To właśnie nowoczesne rozwiązania będą stanowiły o przyszłości mody oraz ograniczeniu negatywnego wpływu na środowisko naturalne, w tym – na powietrze, grunty, wody czy klimat.
Wielka moda, mała planeta
Moda od zawsze budziła sprzeczne uczucia i kontrowersje. Jedni ją uwielbiają i traktują jak rodzaj sztuki, inni pokpiwają z niej i uważają ją za zbędną przyjemność i dziwaczną fanaberię.
Faktem jednak jest, że przemysł mody stał się potężnym biznesem. Według preambuły do Paktu Mody, przyjętego 24 sierpnia 2019 r. podczas Szczytu G7 we Francji, światowy przemysł mody wart jest 1,5 biliona euro rocznie, co czyni go jedną z największych i najbardziej dynamicznie rozwijających się gałęzi przemysłu na świecie. Zgodnie zaś z raportem KPMG z 2019 r. „Rynek mody w Polsce”, wartość produkcji sprzedanej polskiego sektora odzieżowego i tekstylnego w Polsce w 2017 r. wyniosła ponad 29,7 mld złotych. Według szacunków pochodzących sprzed wybuchu pandemii koronawirusa, wartość sektora mody w Polsce do 2022 r. wyniesie ponad 43 mld zł.
Tak dynamiczny rozwój przemysłu modowego ma jednak swoją ciemną stronę. Szybki wzrost demograficzny, częste zmiany trendów i tym samym zmieniająca się oferta kolekcji odzieży, a także rosnące potrzeby konsumentów spowodowały, że to właśnie przemysł mody stał się jednym z głównych źródeł zanieczyszczenia środowiska. Potwierdza to raport wydany przez Ellen MacArthur Foundation, zgodnie z którym światowa branża mody w 2017 r. generowała emisję gazów cieplarnianych na poziomie 1,2 mld ton rocznie – czyli więcej niż generują łącznie loty międzynarodowe i żegluga morska. Branża mody jest ponadto producentem ogromnej ilości odpadów, pochłania wielkie ilości wody na produkcję ubrań, zanieczyszcza ziemię, wody i powietrze.
Oczywistym jest również to, że my – konsumenci, jesteśmy współwinni takiego stanu rzeczy.
Szukanie rozwiązań przyjaznych środowisku
Światowa branża mody, po wywołaniu jej do tablicy jako zagrażającej środowisku, podjęła działania na rzecz ochrony planety oraz klimatu.
Liderzy światowego sektora modowego przyjęli pod koniec 2018 r. Kartę Działań Przemysłu Modowego na rzecz Klimatu, w której zobowiązali się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych o 30% do roku 2030, a do roku 2050 – do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Przez ostatnie 2 lata sygnatariusze Karty opracowywali strategię osiągnięcia tych celów poprzez wspólne ustalenie najbardziej problematycznych ekologicznie obszarów sektora modowego, znalezienie skutecznych narzędzi weryfikacji oraz sprawozdawczości w zakresie degradacji środowiska na każdym etapie łańcucha produkcyjnego, wskazanie możliwości redukcji zanieczyszczeń ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania źródeł energii odnawialnej, energooszczędnej logistyki i transportu oraz przejścia na model gospodarki cyrkularnej.
Koncepcja gospodarki cyrkularnej (obiegu zamkniętego) promowana jest przez Unię Europejską. Zgodnie z Komunikatem Komisji Europejskiej do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z 2015 r. przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, gdzie wartość produktów, materiałów i zasobów w gospodarce jest utrzymywana tak długo, jak to możliwe, a wytwarzanie odpadów ograniczone do minimum, stanowi istotny wkład w wysiłki zmierzające do stworzenia zrównoważonej, niskoemisyjnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarki.
Ponadto, w odpowiedzi UE na wyzwania klimatyczne, powstał tzw. Europejski Zielony Ład. Celem planu jest ochrona klimatu, budowanie zrównoważonej gospodarki, połączenie działań prośrodowiskowych z rozwojem gospodarczym. W ramach Europejskiego Zielonego Ładu, przepływy kapitału zostaną ukierunkowane na m.in. inwestycje przyjazne środowisku, upowszechnienie wiedzy i dobrych praktyk związanych ze zrównoważonym rozwojem oraz pobudzenie rozwoju technologicznego.
Cyfrowa przyszłość mody, czyli tzw. FashTech
Przyszłość branży mody, szczególnie tej przyjaznej środowisku, to również innowacje i rozwój technologiczny zarówno w produkcji tekstyliów, ubrań, w tym – konstrukcji, jak i ich ponownego wykorzystania.
Producenci tekstyliów opracowują nowoczesne rozwiązania w zakresie właściwości włókien i materiałów. Ubrania filtrujące, antysmogowe, solarne, pochodzące z odpadów spożywczych czy recyklingu coraz śmielej wchodzą na rynek mody.
Nowym rozwiązaniem jest projektowanie konstrukcji ubrań w sposób cyfrowy, które powoli zastępują fizyczne konstrukcje ograniczając tym samym ilość odpadów na tym etapie.
Nowe rozwiązania dotyczą wirtualnych ubrań. Są już dostępne pierwsze kolekcje ubrań, które nie mają formy fizycznej, a wyłącznie wirtualną. Do ich założenia potrzebne jest wyłącznie zdjęcie osoby, która ubranie chce „założyć”. To rozwiązania atrakcyjne dla aktywnych uczestników mediów społecznościowych.
Prawdziwie jednak przełomowe dla rozwoju zrównoważonej mody są rozwiązania takie jak chociażby machine learning. Odgrywają one bowiem bardzo ważną rolę w monitorowaniu łańcuchów dostaw na poziomie produkcji w branży mody. Zgromadzone dane pozwolą markom odzieżowym zrozumieć wpływ na środowisko naturalne na różnych etapach procesu produkcyjnego. W efekcie możliwe będzie podjęcie decyzji mających wpływ na zmniejszenie negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne. Dzięki temu, będzie można ograniczyć nadwyżkę zapasów i zmniejszyć wpływ niesprzedanych kolekcji na środowisko naturalne. Systemy informatyczne będą mogły śledzić trendy i wskazywać projektantom zapotrzebowania konsumenckie bez potrzeby produkcji niepotrzebnych produktów.
Dobre praktyki
Warto zwrócić uwagę na markę Puma, która już w 2012 r. otworzyła tzw. zrównoważony butik, który dosłownie zrewolucjonizował koncepcję powierzchni handlowej na świecie. Sklep został opracowany w oparciu o innowacyjne elementy projektowe, energooszczędne i przyjazne środowisku, w tym został tak zaprojektowany, by w pełni wykorzystać dostęp do naturalnego światła dziennego. Wysoko izolowana obudowa budynku pozwoliła na chłodzenie bez klimatyzacji, tym samym oszczędzając energię. Sklep zasilony został w 100% energią słoneczną. Ponadto, czujniki obecności zapewniły automatyczne włączanie i wyłączanie, dzięki czemu oświetlenie używane jest wyłącznie, gdy w pomieszczeniu ktoś się znajduje. Przedstawiciele Pumy otwierając ten flagowy butik deklarowali, że podkreśla on zaangażowanie marki w redukcję emisji CO2, energii, wody i odpadów.
Najnowszym natomiast sklepem wykorzystującym nowe technologie jest sklep Burberry stworzony we współpracy z firmą technologiczną Tencent. Jest to sklep godny filmów science fiction. Za pomocą własnego avatara można uzyskać dostęp do spersonalizowanych ofert czy uzyskać informacje na temat danego produktu. W sklepie zostały wprowadzone innowacje mające na celu z jednej strony unowocześnienie handlu detalicznego w sektorze dóbr luksusowych, poprawę jakości życia, a z drugiej – promowanie zrównoważonego rozwoju.
W Polsce również spotkamy hybrydę sklepu stacjonarnego i internetowego. Buty z tabletu można kupić w salonach Eobuwie.
Nowe technologie i innowacje nie tylko przekształcają handel detaliczny, ale również umożliwiają prowadzenie biznesu w sposób zrównoważony. Pozwalają na usprawnienie procesu uzupełniania zapasów i ciągłej inwentaryzacji z dużą dokładnością. Przyczyniają się do poprawy wskaźników związanych z przepływem towarów w łańcuchach dostaw, co prowadzi do redukcji negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne.
W świetle wszystkich tych okoliczności, nie możemy mieć zatem wątpliwości, że postęp technologiczny wyznacza nie tylko konieczną drogę dla sektora mody, ale jest również największą nadzieją tej branży.
–
Zdjęcie główne artykułu by A. Gorajka
–
O Autorce:
Agnieszka Oleksyn-Wajda
Dyrektor Instytutu Zrównoważonego Rozwoju na Uczelni Łazarskiego. Współtwórca i kierownik Akademii Biznesu i Prawa w Sektorze Mody, w skład której wchodzą studia podyplomowe Prawo i zarządzanie w sektorze mody oraz Prawo i zarządzanie w sektorze dóbr luksusowych. Twórca i kierownik studiów podyplomowych Prawo Ochrony Środowiska , a także Prawo w Biznesie Nowych Technologii w Centrum Kształcenia Podyplomowego Uczelni Łazarskiego. Radca prawny z kilkunastoletnim doświadczeniem w doradztwie w ramach KPMG. Członek grupy roboczej Working Group 6 Promoting broader climate action z ramienia Uczelni Łazarskiego jako organizacji wspierającej Fashion Climate Charter. Członek Rady Nadzorczej Związku Przedsiębiorców Przemysłu Mody Lewiatan oraz członek Sektorowej Rady ds. Kompetencji Przemysłu Mody i Innowacyjnych Tekstyliów. Autorka części raportu opracowanego przez KPMG „Rynek mody w Polsce” 2018 w zakresie edukacji w branży mody oraz „Rynek mody w Polsce” 2019 w zakresie wpływu branży mody na środowisko naturalne. Organizatorka konferencji Fashion Economy, platformy łączącej biznes oraz edukację z administracją centralną.
