Sprzedaż wierzytelności, czyli problem z głowy

Należności z nieopłaconych faktur można próbować odzyskać samodzielnie lub za pośrednictwem firmy windykacyjnej. Ale można także pozbyć się kłopotu szybciej, sprzedając wierzytelności.

Sprzedaż wierzytelności ma jedną podstawową zaletę – pozwala na szybkie odzyskanie pieniędzy, często od razu z setek lub nawet tysięcy faktur. W ten sposób firma nie otrzyma środków w pełnej wysokości, ale nie poniesie też kosztów związanych z długotrwałą windykacją, ani nie będzie traciła czasu na postępowania sądowe lub egzekucyjne.  

Nie tylko dla dużych firm

Sprzedaż wierzytelności jest szczególnie popularna wśród dostawców mediów, usług telekomunikacyjnych i komunikacyjnych, a więc w tych firmach, które świadczą usługi masowe i w związku z tym mają bardzo wiele wierzytelności drobnych i trudnych do wyegzekwowania. Ale nic nie stoi na przeszkodzie, by z podobnych usług korzystały także firmy z innych branż.

– Bez wzglÄ™du na to, jakÄ… dziaÅ‚alność prowadzi dana firma i na jak dużą skalÄ™, sprzedaż wierzytelnoÅ›ci może być dobrym sposobem na odzyskanie Å›rodków z tytuÅ‚u teoretycznie straconych już wierzytelnoÅ›ci, czyli przykÅ‚adowo takich, wobec których byÅ‚a już prowadzona bezskuteczna egzekucja lub które ulegÅ‚y przedawnieniu – mówi PaweÅ‚ Buszkiewicz, dyrektor zarzÄ…dzajÄ…cy firmy Ancora-Finanse.

Nie zawsze jednak sprzedaż będzie możliwa. Zdarza się, że umowy między kontrahentami zawierają zapisy o zakazie zbywania wierzytelności. Problem mogą stanowić także wierzytelności sporne, ponieważ na takie trudno będzie znaleźć nabywcę.

Dłużnicy w pakietach

Sprzedaż wierzytelności najczęściej odbywa się w pakietach obejmujących co najmniej kilkaset wierzytelności. Ilość nie powinna jednak stanowić najważniejszego czynnika dla żadnej ze stron transakcji. Przedmiotem sprzedaży równie dobrze może być kilkadziesiąt lub kilka wierzytelności, a nawet jedna. Także wartość pakietu może być bardzo różna. Rozpiętość cenowa może obejmować przedział od kilkunastu do nawet miliardów złotych.

– Decyzji o sprzedaży nie należy uzależniać od wielkoÅ›ci posiadanego pakietu. WÅ‚aÅ›ciciel powinien raczej zadać sobie pytanie, czy w danej sytuacji może i chce zaangażować swoje Å›rodki organizacyjne, czas i pieniÄ…dze w celu dochodzenia wierzytelnoÅ›ci, czy może bardziej opÅ‚aca mu siÄ™ szybsze uzyskanie pieniÄ™dzy ze sprzedaży, bez koniecznoÅ›ci prowadzenia windykacji – podpowiada PaweÅ‚ Buszkiewicz.

Sprzedawcy, określając warunki transakcji, zazwyczaj zastrzegają, iż przedmiotem sprzedaży są wszystkie wierzytelności wchodzące w skład danego pakietu i nie przewidują możliwości zakupu jedynie wybranych. W takiej sytuacji nabywca przyjmuje na siebie ryzyko nieściągalności części długów. Liczy jednak, że nieudane próby odzyskania środków zostaną zrekompensowane zyskiem z pozostałych wierzytelności.

Indywidualna ocena każdego wierzyciela bywa natomiast przeprowadzana w przypadku sprzedaży pojedynczych wierzytelności, pakietów zawierających niedużą ich ilość oraz w odniesieniu do wierzytelności o szczególnie dużej wartości.

Jak sprzedać wierzytelność?

Aby sprzedać pakiet wierzytelności, przede wszystkim trzeba znaleźć nabywcę oraz ustalić warunki sprzedaży.

– DziaÅ‚ania te mogÄ… zostać wykonane w dowolnej kolejnoÅ›ci. Najczęściej sprzedawcy najpierw ustalajÄ… warunki, na jakich chcÄ… dokonać sprzedaży, a nastÄ™pnie podajÄ… do publicznej wiadomoÅ›ci informacjÄ™ o tych warunkach oraz o możliwoÅ›ci skÅ‚adania ofert. Gdy oferty wpÅ‚ynÄ…, nastÄ™puje wybór kontrahenta – mówi dyrektor Ancora-Finanse.

Zdarza się jednak, że kolejność bywa odwrotna. Najpierw firma znajduje potencjalnego nabywcę, następnie zaś, w drodze negocjacji, ustala warunki sprzedaży oraz cenę. Sfinalizowanie transakcji zawsze następuje poprzez podpisanie umowy cesji, zapłatę umówionego wynagrodzenia, przekazanie dokumentów oraz poinformowanie dłużników o zmianie wierzyciela.

Liczy siÄ™ nie tylko cena

Wysokość wynagrodzenia może zostać uzgodniona dowolnie. Najczęściej cena stanowi określony procent wartości nominalnej wierzytelności. Możliwe są jednak również i inne rozwiązania, np. uzależniające wysokość wynagrodzenia od skuteczności egzekucji. Warto wiedzieć, że cena może być ściśle powiązana także z etapem, na jakim znajduje się odzyskiwanie długu.

– SpoÅ›ród licznych czynników majÄ…cych wpÅ‚yw na cenÄ™, jednym z najistotniejszych jest to, czy wierzytelność zostaÅ‚a już stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sÄ…du, a także czy byÅ‚a już prowadzona egzekucja – podkreÅ›la PaweÅ‚ Buszkiewicz. – WierzytelnoÅ›ci stwierdzone orzeczeniem sÄ…dowym nie mogÄ… już zostać przez dÅ‚użnika zakwestionowane i mogÄ… być skierowane do egzekucji komorniczej, przez co ich ceny sÄ… wyższe od tych wierzytelnoÅ›ci, które sÄ… uzasadnione np. jedynie fakturami. Jeżeli jednak wobec dÅ‚użnika byÅ‚a już prowadzona egzekucja komornicza i zostaÅ‚a umorzona jako bezskuteczna, wówczas cena sprzedaży bÄ™dzie znacznie niższa – dodaje.

Firmy sprzedające pakiety wierzytelności najczęściej wybierają tego kupującego, który proponuje najwyższą cenę. Dobrze jest jednak upewnić się, że nabywcą jest podmiot sprawdzony na rynku, który działa zgodnie z prawem i z zachowaniem wysokich standardów. Ewentualne przekazanie wierzytelności firmie stosującej uciążliwe metody windykacyjne może niekorzystnie wpłynąć na postrzeganie firmy sprzedającej wierzytelności, a więc łatwo wówczas o poniesienie trudnych do odrobienia strat wizerunkowych. Dlatego tak ważny jest ostrożny wybór odpowiedniego nabywcy.