedsiębiorczości kobiet określa ich zdolność do wykorzystywania możliwości biznesowych dostępnych dzięki sprzyjającym warunkom w ich środowiskach lokalnych. Został on opracowany na podstawie sumy ważonej następujących trzech składników:
- Efekty awansu kobiet (poziom uprzedzeń społecznych wobec kobiet jako współpracownic, przywódczyń politycznych i biznesowych, a także ich sytuacja finansowa oraz skłonność do zajmowania się przedsiębiorczością).
- Zasoby wiedzy i środki finansowe (poziom dostępu kobiet do podstawowych usług finansowych, zaawansowanej wiedzy oraz wsparcia dla MŚP).
- Przyjazne warunki do prowadzenia działalności (ogólne wrażenie łatwości prowadzenia lokalnej firmy, jakość zarządzania na szczeblu lokalnym, poziom bezpieczeństwa z punktu widzenia kobiet i kulturowe postrzeganie wkładu kobiety w utrzymanie gospodarstwa domowego).
