Generowane przez instytucje publiczne dane mogą być powszechnie wykorzystywane. Niewiele osób ma świadomość, że dostęp do nich można uzyskać przez internet bądź składając prosty wniosek w urzędzie. Na ich podsta można zbudować dobry biznes, tak jak robi to np. jakdojade.pl.
Zdjęcie royalty free z Fotolia
Jak stworzyć przedsięwzięcie oparte na danych publicznych? Przede wszystkim najpierw należy upewnić się, czy potrzebne informacje należą do grupy ogólnostępnych, tj. wydawanych przez organy władzy publicznej, samorządy, podmioty reprezentujące Skarb Państwa itp.
Po informacje do sieci
Dostęp do takich informacji jest możliwy na dwa sposoby. Pierwszym jest uzyskanie ich z dostępnego online Centralnego Repozytorium Danych Publicznych. W nim znajdują się dane posortowane w dziewięciu kategoriach: administracja publiczna, budżet i finanse publiczne, biznes i gospodarka, nauka i oświata, praca i pomoc społeczna, społeczeństwo, rolnictwo, sport i turystyka, środowisko.
Z zawartych tam rekordów może skorzystać każda osoba. Na uwagę zasługuje fakt, że nie ma ograniczeń ponownego wykorzystania danych, jednak w przypadku niektórych zasobów czy jednostek informacji publicznej takie ograniczenia mogę być zdefiniowane przez instytucję udostępniającą. Istnieje również możliwość wykorzystania API Repozytorium. Dostawca pozwala, aby na jego bazie budować nowe produkty i usługi, co warto wykorzystać w biznesie.
Informacje publiczne w sieci znajdują się również w Biuletynach Informacji Publicznej. Biuletyny stanowią ujednolicony system, w którym można zasięgnąć wiedzy na określone w polskim prawie tematy oraz zdobyć informacje o prowadzonych rejestrach i ewidencjach oraz zasadach udostępniania zawartych w nich danych.
Z wnioskiem do urzędu
Drugim sposobem na uzyskanie dostępu do informacji publicznych jest wystąpienie z wnioskiem do odpowiedniej instytucji. Każdy obywatel ma prawo go złożyć w odformalizowanej i uproszczonej formie – na piśmie, mailowo lub ustnie. Wówczas urząd ma czternaście dni na udostępnienie informacji, o ile nie zawierają one wrażliwych danych lub nie ogranicza ich ustawa.
Dostęp do informacji publicznych jest bezpłatny, ale w przypadku udostępniania ich na nośnikach papierowych lub elektronicznych, bądź wysłania ich pocztą, urząd może naliczyć pewne opłaty. Nie może natomiast naliczyć dodatkowych kosztów za samą pracę urzędnika. Szczegółowe warunki udostępniania danych publicznych są dostępne w ustawie.
Polska ustawa o dostępie do informacji publicznej nie reguluje zagadnień wynikających z faktu objęcia materiałów wykorzystywanych przez organy administracji publicznej ochroną przewidzianą w prawie autorskim. Domniemywać można, że dane wytworzone przez inny organ niż administracja są objęte prawami autorskimi.
Kto już skorzystał z publicznych danych
Przykładem firmy, która skorzystała z danych publicznych jest jakdojade.pl, przedstawiający rozkłady jazdy transportu publicznego na mapach, które również bazują na danych kartograficznych państwa. Dzięki temu e-serwis podaje informacje ogólnodostępne w sposób ułatwiający podróżowanie publicznymi środkami transportu.
