Krótko o IP Box
Jak zapewne wiecie, rok 2019 przyniósł przedsiębiorcom korzystne rozwiązanie podatkowe, jakim jest Innovation Box (tzw. IP Box). Krótko pisząc, IP Box to preferencyjne opodatkowanie dochodów generowanych przez prawa własności intelektualnej, powstałe w związku z działalnością badawczo-rozwojową. Katalog kwalifikowanych praw własności intelektualnej jest zamknięty i obejmuje m.in. patenty, prawa ochronne na wzór użytkowy, prawo rejestracji wzoru użytkowego czy autorskie prawo do programu komputerowego. Podatek od osiągniętego z tego tytułu dochodu kwalifikowanego wynosi 5% podstawy opodatkowania.
Jako że głównym celem IP Box jest wspieranie przedsiębiorców prowadzących działalność B+R, warunkiem skorzystania z ulgi jest ulepszanie lub wprowadzanie nowych rozwiązań i technologii w ramach tej właśnie działalności. Z kolei ustawa rozumie działalność B+R jest działalnością twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny, w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
IP Box bez wątpienia stanowi rozwiązanie podatkowe przychylne zwłaszcza prężnie rozwijającej się branży IT i nowych technologii, w tym dla coraz częściej wykorzystywanej sztucznej inteligencji (ang. artificial intelligence, AI). Prace prowadzone nad AI obejmują nie tylko udoskonalanie stosowanych rozwiązań, ale przede wszystkim odkrywanie nowych możliwości wykorzystania tej dziedziny. AI wydaje się więc idealnie wpisywać w działalność B+R oraz IP Box.
Wymogi dla skorzystania z ulgi
Jakie wymogi muszą zatem zostać spełnione, żeby przedsiębiorca posługujący się rozwiązaniami AI mógł skorzystać z ulgi IP Box? Przede wszystkim należy opracować strategię zarządzania innowacjami oraz uzyskiwanymi z tego tytułu prawami własności intelektualnej. Dochodem kwalifikującym się do preferencyjnego opodatkowania jest dochód osiągnięty z: opłat lub należności wynikających z umowy licencyjnej, ze sprzedaży kwalifikowanego prawa, z kwalifikowanego prawa uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi oraz z odszkodowania za naruszenie praw. Oczywiście warunkiem jest tutaj podleganie tych praw ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Polska lub innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska. Przepisy o kwalifikowanych prawach własności intelektualnej mogą być także stosowane do ekspektatywy uzyskania praw w związku z dokonanym zgłoszeniem lub złożeniem wniosku do właściwego organu.
Kolejnym istotnym elementem jest identyfikacja czy działalność spełnia przesłanki do zakwalifikowania jako B+R. Tutaj ważna jest odpowiedź na kilka pytań (które będą doprecyzowywane w zależności od prac prowadzonych nad daną sztuczną inteligencją):
- Na czym polega innowacyjność danego projektu AI w porównaniu do „czasów” sprzed jego powstania? W jaki sposób dana działalność w ramach AI ma charakter twórczy, indywidualny, niepowtarzalny?
- Czy w związku z pracami nad sztuczną inteligencją podejmowane są badania naukowe i prace rozwojowe? Jeśli tak – czy mają charakter systematyczny?
- Czy wynik pracy nad tym AI kwalifikuje się do objęcia ochroną prawnoautorską jako program komputerowy?
- Czy prace badawczo-rozwojowe w Waszej firmie ukierunkowane są na wypełnienie luk w wiedzy technicznej dotyczącej AI?
- Czy któreś z wykorzystywanych w projekcie zasobów wiedzy istniały na rynku? A jeżeli tak, to jakie i w jaki sposób zostały twórczo zmodyfikowane czy ulepszone?
Proszę wziąć pod uwagę, że powyższe pytania, a konkretnie pkt 3., nie obejmują zagadnienia, czy wynik prac kwalifikuje się do objęcia ochroną np. patentową. W Polsce byłoby to utrudnione, a w niektórych przypadkach nawet niemożliwe. Unijne prawo zabrania patentowania oprogramowania. Istnieje dopuszczalność opatentowania programów komputerowych powodujących tzw. dalszy skutek techniczny (further technical effect), jednak jest to temat na oddzielny artykuł.
Dodatkowym, ale kluczowym obowiązkiem podatnika jest też konieczność starannego prowadzenia ewidencji poszczególnych kosztów i dochodów związanych z kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej. Bez odpowiedniej ewidencji, nawet po spełnieniu ww. przesłanek, IP Box to nie jest rozwiązanie dla naszej firmy.
Projekty AI i ich związek z IP Box
Sztuczna inteligencja otwiera drzwi do rozwoju i tworzenia kolejnych innowacji, co bez wątpienia jest jej dużą zaletą. Wiadomym jest, że odpowiednio wykorzystany potencjał AI może pozwolić na automatyzację procesów i poprawienie efektywności pracy w wielu branżach.
Prace nad AI obejmują z jednej strony nowe zagadnienia, wymagające stworzenia nowych zespołów badawczych, a z drugiej – problemy badawcze, nad którymi już toczą się prace. Tutaj wyzwaniem będzie zastosowanie najnowszych osiągnięć technologicznych. Pod kątem IP Box istotne znaczenie ma to, czy do stworzenia tych nowych, praktycznych zastosowań wykorzystano innowacyjne algorytmy sztucznej inteligencji. Ważne jest, aby dany projekt badawczo-rozwojowy dostarczał nowej wiedzy praktycznej i umożliwiał przełamywanie barier występujących na polskim rynku. Wszystko to prowadzi do wniosku, iż o ile naszym przedmiotem prac B+R jest program komputerowy, to mamy duże szanse na ulgę IP Box.
Aleksandra Maciejewicz
Prawnik i współzałożycielka LAWMORE, firmy świadczącej usługi doradztwa prawnego dla startupów i branży kreatywnej. Aplikantka rzecznikowska i członek Polskiej Izby Rzeczników Patentowych. Absolwentka PS Prawa Własności Intelektualnej (UW).
