Mandat i rozwój EIF
EIF został utworzony w 1994 roku z misją umożliwienia dostępu do finansowania dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w Europie. W ramach Grupy Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EIB) EIF wypełnia lukę – tam, gdzie EIB skupia się na dużych pożyczkach infrastrukturalnych, EIF działa jako fundusz funduszy inwestujących w startupy i firmy w fazie wzrostu.
Marcel Müller-Marbach, wyższy przedstawiciel EIF w rozmowie z serwisem TheRecursive.com, podkreśla: w 2024 roku zainwestowaliśmy łączną kwotę około 350 mln euro w około 15 funduszy. W ubiegłym roku zainwestowaliśmy w ponad 100 funduszy, przeznaczając około 7,2 mld euro na blisko 200 transakcji kapitałowych.
To tempo wzrostu pokazuje, jak ogromną skalę osiągnął dziś EIF – ale jak podkreśla Müller-Marbach: „nie rozwijaliśmy się tylko dla samego rozwoju – odzwierciedla to, jak bardzo staliśmy się ważni dla funduszy inwestujących w europejskie MŚP.”
Polityka publiczna twarzą w twarz z komercyjną dyscypliną
Choć EIF to instytucja publiczna, działa na zasadach zbliżonych do inwestora komercyjnego. Inwestycje muszą odpowiadać jednej z czterech głównych politycznych osi: innowacje i cyfryzacja; zrównoważony rozwój i zielona transformacja; wpływ społeczny; konkurencyjność i wzrost. – Działamy jako inwestor instytucjonalny. Nasi akcjonariusze oczekują od nas generowania godziwego zwrotu z inwestycji. Dlatego każda propozycja musi być zarówno zgodna z polityką, jak i stabilna finansowo – mówi cytowany przez TheRecursive.com Müller-Marbach.
Innymi słowy: propozycja musi być znacząca z punktu widzenia polityki publicznej i zrównoważona finansowo.
Müller-Marbach dodaje, że „błędem jest myślenie, że wystarczy wypełnić formularz, a pieniądze same się pojawią… Jest to proces konkurencyjny.” Dostęp do środków EIF nie jest łatwy – to selekcja, ocena funduszy, analiza due-diligence i niezbędna współinwestycja sektora prywatnego (np. co najmniej 50% kapitału funduszu musi pochodzić od prywatnych inwestorów).
Kluczowe obszary strategiczne na przyszłość
W wywiadzie Müller-Marbach zaznaczył, jakie będą dwa główne kierunki działania EIF:
- finansowanie w obszarze bezpieczeństwa i obrony, które stanowi „dosyć nowy dla nas segment, ale widzę, że ten sektor przyspiesza”;
- finansowanie fazy scale-up – czyli etap po seed/startup, gdzie europejskie firmy mają trudności z pozyskaniem dużych rund wzrostowych i często kierują się poza Europę. EIF uruchomił programy typu „European Tech Champions Initiative (ETCI)” z zamiarem przyciągnięcia prywatnych kapitałów i utrzymania gwiazd technologicznych w Europie.
Znaczenie dla Polski i startupów
Dla polskiego ekosystemu startupowego EIF ma kluczowe znaczenie:
- wspiera fundusze, które inwestują w polskie spółki,
- wymusza wyższe standardy komercyjne i governance w funduszach VC,
- stawia na konkurencję, co sprzyja przejrzystości i efektywności alokacji kapitału.
Jeśli jesteś founderem lub funduszem w Polsce, warto mieć świadomość, że EIF nie jest darmowym źródłem grantów, lecz inwestorem, który wymaga: jakości strategii, zgodności z polityką i silnego udziału sektora prywatnego. Przy przygotowaniu rundy lub współpracy z funduszem wspieranym przez EIF, kluczowa będzie jasność modelu, skalowalność, międzynarodowy potencjał i ścieżka wzrostu poza Polską. Fundusze, które inwestują z EIF, muszą wykazać się zarówno celami społecznymi czy innowacyjnymi, jak i dyscypliną finansową — zarówno startupy, jak i fundusze powinny traktować to jako podniesienie poziomu.
Dla regionów Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Polski, działania EIF oznaczają, że można skutecznie konkurować o kapitał wzrostowy, jeśli spełni się wymagania: dobra struktura inwestycji, współinwestorzy prywatni, technologia lub biznes o skali europejskiej. W erze, gdy kapitał zagraniczny nadal dominuje w „jednorożcach”, rola EIF staje się jednym z fundamentów budowy bardziej suwerennego, europejskiego rynku technologicznego i startupowego. Dla Polski to szansa — ale jednocześnie wyzwanie: aby spełnić oczekiwania institucji, które już nie wystarczą się jedynie dobrze wyglądać, lecz muszą wyjątkowo działać.
