Rozwój osobisty personelu jest deklarowany przez pracodawców jako jeden z ważniejszych aspektów w budowaniu employer brandingu firmy. Również potwierdzenie jakości pracy oraz regularny feedback jako elementy zarządzania personelem składają się na to, co Szwedzi określają mianem „trivsel på arbetsplatsen” czyli „dobrej atmosfery w miejscu pracy”.
W 2017 roku miesięcznik Forbes ogłosił Szwecję najlepszym krajem i partnerem do robienia interesów na świecie. Ten ranking przeprowadzany jest na podstawie wyników w 11 kategoriach: prawo własności, innowacyjność, podatki, technologie, korupcja, wolność (osobista, handlowa i monetarna), biurokracja, ochrona inwestycji i rozwój notowań na giełdzie. Według Forbesa, Szwecja osiągnęła godny pozazdroszczenia standard życia dla swoich obywateli dzięki kombinacji wolnego kapitalizmu rynkowego oraz zakrojonymi na szeroką skalę przywilejami socjalnymi.
Prawa pracowników
Jak doszło do tego, że Szwecja osiągnęła tak wysoki poziom praw dla zatrudnionych pracowników? To efekt wywalczonego na początku XX wieku „den svenska modellen” czyli szwedzkiego modelu pracy. To polityczna idea która powstała na początku lat trzydziestych ubiegłego stulecia jako kompromis pomiędzy rozwijającym się „krwiożerczym kapitalizmem” i reprezentującymi go, nastawionymi na ekonomiczny zysk, kapitalistami a broniącymi ludności pracującej socjaldemokratami i socjalliberałami. Reprezentanci socjalistów starali się osiągnąć jak największe wyrównanie szans między ludźmi na rynku pracy. To przyniosło efekt w postaci umowy podpisanej w 1938 roku i nazwanej Saltsjöbadsavtalet.
Saltsjöbadsavtalet jest fenomenem na skalę światową, stanowiącą podwaliny do umów zatrudniania zgodnego z przywilejami wynegocjowanymi przez reprezentantów pracowników. Czyli innymi słowy, kompromis pomiędzy związkami zawodowymi a pracodawcą.
Szwedzkie prawo pracy (Arbetsrätt) i prawo o ochronie zatrudnienia (Lagen om Anställningsskydd) przewiduje równe prawa dla pełno- jak i niepełnosprawnych pracowników. Niepełnosprawność nie jest najmniejszą przeszkodą w otrzymaniu stanowiska. To, co ma znaczenie to zawodowe umiejętności i kompetencje kandydata. Z kolei prawo o dyskryminacji (Diskrimineringslagen) jest częścią prawa pracy i zakazuje zaniedbywania, gorszego traktowania oraz szykanowania na podstawie któregokolwiek z siedmiu powodów: płci, wykraczającego poza ogólnie przyjęte płciowe normy zachowania, przynależności etnicznej, religii, niepełnosprawności, orientacji seksualnej oraz wieku.
O istocie i faktycznej wartości dziedziny zarządzania personelem świadczy również fakt, że „Arbetsvetenskap” czyli z angielskiego „Work Life Science” to dziedzina akademicka i duży obszar badań naukowych.
Kilka miesięcy temu Szwecja została wybrana przez BAV Consulting och UPenn’s Wharton School of Business jako najlepszy kraj do życia dla kobiet. Co właściwie sprawia, że Szwecja jest tak dobrym krajem dla kobiet? Ministra równouprawnienia Åsa Regnér mówi, że to rezultat dziesiątek lat świadomej pracy na rzecz praw kobiet, zarówno w pracy, jak i domu.
Istnieją trzy decydujące czynniki, które znacząco przyczyniły się do mocnej globalnej pozycji Szwecji w kwestii praw kobiet i równouprawnienia. Jest to indywidualne opodatkowanie: od 1971 roku pary małżeńskie składają osobne deklaracje podatkowe, co pozwala na przyznanie ewentualnego wsparcia na podstawie indywidualnych, a nie rodzinnych potrzeb. Po drugie Szwecja proponuje najhojniejszy urlop rodzicielski na świecie. Rodzice dostają w sumie 480 dni wolnego na dziecko z zachowaniem 80 procent pensji, z czego 90 dni jest zarezerwowanych wyłącznie dla ojców, jako zachęta do podejmowania równiejszej odpowiedzialności rodzicielskiej za dziecko, lecz też jako realna szansa na balans między życiem rodzinnym i zawodowym. Ostatni aspekt to regulowane prawem jednakowe pensje dla kobiet i mężczyzn. Rewizja firm działających w Szwecji pozwala na kontrolowanie tego prawa. Firmy w których występują różnice w pensji dla kobiet i mężczyzn za wykonywanie tej samej pracy i które nie podejmują środków zapobiegawczych, ryzykują wysokie grzywny.
Kult pracy
Szwedów jako naród cechuje skromność i powściągliwość w prezentowaniu dowodów statusu ekonomicznego oraz kult pracy. Ingvar Kamprad, twórca fenomenu IKEI, całe swoje życie jeździł starym Volvo, a kiedy odwiedzał kolejne ikeowskie domy towarowe lubił odwozić wózki klientów na miejsce. Działanie pod publiczkę? Być może. Jednak geniusz Kamprada polegał na tym, że jego wizerunek szefa chodzącego po ziemi, ciężko pracującego człowieka był spójny. Również wzornictwo mebli i przedmiotów codziennego użytku jest proste w formie i neutralne w kolorze.
Szwecja jest krajem świeckim i otwartym na inność, jednak protestancka zasada „Módl się i pracuj” pozostała w mentalności Szwedów, tyle że w zmodyfikowanej, niereligijnej formie. Szwedów cechuje wysokie morale pracy i przekonanie o sensie inwestowania w jednostkę. Nikogo nie dziwi czterdziesto- czy pięćdziesięciolatek idący na dzienne studia i przekwalifikowujący się. To jest możliwe dzięki dobrze funkcjonującemu systemowi pożyczek studenckich, ale też braku dyskryminacji osób starszych na rynku pracy. Wizja pracy w tym samym miejscu pracy przez większość życia zawodowego jest dla większości Szwedów abstrakcyjna.
Hållbarhet czyli nacisk na zrównoważony rozwój
„Hållbarhet” czyli „sustainability” w szwedzkich przedsiębiorstwach to nie tylko puste deklaracje. To świadoma i systematyczna praca na rzecz dbałości o środowisko naturalne, ekonomiczny dobrostan personelu oraz troska o pozytywny rozwój społeczeństwa w myśl równouprawnienia i zapobiegania dyskryminacji.
Dzisiaj w Szwecji niepojęte jest, że pod koniec XIX wieku wycięto duże części lasów w odpowiedzi na ogromne zapotrzebowanie szybko rozwijającego się przemysłu i urbanizacji, które wymagały ogromnych ilości drewna zarówno jako surowca, jak i źródła energii. Skandynawia zbudowała swoją potęgę gospodarczą częściowo dzięki zasobom naturalnym tych krajów. Jednak świadomi swojej niechlubnej historii Szwedzi z zapałem odrabiają pracę domową i praca z CSR-em jest stałym elementem rozwojowym większości firm, a zagadnienie „sustainability in work life” jest na stałe obecny jako przedmiot wykładowy oraz składowa budowania wizerunku firm.
Wszystkie aspekty opisane przeze mnie składają się na dzisiejszą Szwecję: sekularny, dążący do społecznej sprawiedliwości i równości, otwarty na nowe wpływy kraj.
Autor: Agata Ceglecka, właścicielka biura rekrutacyjnego ACRecruitment, w którym pomaga szwedzkim firmom chcącym zastartować filie swoich firm w Polsce, przeprowadzić outsourcing usług do Polski, bądź zlecić wykonanie projektu przez polską firmę.
