Światowe organizacje i rządy państw biją na alarm. Marnujemy stanowczo za dużo żywności! W UE gospodarstwa domowe wyrzucają rocznie ponad 98 milionów euro do kosza. W przeliczeniu na każdego mieszkańca Unii Europejskiej marnowane jest średnio 173 kg żywności. Rynek przyzwyczaił nas do rozpasanej konsumpcji. Kupujemy za dużo, o małej wartości, krótkim terminie ważności. Pełnowartościowego jedzenia nie wystarczy dla wszystkich, przy takim tempie liczba niedożywionych będzie rosła w zastraszającym tempie. Badania przeprowadzone przez Polską Fundację Pomocy Dzieciom pokazują natomiast, że aż 800 tys. dzieci w naszym kraju cierpi głód albo jest niedożywionych. Przy szeregu działań, które już teraz trzeba podjąć, jest także gros ruchów społecznych, którym na sercu leży zdrowe i zrównoważone odżywianie. Foodsharing to efekt ich pracy.
Jadłodzielnia czyli co?
Foodsharing w formie jadłodzielni ma być rozwiązaniem na wyrzucanie żywności i jednocześnie wsparciem osób potrzebujących. To tam bezpłatnie można zostawić jedzenie i je zabrać, jeśli tylko potrzebujemy. To nie jest wymiana coś za coś, to zwykłe dzielenie się.
Pierwsze jadłodzielnie powstały w Niemczech i stamtąd właśnie przyszła idea do Polski, ale nie tylko. Foodsharing funkcjonuje na pełnych obrotach także m.in w Holandii, Austrii, Szwajcarii i Włoszech. Główna myśl jest wszędzie taka sama: zebrać niewykorzystane jedzenie i podzielić się nim z innymi.
Zasada funkcjonowania jadłodzielni jest prosta:
1. Przynosimy żywność zdatną do spożycia, której nie potrzebujemy. Powinna być dokładnie opisana, włącznie z terminem przygotowania, jeśli takie wcześniej było.
2. Nie przynosimy alkoholu ani surowego mięsa.
3. Wolontariusz dba o czystość miejsca, świeżość produktów i potraw oraz transport, jeśli jest potrzebny.
4. Można odbierać żywność w godzinach otwarcia jadłodzielni.
Nie ma ograniczeń kto i co może zabrać, ani też kto może oddać produkty spożywcze. Jeśli więc herbata, ciasto lub pomidory mają się zepsuć pod Twoją nieobecność, oddaj je do najbliższej jadłodzielni. Do oddawania zachęcane są nie tylko osoby prywatne, darczyńcami mogą zostać lokale gastronomiczne, producenci żywności czy sklepy, które nie sprzedadzą towaru.
Jadłodzielnie w Polsce
Pierwsza w Polsce była jadłodzielnia na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego przy ul. Stawki 5/7. Kolejne wyrastały jak grzyby po deszczu. Wraz z ich rozwojem pojawiały się zarzuty, że stanowią konkurencję dla działań np. Banku Żywności. Jest wprost przeciwnie. Jadłodzielnie wspierają działania innych organizacji oraz uzupełniają akcje ratowania żywności i dzielenia jej wśród potrzebujących.
Dziś w Polsce jadłodzielnie można znaleźć w:
1. Warszawie,
2. Wrocławiu,
3. Poznaniu,
4. Toruniu,
5. Szczecinie,
6. Zielonej Górze,
8. Bydgoszczy,
9. Lesznie,
10. Łodzi,
11. Grudziądzu,
12. Krakowie,
13. Lublinie.
Chcesz jadłodzielni w swoim mieście?
1. Zbierz zespół tzw. fudsejwerów (ratowników żywności), np. skrzykując ich przez Facebooka.
2. Znajdź miejsce, gdzie będzie funkcjonować jadłodzielnia.
3. Zorganizuj lodówkę i załóż stronę internetową lub profil w mediach społecznościowych. Voila! Właśnie stworzyłeś/-aś platformę sharing economy 🙂
Kto wie, może wystarczy lodówka i szafka z półkami, by zmienić świat na lepsze.
Beata, Zespół Jadłodzielnia Szczecin: Dlaczego zdecydowaliśmy się otworzyć Jadłodzielnię? Żyjemy w czasach kiedy marnuje się i wyrzuca wszystko: jedzenie, ubrania, sprzęt… Eksploatuje się do maksimum Ziemię. Chcemy pokazać, że można inaczej, że można podzielić się z każdym i można poczęstować się samemu zamiast iść do sklepu i wydać pieniądze. Jak to powiedział Gandhi „bądź zmianą, którą chcesz widzieć w świecie”
Sylwia Kowalska, Jadłodzielnia Toruń: Od dłuższego czasu interesuję się ograniczonymi zasobami Ziemi, marnotrawstwem z tym związanym, szczególnie jedzeniem, które jest niezbędne do życia. Zastanawiałam się w jaki sposób każdy z nas może przyczynić się do zmniejszenia marnowania żywności. Okazało się, że więcej osób w Polsce i na świecie zauważa ten sam problem i tak powstał ruch foodsharingowy. W Toruniu przyłączyliśmy się do niego otwierając kolejne jadłodzielnie, Aktualnie w Toruniu działają aż trzy, co bardzo nas cieszy, bo każdego dnia wspólnie z grupą ratowników i wolontariuszy ratujemy kilka kilogramów jedzenia. To sukces i powód do dumy.
Czy foodsharing ma przyszłość w Polsce?
Jak to tak brać jedzenie za darmo? Niewiadomo od kogo? Polacy generalnie nie są ufni. Jeśli chodzi o zaufanie, w rankingu Europejskiego sondażu społecznego 2014 zajmujemy 4 od końca miejsce, a za nami jest już tylko Bułgaria, Cypr i Słowacja. Młodsze pokolenie Polaków bardziej ufnie reaguje na nieznajomych i to najczęściej oni podejmują się inicjatyw w ramach sharing economy takich jak chociażby wspomniany foodsharing. Gdyby szukać złotego środka, to jadłodzielnie powinny pojawiać się w małych wspólnotach bliskich sobie osób (np. sąsiadów). Jednocześnie powinny one dawać poczucie anonimowości, bo wciąż jeszcze wyciągnie dłoni po pomoc lub korzystanie z darmowych zasobów jest traktowane lekceważąco. By jednak nie wróżyć kart, zapytałam przedstawicieli Jadłodzielni Szczecin i Toruń, jak widzą przyszłość jadłodzielni w Polsce.
Beata, Zespół Jadłodzielnia Szczecin: Jadłodzielnie będą wyrastały jak grzyby po deszczu. Nas zainspirowała Jadłodzielnia w Toruniu, my zainspirowaliśmy kolejne miasta. I wszystko to w przeciągu 3 miesięcy. Zmienia się świadomość ludzi, którzy dochodzą do wniosku, że nie można tylko brać. Ludzie uczą się wymiany, uczą się szacunku do jedzenia, nawiązują się nowe relacje
Sylwia Kowalska, Jadłodzielnia Toruń: Według mnie idea w najbliższym czasie będzie się rozrastać, w ciągu ostatnich miesięcy powstały kolejne jadłodzielnie na terenie naszego kraju. To dobrze. Mam nadzieje, że uda zmienić się przepisy i obciążać sklepy karami za wyrzucanie żywności. Mam także nadzieję, że świadomość ludzi poprzez otwieranie jadłodzielni, mówienie o tym w jakim celu one powstają, pozwoli na lepsze zrozumienie problemu z jakim się borykamy a co za tym idzie – wpłynie na indywidualne decyzje każdego konsumenta.
Foodsharing a nowe technologie
Czy technologia wspiera działania jadłodzielni? Osobiście nie spotkałam się z polską aplikacją foodsharingową, na którą bez wątpienia jest zapotrzebowanie.
Olio Local Sharing Revolution jest apką, która mogłaby stanowić wzór. W idei i działaniu podobna do opisanej w poprzednim tekście LeftoverSwap.
Po zalogowaniu i ustawieniu lokalizacji, będziesz miał/-a dostęp do darczyńców w promieniu maksymalnie pięciu kilometrów. Clou aplikacji to połączenie sąsiadów i sklepów w bliskiej odległości. W ramach wytworzonej sieci łatwo znaleźć informację kto i co oferuje, czy to marchewki z własnej działki czy pozostałości po świątecznym obiedzie dla całej rodziny. Wystarczy zrobić zdjęcie tego, czym chcesz się podzielić, zwięźle opisać i ustalić sposób odbioru. Jeśli zaś szukasz czegoś na ząb za pośrednictwem Olio, przejrzyj wyświetlane produkty w Twojej okolicy i skontaktuj się z właścicielem wysyłając mu wiadomość.
Niemiecka strona Foodsharing wymaga zalogowania (wraz z podaniem adresu), by móc publikować oferty. Atrakcyjniejsze dla odbiorców są te ze zdjęciem i dokładnym opisem kiedy i gdzie można odebrać żywność. Jeśli chcemy skorzystać z czyjejś hojności, przy ofertach znajdziemy także odległość od naszej lokalizacji, która ma pomóc w podjęciu decyzji o odbiorze. Największym utrudnieniem jest to, że strona działa jedynie w języku niemieckim i dotyczy głównie Niemiec.
Wydaje się zatem, że wraz z rozwijającą się w Polsce ideą foodsharingu, brakuje prostego narzędzia, który pełniłoby funkcję spożywczego Tindera. Mogłoby to być pomocnym uzupełnieniem funkcjonujących już jadłodzielni. Na razie musi wystarczyć na Facebook, bo pierwsze kroki to jednak wciąż przełamywanie strachu przed nieznajomymi i rozwijanie zaufania społecznego. Na to jednak gotowego przepisu nie mamy.
–
Jeżeli interesuje Cię tematyka sharing economy, śledź nasz fanpage i bloga WeTheCrowd.
–
Magdalena Kurowska
Z zawodu dziennikarka, z zainteresowania socjolożka, z pasji aktywistka. I do tego jeszcze blogerka. W życiu staram się zgrabnie połączyć wszystkie te dziedziny w całość, stąd też moja obecność w WeTheCrowd. Lubię sformułowanie “architekt wyboru”. Może kiedyś nim zostanę.
