Pełny raport dostępny tutaj.
Pandemia koronawirusa, z którą zmagamy się od początku 2020 roku ma ogromny wpływ na gospodarki na całym świecie. Ekosystem startupowy również odczuł jej negatywne skutki. Jednak po lekturze raportu Polskie Startupy 2020 możemy wyciągnąć pozytywne wnioski, bo jak się okazuje polskie startupy mają się całkiem nieźle.
– Jedni znacząco odczuli spowolnienie gospodarki, inni podwoili lub potroili sprzedaż swoich usług czy produktów. Raport ma na celu zdiagnozowanie, jak polskie startupy odnalazły się w tej sytuacji, jak pandemia wpłynęła na ich biznes i jakie możliwości wsparcia finansowego oferowane przez państwo okazały się najlepsze. Jego przedmiotem jest również prognoza sytuacji na najbliższe miesiące – czytamy we wstępie do raportu.
Jak polskie startupy odczuły pandemię?
Zdania na temat wpływu pandemii koronawirusa na funkcjonowanie polskich startupów są podzielone. 39 proc. ankietowanych ocenia, że COVID negatywnie wpłynął na ich działalność, a 34 proc. pozytywnie. Wśród negatywnych aspektów wymieniane są najczęściej brak nowych odbiorców usług lub produktów (53 proc.) oraz spadek sprzedaży (35 proc.). Jednocześnie 56 proc. badanych odnotowała w tym trudnym okresie nowych odbiorców, a w 48 proc. przypadków sprzedaż wzrosła.
Według danych Polskiego Funduszu Rozwoju, które zostały przytoczone w raporcie, wynika, że startupy mimo pandemii cieszą się dużym zainteresowaniem inwestorów. W pierwszym kwartale bieżącego roku zainwestowali oni 244 mln zł, czyli ponad dwa razy więcej niż rok wcześniej, a w drugim kwartale – kolejne 169 mln zł. Wygląda na to, że również w pozostałych miesiącach tego roku dane mogą okazać się optymistyczne. Więcej niż co czwarty startup deklaruje, że nastanie pandemii w żaden sposób nie zmieniło sposobu jego funkcjonowania, a co za tym idzie, że jest on nadal oparty na założeniach i planach przyjętych przed jej wybuchem.
– Czas kryzysu sprzyja powstawaniu nowych modeli biznesowych. To właśnie teraz więcej uwagi przywiązuje się też do pilnowania kosztów. Jest niechęć do wydawania, ale też większa skłonność do szukania optymalizacji. W kryzysie chwieją się nie tylko mali, lecz także wielcy świata biznesu. To właśnie zwinny startup, który nie posiada jeszcze balastu kosztów stałych, może budować, wprowadzać innowacje i podbijać rynki. Umiera stary świat, a na jego gruzach powstaje nowy. Czy startupowcy to wykorzystają? Wszystko zależy od ich wiary w szanse i umiejętności – napisał Arkadiusz Regiec prezes i założyciel Beesfund SA.
Polskie startupy nie zwalniają
W maju tego roku pisaliśmy o tym, że największe startupy na świecie w obliczu pandemii zostały zmuszone do masowych zwolnień. Wśród rekordzistów znalazł się Uber, który odprawił 3700 pracowników (co stanowiło 14 proc. całkowitego zatrudnienia firmy), Groupon, który zwolnił 2800 osób (44 proc. całkowitego zatrudnienia) i Airbnb, który zmniejszył swój zespół o 1900 pracowników (25 proc. całkowitego zatrudnienia). Patrząc na te dane cała branża startupowa patrzyła w przyszłość z obawą. Jak się jednak okazuje w przypadku polskich startupów nie było tak źle.
63 proc. startupów znad Wisły nie zamierza zwalniać pracowników. Zaledwie 6 proc. planuje zmniejszenie zespołu. Co piąty founder planuje powiększenie zespołu. Do tego okazało się, że polscy startuperzy potrafią pivotować, ponad jedna czwarta firm zmieniła model biznesowy. Mało tego, niemal jedna trzecia startupów (32 proc.) generuje obecnie przychody większe niż rok temu.
– Prowadząc od 6 lat badanie sektora innowacyjnych przedsiębiorstw, przedstawiające specyfikę działających w Polsce startupów, profilujące te startupy, identyfikujące bariery oraz motory wzrostu, a także prognozując trendy rozwoju rynku startupowego w Polsce, nie sądziliśmy, że w 2020 r. zmierzymy się z sytuacją, w której pod lupę weźmiemy wpływ globalnej pandemii COVID-19 na ekosystem startupowy w Polsce, a co więcej – okaże się, że może ona być katalizatorem wzrostu dla wielu startupów – czytamy we wstępie raportu.
Które branże zyskały najbardziej?
W tym trudnym dla wszystkich okresie bardzo mocno rozwinęły się rozwiązania z zakresu fintechu, medtechu, e-commerce, rozwiązania wspomagające zdalne spotkania, edukację, czy monitoring pacjentów. Jednak twórcy raportu Polskie Startupy 2020 podkreślają, że w czasie pandemii dobrze mają się również branże greentech oraz cleantech. W tym obszarze na pozytywne skutki pandemii wskazuje aż 40 proc. startupów.
– To dobry znak, że mimo trudnej sytuacji duża część firm działających w obszarze szeroko rozumianej ekologii, energii odnawialnej czy innych działań niwelujących wpływ niekorzystnych czynników na środowisko radzi sobie dobrze. Równocześnie jednak identyczny odsetek tych podmiotów ocenia wpływ koronawirusa jako zły, z czego 20% w stopniu znaczącym – czytamy w raporcie.
Kolejne branże, które dobrze sobie radzą w czasach pandemicznych to cyberbezpieczeństwo. Tutaj 43 proc. ankietowanych oceniało obecną sytuację jako bardzo pozytywną i kolejne 43 proc. jako raczej pozytywną. Co ciekawe ani jedna osoba z tej branży nie wskazała, że odczuwa jakiekolwiek negatywne skutki. Dalej, wśród dobrze radzących sobie obszarów pojawił się e-sport, gaming (60 proc. badanych wskazało na polepszenie się sytuacji w okresie pandemii), VR, AR, firmy biotechnologiczne, agrotech, martech, branża rozrywkowa, firmy działające w obszarze sportu i social mediów.
Kto odczuł negatywne skutki pandemii?
– Na drugim biegunie znajdują się te startupy, które oceniają wpływ pandemii jako negatywny lub bardzo negatywny. W tej grupie, stanowiącej 39% całości badanych podmiotów, ponad połowa (53%) za swoją największą bolączkę uznaje obecnie niemożność pozyskania nowych odbiorców dla swoich produktów i usług, a 35 proc. zauważa spadek sprzedaży. 34 proc. zmuszone było do wyjścia całkiem lub częściowo z jakiegoś rynku lub też pandemia uniemożliwiła im wejście na nowe rynki. Mniejsza lojalność klientów to niedobry aspekt pandemii dla 16 proc. badanych. Część z nich deklaruje także utratę wartościowych pracowników (8 proc.) – czytamy w raporcie.
Startupy, które gorzej sobie radzą w tym okresie to firmy oferujące usługi z zakresu HRtech (64 proc. negatywnych ocen) i blockchain/DLT (66 proc., z czego połowa bardzo negatywnych). Poza tym: foodtech (55 proc., w tym 33 proc. to oceny bardzo negatywne), transport (43 proc.) oraz turystyka (40 proc.).
Wsparcie państwa
Państwa z całego świata w obliczu pandemii przygotowały dla przedsiębiorców programy antykryzysowe, które mają na celu wsparcie gospodarki w tym trudnym momencie. Polskie firmy, które odczuły negatywny wpływ COVID-19 również mogą liczyć na taką pomoc. Jednak jak wynika z raportu Polskie Startupy 2020 aż dwie trzecie z nich nie skorzystało. Natomiast te firmy, które zdecydowały się przyjąć wsparcie najczęściej wybrało pożyczki (73 proc) oraz zwolnienia z ZUS (52 proc.).
Najbardziej pozytywnie została oceniona tzw. Tarcza Finansowa, którą przygotował PFR. Według danych przekazanych przez Fundusz do tego momentu z jego pomocy skorzystało 345,9 tys. polskich firm. Jednak najmniejszym odsetkiem tych podmiotów są startupy. Twórcy raportu tłumaczą ten wynik ogólnie dobrą kondycja polskich startupów w okresie pandemii. Jednocześnie przedstawiciele samych startupów podkreślają, że oczekują wsparcia niefinansowego.
– Oprócz wsparcia finansowego, ze strony państwa oczekiwalibyśmy również upraszczania procedur, wprowadzania ułatwień formalnych dla podatników, co pośrednio powinno przełożyć się na optymalizację kosztów administracyjnych i przekierowanie tych środków na inwestycje – pisze Renata Bardecka CFO w iTaxi
Podsumowując raport Polskie Startupy 2020 możemy odnieść wrażenie, że polski ekosystem startupowy całkiem nieźle poradził sobie z pandemia koronawirusa. Mało tego w niektórych obszarach zaistniała sytuacja okazała się niemalże trampoliną.
–
Badanie zostało zrealizowane metodą CAWI (Computer Assisted Web Interview) na panelu Ariadna w okresie od 11 września do 5 października 2020 roku. Partnerem głównym raportu jest PKN ORLEN. Poza nim badanie wsparło Google, PFR Ventures oraz PFR. Pełny raport dostępny jest tutaj.
