O przedstawienie obecnych trendów w projektowaniu przestrzeni biurowych poprosiliśmy ekspertów z CONSIDO i Tétris.
Marek Woźniakowski, CONSIDO
Z pewnością pandemia przyspieszyła tylko proces, który już trwa od jakiegoś czasu. Polega on na oderwaniu się definicji pracy jako czynności wykonywanej w firmie i przy biurku. Nie oznacza to jednak, że biura znikną, na co wskazują liczne badania, przeprowadzone już po rozpoczęciu pandemii. Chodzi o relacje społeczne. Potrzebę, która się nie zmienia, ale także o nieodzowność pielęgnowania i wzmacniania więzi z firmą. Jak to przełożyć na język designu w przestrzeniach pracy?
Idemia: biuro firmy Idemia (wyposażenie: CONSIDO, projekt Pracownia architektoniczna RWSL)
Po pierwsze: ku modelowi hybrydowemu
Biuro, którego pracownicy pracują raz w domu, raz w biurze, a innym razem na działce na Mazurach, nie wymaga już tyle przestrzeni, co dotychczas. Pozwala rozwinąć koncepcję activity-based working, w której nikt już nie ma swojego przypisanego miejsca, ale siada tam, gdzie jest wolne miejsce. Niekoniecznie zresztą jest to biurko, bo przestrzenie pracy ewoluują w kierunku projektowania różnorodnych sposobów wykonywania pracy: w strefach wyciszonych, do swobodnych spotkań, kreatywnej burzy, wygrodzonych przestrzeni do spotkań w małym gronie lub sal konferencyjnych wyposażonych w technologie umożliwiające zdalne łączenie się z osobami przebywającymi poza biurem.
Rynek szybko reaguje na te potrzeby i są już dostępne zaawansowane aplikacje, które pozwalają pracownikom z wyprzedzeniem rezerwować dane miejsce na kolejne dni. Na przykład boks akustyczny, bo potrzebujemy tam spotkać się z jedną, dwoma osobami, by przegadać najnowszy projekt. Albo małą salkę konferencyjną, ponieważ planujemy spotkanie, a część osób w nim uczestniczących dołączy do nas poprzez aplikację. Bądź zwykłe stanowisko pracy, bo chcemy – po prostu – przyjść dla odmiany do biura. Aplikacja ta jest również wartościowym narzędziem w rękach pracodawcy. Dzięki niemu może on usprawniać funkcjonowanie biura poprzez obserwację przyzwyczajeń pracowników: które miejsca cieszą się największą popularnością? Co się sprawdza, a co można wyeliminować? Jak optymalnie wykorzystać mniejszą przestrzeń, która kreatywnie wesprze pracowników?
VANK_CO: Kolekcja VANK_CO do szybkich spotkań i spontanicznych rozmów
Na tej mniejszej i dopasowanej do potrzeb modelu hybrydowego przestrzeni sprawdzają się najlepiej meble modułowe, które łatwo przenieść, zmienić ich konfigurację, dopasować do bieżącej okoliczności. Pufy, hokery, ścianki mobilne, które przy okazji pozwalają wygrodzić mniejszą przestrzeń i wyciszyć ją. A to oznacza, że typowe stanowiska, na które składa się biurko i fotel obrotowy, będą tylko jedną z wielu alternatyw.
Po drugie: ku prostocie i ekologii
Czerpiąc wnioski z wydarzeń ostatnich miesięcy, zaczynamy zwracać większą uwagę na budżety. Czas, gdy biura zaskakiwały gęstym i wieloznacznym designem lub dekoracyjnością pozbawioną funkcji a mającą zaskakiwać, mamy już raczej za sobą. W końcu i coraz bardziej zaczyna się liczyć społeczna odpowiedzialność i dążenie do manifestowania tej postawy również poprzez design.
Smile Plastics
Coraz więcej firm wyposaża biura w meble z odzysku. Niekiedy nawet sami pracownicy pomagają w renowacji mebli, które potem służą im w biurze. A te nowe raz, że mają się charakteryzować biodegradowalnością, a dwa – niech będą z naturalnych, przyjaznych materiałów. Albo przetworzonych i w tym przypadku mamy już coraz więcej możliwości. Np. blaty stołów wykonywane z przemielonego i sprasowanego plastiku, które tworzy londyński startup Smile Plastics – już obecne i popularne na polskim rynku. Na znaczeniu zyskuje również jakość: meble proste i uniwersalne. Zaawansowane technologicznie, które są obietnicą trwałości, a w warstwie wizualnej – ponadczasowości. Bo uleganie modom wymuszającym „zamianę na nowy model” staje się passe.
Po trzecie: ku pracownikowi
Nowe paryskie biuro Airbnb wygląda jak dom. Mieszkanie z wydzielonymi mniejszymi pomieszczeniami – pokojami? – urządzonymi po domowemu. Budynek jest zwieńczony mansardą, gdzie panuje klimat paryskiego strychu. Jest też foyer, salon, biblioteka, jadalnia i właśnie pokoje. To przestrzeń zaplanowana nie pod konkretne procesy, a taka, która dostosowana jest do spontanicznych spotkań. Bardziej odzwierciedlająca rytm, w jakim pracują dzisiaj ludzie. Gdzie często spontaniczne spotkanie wyzwala najlepsze pomysły, a przestrzeń tylko temu sprzyja. Atmosfera ta w niczym nie przypomina tej biurowej, do jakiej przywykliśmy.
Biuro Airbnb
W przestrzeni Airbnb miesza się ze sobą również stare z nowym. Meble z pchlego targu i te designerskie – najwyższej jakości. Pracownik w takiej przestrzeni ma okazję poczuć się jak u siebie. Bo tym jest projektowanie w myśl filozofii Human-centred design. Żeby w ten sposób zaaranżować biuro, dobrze jest najpierw z pracownikami porozmawiać i zapytać o ich potrzeby.
A z pewnością przydadzą się budki czy boksy akustyczne, które – jak w przypadku polskiego producenta VANK – są również ciekawym estetycznie obiektem, jak choćby pokazana na zdjęciu wersja z grafiką Igora Chołdy z Aqualoopa. Wyposażone we własne oświetlenie, wentylację, mediaporty stanowi samodzielną, wyciszoną wyspę do rozmów telefonicznych i spotkań w mniejszym gronie czy po prostu – pracy wymagającej ciszy i skupienia.
VANK_WALL: Boks akustyczny VANK_WALL z grafiką
Przydadzą się również biurka z regulowaną elektrycznie wysokością, by można było pracę siedzącą zamieniać raz na jakiś czas w stojącą. Pozwalającą pracownikom zmieniać pozycję, bo to samo zdrowie. Przydadzą się też różnego rodzaju ścianki, mobilne przegrody do aranżowania miejsca spotkania, często dzisiaj dwustronnych, z tablicą do tworzenia notatek podczas jego trwania. I różnego rodzaju wygodne siedziska. Lekkie, łatwe do przeniesienia i utrzymania w czystości, z których szybko można skonfigurować przestrzeń do spontanicznego spotkania.
Pracownik zadowolony to ten, który ma poczucie, że przestrzeń w niczym go nie hamuje i krępuje. Że może pracować, jak chce. Bo dzisiaj ma flow na pracę w ciszy i samotności, jutro chce się spotkać w małym gronie i spokojniejszym miejscu, a pojutrze czuje, że będzie potrzebował socjalizowania się przy kawie i swobodnej wymianie pomysłów. W czwartek zaś zostanie w domu.
Danuta Barańska, Dyrektor kreatywna Tétris
Zmiany na rynku biurowym w Polsce postępują wraz z tym, jak ewoluuje model pracy, potrzeby pracowników i pracodawców. Wybuch pandemii koronawirusa przyspieszył pewne trendy i niewątpliwie wymusił dodatkową szybką zmianę podejścia pracodawców, zarządców nieruchomości czy w końcu nas, architektów i wykonawców przestrzeni do pracy – nowe aspekty bezpieczeństwa wysunęły się na pierwszy plan.
Doświadczenia z pracą zdalną wymuszoną przez lockdown pokazały, że oczywiście możemy więcej pracować z domu, ale także uwypukliły przewagę biura. Ergonomiczna przestrzeń zapewniająca wszystkie udogodnienia wspierające współpracę, integrację, kreatywność i efektywność, to coś, czego nie może nam zastąpić nawet najlepszy homeoffice.
Badania JLL przeprowadzone kilka miesięcy temu pokazały, że 58 proc. respondentów tęskni za biurem. Szczególnie ten sentyment odczuwają przedstawiciele pokoleń milenijnych. Natomiast wg danych z raportu Pracuj.pl, 90% zapytanych osób chciałoby mieć możliwość łączenia pracy w biurze i w jakimś stopniu działań zdalnych.
Nie ulega wątpliwości, że funkcje biur będą ewoluować, a model pracy zdalnej zagości w różnym wymiarze na stałe. Jedno jest pewne, w dzisiejszym świecie bardzo liczy się elastyczność i możliwość szybkiej reakcji na zmiany bez generowania ciągłych kosztów.
Na rynku jest wiele dostępnych rozwiązań do aranżacji przestrzeni pracy, np. łatwe do rekonfiguracji systemy mebli, które szybko zyskują na popularności. Z uwagi na rosnącą potrzebę elastycznego biura na znaczeniu widocznie zyskują projekty typu flex czy co-worki.
Team work
Jedną z podstawowych funkcji biura coraz częściej jest zapewnienie dogodnej pracy zespołowej. Do wykorzystania przy aranżacji takiej przestrzeni mamy teraz wiele przydatnych rozwiązań. Zacznijmy od stołów modułowych, które możemy dowolnie konfigurować w zależności od liczby osób czy rodzaju spotkania. Do tego tablice interaktywne, a także platformy elektroniczne umożliwiające pracę na jednym ekranie/tablicy on-line.
Zespoły, także startupów, przy pracy nad nowym rozwiązaniem chętnie stosują podejście Design Thinking. Dlatego w biurze potrzebne są przestrzenie do pracy warsztatowej, na prototypach. Tu znów mamy do wykorzystania zaawansowane technologie, ale też i bardzo podstawowe przybory do pracy manualnej. Mazaki, nożyczki, kolorowe kartony i zwykłe karteczki typu post-it – to istotne materiały przy pracy kreatywnej.
Jednocześnie od jakiegoś czasu odchodzimy od prostego, tylko funkcjonalnego biurowego designu. Tworzone przez nas przestrzenie, których oczekują klienci są przytulne, różnorodne, pozwalające na pracę siedzącą i stojącą. Wygodne kanapy i fotele do spotkań bardziej przypominają lobby hotelowe niż dawne biura. Pandemia tylko wzmocniła trend odchodzenia od tradycyjnych open space z pojedynczymi biurkami do pracy indywidualnej, na rzecz hybrydowego modelu pracy, w którym biuro pełni coraz częściej funkcję integracyjną, umożliwiającą pracę zespołową – my ten model nazywamy „Hub&Club”.
Poza przyjaznym, wygodnym designem miejsc do pracy, ważne są także takie elementy, jak odpowiednia akustyka – burza mózgów odbywająca się w jednej części biura nie powinna zakłócać pracy osób znajdujących się w pobliżu. Na rynku mamy wiele rozwiązań wspierających odpowiednie panowanie nad dźwiękiem w przestrzeni – panele ścienne i sufitowe w najróżniejszych formach, wzorach i kolorach, zielone przegrody pełne naturalnych roślin, czy delikatne przeszklenia.
Serendipity w biurze
Jednym z trendów rozwijających się przy projektowaniu przestrzeni biurowych jest „serendipity” – czyli umożliwienie przypadkowych interakcji. Chodzi o to, żeby pracownicy biura nie zamykali się w swoich zespołach, ale mieli okazję do spotkań i rozmów z osobami z innych działów czy w przypadku co-worków – firm. Z luźnej rozmowy czasem wychodzą nowe pomysły, optymalizacje czy współprace. Aby zapewnić ten większy ruch pracowników można np. w różnych częściach piętra czy budynku rozlokować strefy chillout, salki spotkań czy też kuchnie. W niektórych biurach, żeby napić się najlepszej kawy, trzeba pofatygować się na drugi ich koniec, bo w jednym ekspresie jest zapewniona ta „the best”.
Kierunek: eko
Zdrowym trendem jest także projektowanie biur przyjaznych środowisku. Chodzi tu o wiele elementów – ponowne wykorzystanie mebli i przedmiotów z poprzedniego wystroju, korzystanie z materiałów z recyclingu oraz takich o neutralnym wpływie na zdrowie człowieka i środowisko, ułatwienia dla pracowników przy segregacji odpadów i inne.
Myśląc o udogodnieniach czy najlepszych rozwiązaniach projektowaniu przestrzeni biurowych, nie możemy zapomnieć o infrastrukturze wpierającej między innymi dojazdy do pracy rowerem – parkingi rowerowe są już na szczęście w zasadzie standardem przy nowoczesnych biurowcach. Warto pomyśleć także o szatni i prysznicu.
Coraz częściej biuro i jego udogodnienia są jednym z istotnych elementów employerbrandingu – pracownicy oraz kandydaci do pracy są dziś ważnymi klientami firmy i zapewnienie atrakcyjnej, komfortowej przestrzeni jest spełnianiem ich oczekiwań.
