Przemysław Kurczewski – zastępca dyrektora NCBR
Jak z perspektywy NCBR wygląda krajobraz startupów w Polsce na początku 2021, po roku szczególnych wyzwań dla przedsiębiorców?
Obraz społeczności polskich startupów to, jak cała gospodarka, pole po bitwie, ale nie totalna pożoga. Ucierpieli wszyscy, choć jedni wracają z tarczą, inni na tarczy. Co ciekawe, z pierwszych analiz, w tym m.in. z „Raportu Polskie Startupy 2020. Covid Edition” przygotowanego przez Startup Poland wynika, że najmłodsze biznesy, dzięki swej zwinności, ucierpiały stosunkowo najmniej i co bardzo ważne – nie wyzbyły się optymizmu. Pozyskują nowych klientów, zwiększają sprzedaż. Blisko połowa za sukces ostatnich miesięcy poczytuje utrzymanie kluczowego personelu. To bardzo dobra wiadomość, bo oznacza, że profesjonalizujemy w Polsce ten rynek i jego największą wartością zarówno po stronie badaczy, jak i inwestorów są i będą ludzie. Dobre sygnały mamy też ze strony inwestycyjnej. Potwierdzają je twarde dane. Z raportu dotyczącego rynku VC, który mieliśmy okazje współtworzyć z PFR wynika, że za tym segmentem rynku rekordowy rok z wartością transakcji na poziomie 2,1 mld zł. Centrum stało za prawie połową przeprowadzonych transakcji. Co piąta złotówka w tej puli (21%) była generowana przez instrumenty NCBR.
Odbieramy oczywiście i te mniej entuzjastyczne sygnały i im musimy się najintensywniej przyglądać. Wspomniane badanie wskazuje, że 60% startupów oczekuje zwiększenia wsparcia ze strony państwa. To olbrzymie zadanie, przed którym de facto już teraz jako sektor publiczny stoimy. Przed nami i naszymi partnerskimi funduszami ostatnia prosta w kończącej się perspektywie i stale duże, bo liczące kilkaset mln zł, pieniądze do zainwestowania w dobre pomysły. W nowej perspektywie finansowej 2021 – 2027 innowacje będą miały jeszcze większą rolę. To oznacza duże pieniądze i jeszcze większe wyzwania przed każdym z uczestników ekosystemu innowacji. Postawię tezę, że kluczowe może się w tym procesie okazać zaufanie. I to rozumiane nie tylko jako zaufanie innowatora do inwestora, ale też zaufanie rynku do regulatora, regulatora do rynku. To trudny, obarczony wieloma zaszłościami i uprzedzeniami temat, z którym musimy się pilnie zmierzyć, żeby wyzwania przekuwać w szanse.
Jakie startupy, z jakich branż, mają największe szanse na rozwój w 2021 roku?
Przez przypadki odmieniamy cyfryzację procesów i usług, zdrowie i edukację. Bo to fakt. Ja szczególnie kibicuję projektom interdyscyplinarnym. Choćby takim, które łączą sztuczną inteligencję i medycynę. Mamy doskonałe ośrodki kształcące zarówno lekarzy jak i specjalistów ICT. Jestem wręcz pewien, że na uczelniach tkwi jeszcze duży, nieodkryty potencjał myśli technologicznej – wystarczy popatrzeć jak – podlewany także środkami publicznymi – rozkwitł u nas gamedev. Trzeba tylko umieć po te talenty sięgnąć. Czasem trzeba się zmierzyć z szeregiem stereotypów, dwustronną inercją. Nie bać się ryzyka, popełniania błędów i budować wspomnianą już wcześniej kulturę wzajemnego zaufania.
Gdzie startupy mogą szukać wsparcia w tym roku?
Zapraszam do rozmowy. Sam sektor publiczny oferuje w tej chwili rozbudowaną paletę instrumentów wsparcia „od pomysłu do przemysłu”. Są w niej zarówno nasze wehikuły inwestycyjne, czyli blisko 60 funduszy Bridge Alfa finansujących pomysły w fazie seed i preseed, oferta funduszy VC/CVC, które tworzymy z partnerami biznesowymi oraz z PFR, oferta koinwestycyjna spółki-córki NCBR, czyli NIF. Pracujemy nad konceptami o charakterze akceleracyjnym. Jesteśmy w kontakcie z instytucjami partnerskimi, takimi jak PFR, PARP, BGK, które również oferują instrumenty wsparcia startupów. Na dobre pomysły na pewno nie zabraknie w tym roku finansowania, a my pozostajemy do dyspozycji każdego, kto szuka partnerów do tworzenia innowacji jutra.
Krzysztof Szubert – Prezes NCBR Investment Fund ASI S.A.
Jakich startupów, pomysłów będą szukać inwestorzy w 2021 roku?
Krzysztof Szubert: Specyficzna perspektywa niełatwego roku 2020 wpływa istotnie na prognozy na rok 2021. Biorąc pod uwagę znaczenie globalnej pandemii na funkcjonowanie sektora startupów, można ostrożnie wskazać, że inwestorzy będą analizować reakcje startupów – szczególnie w zakresie modelu biznesowego i strategii rozwoju – na obostrzenia oraz skutki pandemii w średnim oraz długim okresie.
Dane analityczne są w tym zakresie dość optymistyczne. W raporcie „Polskie Startupy 2020. COVID Edition Startup Poland, Warszawa 2020” stwierdzono, że „(…) Elastyczność startupów i ich łatwe dostosowanie się do zmian widać bardzo wyraźnie w naszym badaniu, które pokazuje, że ponad jedna czwarta firm zmieniła model biznesowy, widząc nowe szanse w pandemii. (…) Na 14% badanych przez nas startupów wpłynęła bardzo negatywnie, a na 25% – raczej negatywnie. Ten zróżnicowany wpływ pandemii na działalność startupów wynika przede wszystkim z ich produktów – w innej sytuacji są startupy oferujące przykładowo rozwiązania z obszaru telemedycyny, w innej startupy współpracujące z branżą turystyczną czy mające ofertę fizycznych produktów niepowiązanych z obszarem zdrowia. (…)„
Na podstawie takich analiz i bieżących obserwacji można zakładać, że inwestorzy będą w większym stopniu przyglądać się na startupom w sektorach biotechnologicznych, MedTech, SaaS, CyberSecurity oraz GreenTech/CleanTech. Wynika to m.in. z mniejszego wpływu obostrzeń na te sektory, przeniesienia istotnej części działalności do sfery cyfrowej, a także z widocznych procesów transformacji energetycznej i wzrostu świadomości ekologicznej oraz znaczenia zielonej energii.
Z pewnością obszary szeroko rozumianej transformacji cyfrowej ze szczególnym uwzględnieniem nowych i innowacyjnych rozwiązań w zakresie: transmisji danych, rozwiązań chmurowych (cloud), sztucznej inteligencji (AI), obliczeń dużej wydajności (HPC), czy generalnie z zakresu cyberbezpieczeństwa – będą w zakresie zainteresowania potencjalnych inwestorów.
Gdzie startupy mogą szukać wsparcia w 2021 roku? Na jakie możliwości warto zwrócić uwagę?
Dynamicznie rozwijający się w Polsce ekosystem wsparcia startupów współtworzą akceleratory lokalne i zagraniczne, platformy startowe PARP, Fundusze BRIdge Alfa w NCBR, Fundusze VC, Fundusze w ramach programów PFR Ventures, Szybkich Ścieżek NCBR. Jestem przekonany, że NIF – NCBR Investment Fund ASI S.A. jako koinwestycyjny Fundusz venture capital, będzie ważnym ogniwem tego ekosystemu. Nasz Fundusz specjalizuje się w inwestycjach w małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP), będących w fazie wzrostu lub ekspansji i komercjalizujących wyniki prac badawczo-rozwojowych (B+R+I). Budżet inwestycyjny to 700 mln zł, a wartość pojedynczej inwestycji wynosi 3-64 mln zł.
Czy są jakieś startupy, których działania będzie Pan szczególnie śledził w 2021?
W naszych analizach przyjmujemy perspektywę sektorową, obserwujemy trendy i chcemy koncertować się na wielu dziedzinach przyszłości, nie koniecznie tradycyjny obszar szeroko cyfrowy, przykładem może być AgroTech. Jako fundusz możemy lokować środki w przedsiębiorstwa ze wszystkich branż i segmentów rynku, o ile spełniają wymogi naszej spółki portfelowej.
Z całą pewnością z zainteresowaniem będę przyglądać się rozwojowi takich podmiotów, jak: DocPlanner, Brainly oraz Booksy. Rok 2020 był dla nas dużym zaskoczeniem i poważnym cywilizacyjnym egzaminem. W rok 2021 wchodzimy z dużymi nadziejami na pozytywne trendy gospodarcze i kapitałowe, których beneficjentami będą także polskie ambitne i innowacyjne firmy.
Dawid Wesołowski – Prezes EVIG Alfa sp. z o.o.
Jakich startupów, pomysłów będą szukać inwestorzy w 2021 roku?
Dawid Wesołowski: Rok 2021 może być niezwykle ciekawy pod względem inwestycji w startupy. Wyniki za 2020 rok pokazały, że pandemia nie wpłynęła negatywnie na finansowanie młodych technologicznych spółek, a wręcz odwrotnie – istotnie poprawiła dostęp kapitału dla tego typu przedsięwzięć. Jako główne obszary inwestycyjne w 2021 roku wskazałbym wszelkie rozwiązania z zakresu MedTech i szeroko rozumianej zdalnej opieki medycznej – czyli zarówno urządzenia, jak i oprogramowanie wspierające procesy zdalnej diagnozy, leczenia oraz rehabilitacji pacjenta. Drugim niezwykle istotnym obszarem będą rozwiązania oparte o wykorzystanie narzędzi sztucznej inteligencji w branżach: medycznej, analitycznej oraz motoryzacyjnej.
Gdzie startupy mogą szukać wsparcia w 2021 roku w rozwoju? Na jakie możliwości warto zwrócić uwagę?
W 2021 roku aktywne działania w zakresie poszukiwania projektów do inwestycji prowadzić będą fundusze Bridge Alfa, z których kilkanaście działa aktywnie. Jeżeli dany projekt ma w swoich planach zakres prac związany z badaniami i rozwojem warto spróbować pozyskać finansowanie z tego źródła, gdyż oprócz zastrzyku gotówki pomysłodawcy mogą liczyć na elementy smartmoney. Swoje budżety inwestycyjne posiadają również fundusze wspierane przez Polski Fundusz Rozwoju, czyli Starter, BizNest oraz Otwarte Innowacje, których kwoty finansowania są większe, ale etap realizowanych inwestycji jest zdecydowanie późniejszy – poza tym jako część składowa projektu nie jest wymagany aspekt B+R. Dodatkowo w przypadku projektów, które posiadają trakcję, dobry zespół i perspektywy na szybkie wzrosty warto rozważyć finansowanie przy wykorzystaniu NewConnect. Koniunktura na tym rynku jest bardzo dobra, a moda na startupy coraz bardziej widoczna i nierzadko dyskontowana w kursie akcji. Rozważając crowdfunding jako metodę finansowania projektów warto pamiętać, że największą popularnością cieszą się kampanie oparte na produktach oferowanym konsumentom (B2C). Znacznie trudniej jest pozyskać w ten sposób środki na projekt, którego odbiorcą są inne firmy (B2B). Dla przedsięwzięć o ugruntowanej pozycji, z produktem i track recordem w zakresie sprzedaży, gdzie potrzebne są środki na skalowanie, jest kilkadziesiąt funduszy posiadających czy to środki w pełni prywatne, czy mix z funduszami pochodzącymi z EIF lub KFK, które mają otwarte portfele inwestycyjne.
Czy są jakieś startupy, których działania będzie Pan szczególnie śledził w 2021?
Patrząc przez pryzmat naszego portfela inwestycyjnego szczególnie interesuje mnie, jak potoczą się losy Pelvifly – projektu, który de facto nie ma realnej konkurencji oraz jego przychody rosną w tempie prawie 400% rocznie, Epeer – spółki fintechowej z bardzo nowatorskim podejściem do zagadnienia udzielania mikropożyczek oraz Enforce – pierwszej bionicznej protezy stopy.
Jeżeli chodzi o cały rynek to mamy kilka ciekawych projektów, w szczególności warto zwrócić uwagę na: Stethome, Pergamin, Twisto, Symmetrical czy Biotts.
Tomasz Snażyk – Prezes Fundacji Startup Poland
Jak z perspektywy Fundacji wygląda krajobraz startupów w Polsce na początku 2021?
Tomasz Snażyk: Rok był trudny, ale nie jest to krajobraz jak po wojnie. Branża startupowa rozwija się i ciężko pracuje. Na początku pandemii procesy były trudniejsze, bo nagle nie mogliśmy się spotykać i trzeba było szybko nauczyć się funkcjonowania w nowych realiach. Dziś transakcje odbywają się już normalnie, cały czas powstają nowe firmy, są dokonywane nowe inwestycje. Rynek nauczył się pracować online, choć nie da się nie zauważyć, że czeka na połowę roku, gdy wszystko ma wrócić do normalności.
Jakie startupy (z jakich branż) mają największe szansę na rozwój w 2021?
Jest kilka takich branż. To przede wszystkim MedTech, branża gamingowa, edukacyjna, wszelkie rozwiązania związane z cyberbezpieczeństwem – czyli wszystkie te, które wspomagają albo obszar zdrowia, albo naszego funkcjonowania w rzeczywistości online.
Jakie plany ma Fundacja, w obszarze wsparcia rozwoju rynku startupów, w 2021 roku?
Mamy w planach sporo ciekawych rzeczy. Po pierwsze będziemy dalej analizować rynek polskich startupów, czego efektem będą nasze cztery duże Raporty. Zajmiemy się w nich polską sceną startupową, tak w kontekście wybranych przez nas branż (w tym roku będzie to AgroTech i nowe technologie w sporcie), jak i rocznego podsumowania całości działań rynku.
Fundacja Startup Poland to także działania w obszarze legislacyjnym. Ich celem jest dążenie do zmiany obowiązujących przepisów, które ułatwią spółkom technologicznym i startupom funkcjonowanie na rynku. Jest to szczególnie istotne na pierwszych, najtrudniejszych etapach działalności. Temat, na którym będziemy się skupiać na początku będą ESOP-y w spółkach z o.o. Myślę, że to będzie bardzo dobry rok dla polskiej branży startupowej.
