Czym jest i jak działa aplikacja Stop Smog? Dlaczego jej potrzebujemy?
W Zduńskiej Woli realizujemy program Stop Smog, którego celem jest ograniczenie niskiej emisji. Skupiamy się przede wszystkim na likwidacji pieców węglowych. Tempo tego procesu zależy od właścicieli nieruchomości, bo przyłączenie nowego źródła ciepła wiąże się z niemałymi wydatkami. Staramy się w tym pomóc, oferując dopłaty z budżetu miasta. Zauważyliśmy jednak, że mieszkańcy mają problem z oszacowaniem kosztów inwestycji. Gdy nieruchomość ma dostęp do gazociągu, sieci ciepłowniczej i energetycznej, podjęcie decyzji wymaga przygotowania trzech niezależnych analiz, które byłyby ze sobą porównywalne. Jednych to przerasta, innych zniechęca. Tak powstał pomysł stworzenia prostego kalkulatora online.
W jaki sposób aplikacja pomaga mieszkańcom podejmować decyzje dotyczące źródeł ciepła w ich domach?
Mieszkaniec podaje na stronie adres zamieszkania, a system informuje go, czy może podłączyć budynek do ciepło- lub gazociągu. Aplikacja wyliczy szacowane koszty budowy przyłącza, zakupu kotła czy wymiany instalacji. Porówna je z wydatkami na ogrzewanie elektryczne, biomasę i ciekły gaz. Co ważne, podpowiada też mieszkańcowi, z jakich dotacji może on skorzystać – wskaże możliwe źródła dopłat i umożliwi wypełnienie online wniosku do miejskiego programu Stop Smog. Aplikacja oblicza też bieżące rachunki za ciepło dla każdego ze źródeł energii, a nawet uwzględnia koszty ewentualnego kredytu.
Stworzyliście Stop Smog na potrzeby Zduńskiej Woli. Ale czy z aplikacji mogą korzystać mieszkańcy innych miast?
Aplikację wymyśliliśmy tak, by była łatwo skalowalna. Koszty wymiany pieców węglowych są w całej Polsce podobne. Wystarczy więc tylko podmienić bazę danych, w której ulicom przypisane są gazociągi i ciepłociągi, by kalkulator spełnił swoją funkcję w każdym innym mieście. To istotne, bo smog to problem całej Polski.
Jak sprawić, by innowacyjne pomysły powstawały w samorządach?
Aplikacja nie powstałaby, gdybyśmy wcześniej gruntownie nie przebudowali systemu komunikacji społecznej w mieście. Powszechny dostęp do rzetelnej informacji traktujemy jako warunek konieczny zrównoważonego rozwoju Zduńskiej Woli. W przyjętym modelu urząd do mieszkańców nie mówi, ale z nimi rozmawia. Ta z pozoru drobna zmiana, implikuje poważne konsekwencje. Urzędnicy musieli bowiem nauczyć się aktywnie słuchać i empatyzować komunikaty zwrotne. Dzięki temu identyfikujemy dziś wiele cennych insightów.
Jak uczestnictwo w Innovation wpłynęło na Wasze miasto?
Złota nagroda Innovation to docenienie naszych wysiłków na rzecz budowy miasta otwartego na innowacje. Startupom technologicznym możemy zaoferować bardzo wiele. Mamy swoje wyzwania i pomysły, dysponujemy dużą ilością danych do przetwarzania przez sztuczną inteligencją oraz infrastrukturą, na której można przeprowadzić testy. Skorzystały z niej już startupy z Polski, ale też Ukrainy i Portugalii. Jesteśmy otwarci na zdobywanie wiedzy i technologii z zewnątrz. Dlatego już dziś zapraszam innowatorów, startupy, uczelnie i zespoły B+R do współpracy z nami. Chcemy wspólnie działać w duchu idei open innovation!
Zobacz aplikację Stop Smog: https://stopsmog.zdunskawola.pl/
Opis innowacji – Jaki jest kontekst zgłoszonego projektu (tło, pomysł, realizacja)?
W Zduńskiej Woli realizujemy program Stop Smog, którego celem jest ograniczenie niskiej emisji. Warunkiem koniecznym jego osiągnięcia jest likwidacja pieców węglowych. Tempo tego procesu zależy od właścicieli nieruchomości – zwłaszcza od ich przekonania o konieczności zmiany oraz możliwości finansowych, bo przyłączenie nowego źródła ciepła wiąże się z wydatkami inwestycyjnymi. Podjęcie takiej decyzji wymaga od właściciela domu dokonania analizy kosztów inwestycji i długoletniego szacunku kosztów eksploatacyjnych. By zrobić to rzetelnie, trzeba zgromadzić różne dane i wykonać dziesiątki obliczeń. Gdy nieruchomość ma dostęp do gazociągu, sieci ciepłowniczej i energetycznej – podjęcie racjonalnej decyzji, z którego źródła ciepła skorzystać, wymaga przygotowania trzech porównywalnych analiz. Zdiagnozowaliśmy, że wykonanie szacunków to jednocześnie kluczowa i najtrudniejsza część procesu planowania transformacji energetycznej w gospodarstwie domowym. Dlatego działający w Urzędzie Miasta zespół strategiczny stworzył koncepcję internetowego kalkulatora do szacowania kosztów wymiany pieców węglowych. Jakie funkcjonalności oferuje aplikacja? 1. Po podaniu adresu nieruchomości mieszkaniec otrzymuje informację, czy może podłączyć budynek do sieci gazowej lub miejskiej sieci cieplnej. Jeśli plany przewidują rozbudowę tej infrastruktury na danym obszarze, aplikacja podaje datę ukończenia inwestycji. 2. Po udzieleniu odpowiedzi na trzy bardzo proste pytania (o powierzchnię domu, stopień jego ocieplenia oraz liczbę zamieszkujących osób), system szacuje koszty wymiany pieca węglowego na ekologiczne źródło ciepła, a następnie przedstawia ich podział na koszty budowy instalacji zewnętrznej oraz wewnętrznej, a także średni roczny koszt ogrzania wody i budynku. 3. System porównuje też koszty eksploatacji w okresie 28 lat, uwzględniając prognozowany zmiany cen nośników energii. Ta kalkulacja przygotowywana jest też w wersji z uwzględnieniem kosztów inwestycji początkowej. 4. Aplikacja umożliwia wypełnienie on-line wniosku o dotację z programu Stop Smog. 5. Wszystkie wykonane przez system kalkulacje użytkownik może wysłać na swój adres e-mail. Aplikację opracowaliśmy z dbałością o UX. Wszystkie teksty pisane są z zachowaniem zasad prostej polszczyzny. Strona spełnia też aktualne wymogi dostępności cyfrowej. Dane finansowe, które służą do przygotowywania kalkulacji, są na bieżąco aktualizowane (np. ceny nośników energii). Projekt aplikacji zgłosiliśmy do Hackathonu dla Miast, organizowanego przez PFR. Nad naszym kalkulatorem pracowało 12 zespołów. Po 48 h mogliśmy ocenić prototypy i wybrać zwycięzcę. Nagrodę dla najlepszego teamu ufundował PFR, więc miasto otrzymało aplikację za darmo.
Zmiana – Co w zgłoszonym projekcie ma potencjał odmienić istniejące kierunki w biznesie/komunikacji/mediach lub wskazać nowe?
Aplikacja nie powstałaby, gdybyśmy wcześniej gruntownie nie przebudowali systemu komunikacji społecznej w mieście. Powszechny dostęp do rzetelnej informacji traktujemy jako warunek konieczny zrównoważonego rozwoju Zduńskiej Woli. W przyjętym modelu urząd do mieszkańców nie mówi, ale z nimi rozmawia. Ta z pozoru drobna zmiana, implikuje poważne konsekwencje. Urzędnicy musieli bowiem nauczyć się aktywnie słuchać i empatyzować komunikaty zwrotne. Dzięki temu identyfikujemy dziś wiele cennych insightów. W urzędzie stworzyliśmy interdyscyplinarny zespół, który pracuje metodą design thinking. Spogląda na miasto przekrojowo, a dla tworzonych przez siebie projektów buduje elastyczne zespoły zadaniowe. Łączy zasoby wewnętrzne lub wewnętrzne z zewnętrznymi, które sam pozyskuje do współpracy.
Wpływ – Jaki jest potencjał oddziaływania zgłoszonego projektu na rzeczywistość?
Mieszkańcy wykonali dotąd w aplikacji 2117 kalkulacji. Dla porównania, w Zduńskiej Woli działa jeszcze ok. 3000 pieców węglowych. Mieszkańcy wygenerowali na stronie aż 64% złożonych w tym roku wniosków o dopłaty. Za stworzenie aplikacji Zduńska Wola otrzymała tytuł Miasta Innowacji 2022 w konkursie organizowanym przez Polską Agencję Prasową, SGH i GovTech Polska.
Dobro – Czy to oddziaływanie ma lub może mieć pozytywny charakter? Jeśli tak, to jaki i w jakim stopniu?
Aplikacja jest integralną częścią miejskiego programu likwidacji niskiej emisji. W l. 2018-2021 z miejskich dotacji na wymianę pieców węglowych skorzystało 456 rodzin. Jeśli dodać do tego kopciuchy usunięte z budynków komunalnych, w Zduńskiej Woli zezłomowaliśmy już 876 pieców. W tym roku zduńskowolanie złożyli 144 wnioski o dotację na wymianę kolejnych 161 węglowych źródeł ciepła. W efekcie konsekwentnie realizowanych działań Zduńska Wola wypadła z rankingów najbardziej zasmogowanych miast Unii Europejskiej, w których do 2019 r. była stale notowana.
Konkurs Innovation przeznaczony jest dla projektów z obszaru biznesu, mediów i komunikacji wyznaczających nowe kierunki w tych obszarach. MamStartup jest patronem medialnym wydarzenia.
