AGH sięga do 2040 roku
Kim w przyszłości ma być inżynier, jakie kompetencje ma posiadać, jak budować atrakcyjną ofertę kształcenia, jakie typy gospodarek wyłaniają się w świecie popandemicznym, ale także niestabilnym geopolitycznie – to tylko niektóre pytania na które odpowiada raport przygotowany na zlecenie AGH przez zespół infuture.institute. Horyzontem czasowym badań był rok 2040.
– Oddajemy w Państwa ręce drogowskaz, którym sami będziemy się posługiwać w ciągu najbliższych lat. Kompetencje inżyniera przyszłości wskazują, w jakim kierunku chce podążać Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, kogo będziemy kształcić i jak będziemy dostosowywać się do dynamicznych zmian w świecie napędzanym technologią. W dobie silnych przeobrażeń społecznych, kulturowych, geopolitycznych chcemy wzmacniać w naszych studentach i absolwentach cechy i umiejętności niezbędne do sprawnego poruszania się w rzeczywistości, która jest cyfrowa, zautomatyzowana i nasycona sztuczną inteligencją – wyjaśnia prof. Jerzy Lis, Rektor AGH w Krakowie.
Odkryć to, co wciąż nieodkryte
Zmapowanie kompetencji inżyniera przyszłości było ważne dla władz uczelni z kilku powodów.
– Zależało nam na pozyskaniu wiedzy, w oparciu o którą będziemy rozbudowywać naszą strategię działania na najbliższe lata. Dzięki wskazaniu kluczowych kompetencji przyszłości jesteśmy w stanie jeszcze precyzyjniej kształtować naszą ofertę i odpowiadać na potrzeby młodych ludzi. Wreszcie dzięki wskazówkom pozyskanym z raportu możemy wyznaczać nowe, do tej pory nieobecne w uczelniach obszary badawcze – dodaje prof. Jerzy Lis.
Dynamicznie zmieniający się rynek pracy, pojawiające się nowe gałęzie przemysłu, powstające nowe firmy są dla uczelni, w tym dla AGH, determinantami zmian w obszarze kształcenia czy prowadzonych badań. Aktywność w obszarach, które jeszcze kilkanaście lat temu były nieobecne w polskich uczelniach, jak np. inżynieria kosmiczna, to jasny przykład tego, że uczelnie muszą wyprzedzać zmiany, a oferta kształcenia uwzględniać prognozowane zawirowania na rynkach pracy.
Kształcenie technologicznego humanisty
Jednym z najważniejszych wniosków, który płynie z raportu jest konieczność przedefiniowania roli inżyniera przyszłości. Aktualne trendy wskazują, że coraz mocniej będzie zacierała się granica miedzy naukami ścisłymi, technicznymi i humanistycznymi. Z tego zaś nowego krajobrazu wyłania się obraz człowieka o szerokiej wiedzy cyfrowej, ale równocześnie bogatego w wiedzę z obszaru zmian środowiskowych, ekonomicznych czy geopolitycznych.
– Opieramy kształcenie w AGH na kilkunastu kluczowych dyscyplinach naukowych. To są nasze filary badań, kształcenia, twórczego poszukiwania. Jednak tendencje dotyczące najbliższych lat wyraźniej wskazują na konieczność odejścia od technokratycznego rozumienia świata i skoncentrowanie wysiłków na edukacji technologicznych humanistów – ludzi o rozbudowanych zdolnościach cyfrowych czy technologicznych, ale wyposażonych równie solidnie we wrażliwość społeczną pozwalającą im z uwagą śledzić zmiany w społeczeństwach, otaczającym świecie czy w środowisku – tłumaczy prof. Jerzy Lis.
Inżynier opuszczający mury AGH w Krakowie w ciągu najbliższych dziesięcioleci będzie jeszcze bardziej świadom tego, że swoją pracą i szerokim interdyscyplinarnym spojrzeniem przyczynia się do poprawy jakości życia na Ziemi.
Kompetencje inżyniera przyszłości
28 zdefiniowanych przez infuture.institute kompetencji podzielono w raporcie na kilka obszarów tematycznych. Autorzy wyróżnili kompetencje:
- cyfrowe,
- społeczno-humanistyczne,
- związane z zarządzaniem i etyką,
- projektowe i kreatywne.
Wśród zmapowanych umiejętności przyszłości na uwagę zasługują m.in.:
- biegłość cyfrowa (digital literacy): zaawansowana umiejętność korzystania z technologii cyfrowych i oceny informacji w sieci,
- cyfrowa współpraca (digital collaboration): umiejętność współpracy i komunikacji z ludźmi, ale także z aktorami nieludzkimi (np. woda ma posiadać prawa do czystości czy do ochrony) w środowisku cyfrowym,
- etyka sztucznej inteligencji (AI ethics): stosowanie zasad moralnych w projektowaniu, wdrażaniu i stosowaniu sztucznej inteligencji, zapewniając równowagę między innowacją a odpowiedzialnością społeczną,
- zarządzanie kontekstem klimatycznym (climate dimensions literacy): zrozumienie i wdrażanie różnorodnych aspektów zmian klimatycznych.
- myślenie adaptacyjne (novel and adaptive thinking): kreatywne i elastyczne podejście do rozwiązywania problemów oraz zdolność do dostosowywania się do zmieniających się sytuacji,
- zarządzanie niepewnością (uncertainty management): umiejętność dostosowywania się człowieka do zmieniających się warunków, adaptacja do otoczenia oraz podejmowania decyzji w warunkach niepewności.
– Badania przeprowadzone dla AGH posłużą m.in. do wskazywania kierunków rozwoju samej edukacji, która odbywa się w czasach nacechowanych niestabilnością i szybkimi zmianami. Już teraz chcemy projektować kształcenie dla zawodów, które dopiero pojawią się na rynkach pracy i tym skuteczniej odpowiadać na zapotrzebowanie młodych ludzi oraz gospodarek krajowych i światowych – podsumowuje prof. Jerzy Lis, rektor AGH.
Metodologia raportu
Krok 1: opracowanie zmian gospodarczych
Zespół infuture.institute zdefiniował 36 zmian gospodarczych w spektrum 6 gospodarek: (Gospodarka AI, Gospodarka zrównoważonej energii, Niebieska gospodarka, Gospodarka kosmiczna, Ekonomia długowieczności, Ekonomia konfliktu).
Krok 2: zdefiniowanie kompetencji
Zespół infuture.institute na bazie desk researchu zdefiniował 28 kompetencji przyszłości. Następnie przeprowadził ich analizę i podzielił je na 3 poziomy: know-why, know-what, know-how.
Krok 3: sieciowanie zmian i kompetencji
W tym kroku na bazie wiedzy eksperckiej oraz wiedzy infuture.institute zestawiono zmiany gospodarcze z kompetencjami przyszłości i przeprowadzono analizę sieciową. Do zmian gospodarczych przydzielono kompetencje kluczowe w kontekście ich realizowania lub przeciwdziałania im.
Cały raport można pobrać stąd.
Grafiki: raport „Kompetencje inżyniera przyszłości”
