Czym jest telemedycyna?
Telemedycyna jest formą świadczenia usług medycznych, zapewnienia opieki medycznej i wymiany informacji zdrowotnej na odległość. Obejmuje ona wszystkie współdziałania pomiędzy lekarzem a pacjentem, przy których nie jest wymagane przemieszczanie się któregoś z nich, a jedynie przesłanie samej informacji. Mogą to być zarówno telekonsultacje, przesyłanie wyników badań do analizy, jak i teleoperacje.
Telemedycyna składa się z różnych działów:
- Teleopieka, czyli opieka nad chorymi przewlekle, polegająca na m.in. wykonywaniu u pacjenta pomiarów na odległość, np. puls, ciśnienie, EKG, poziom glukozy we krwi, czy monitorowanie pracy rozrusznika serca, przy pomocy różnych urządzeń.
- Tak zebrane dane przesyłane są do centrum monitorowania, gdzie specjalistyczne oprogramowanie analizuje materiał, a wyniki, które odchodzą od normy oceniane są przez lekarza specjalistę. W razie potrzeby, osoba chora może natychmiast uzyskać poradę lub konsultację medyczną, a w wyjątkowych przypadkach zostanie do niej wezwane pogotowie.
- Telediagnostyka – w tym wypadku dane medyczne (np. tekstowe, audio-video) przesyłane są do centrum diagnostycznego w celu analizy, a następnie wystawiana jest diagnoza. W skład telediagnostyki wchodzą m.in. teleradiologia, teleendoskopia, teleUSG czy telepatologia.
- Telekonsultacje, czyli konsultacje audio czy audio-video, prowadzone w czasie rzeczywistym. Dają one możliwość uzyskania natychmiastowej opinii lekarza specjalisty.
- Teleedukacja – formą takiej edukacji są m.in. platformy internetowe dedykowane nie tylko lekarzom, ale również pacjentom. Do tego typu portali zalicza się zarówno platformy e-learningowe, portale wiedzy czy po prostu bazy wiedzy, które umożliwiają uzyskanie i wymianę informacji, np. na temat sposobów leczenia.
- Teleoperacje – operacje czy zabiegi przeprowadzane przy pomocy robotów chirurgicznych sterowanych zdalnie. Takie rozwiązanie zwiększa szanse pacjenta na leczenie przez specjalistę, a lekarz może zaoszczędzić czas i poświęcić go większej ilości pacjentów.
„Czas to pieniądz”
Oszczędność czasu jest główną korzyścią wynikająca z powstania telemedycyny. Umożliwia ona nie tylko poprawę sytuacji pacjentów i lekarzy, ale także obniżenie kosztów administracji placówek medycznych czy zwiększenie dostępu do edukacji dla personelu. Coraz więcej pacjentów może leczyć i badać się w domu, dzięki czemu ci najbardziej potrzebujący dużo krócej czekają na przyjęcie do szpitali.
Leczenie domowe zwiększa komfort terapii, ale przede wszystkim możliwość świadczenia usług w czasie rzeczywistym. Co więcej mieszkańcy małych wsi oraz miast mają ułatwiony dostęp do specjalistycznej opieki medycznej. Natomiast lekarze mogą stać przy jednym stole operacyjnym, przebywając w innych szpitalach. Zwiększa się zatem ich dostęp do wiedzy praktycznej, a aktualizacja wiedzy teoretycznej czy prowadzenie badań naukowych może przebiegać zdalnie. Takie ułatwienia pozwalają zmniejszyć ogólne koszty leczenia i opieki zdrowotnej oraz usprawnić administrację placówek, dzięki np. cyfryzacji dokumentacji medycznej.
Telemedycyna w Polsce
Znaczący rozwój technologiczny istotnie wpływa na rozwój telemedycyny. Coraz bardziej zaawansowany technologicznie sprzęt pozwala na szybsze przekazywanie danych, bez potrzeby ich kompresji, a przy tym utraty jakości, a także na dokładną, interaktywną transmisję w czasie rzeczywistym, wykorzystywaną np. podczas operacji na odległość. Choć telemedycyna w Polsce nie jest nowością, to dopiero teraz jej rozwój nabiera tempa.
Obecnie działa i pojawia się coraz więcej platform oferujących konsultacje z lekarzem, np. telemedi.co, Qzdrowiu, Pro Plus. Dzięki nim, zamiast tracić czas na przejazdy i czekanie w kolejce, możemy odbyć konsultacje praktycznie od razu, albo jeśli wolimy, umówić się na konkretną godzinę. Wszystko bez wychodzenia z domu. Niektóre platformy często oferują pierwszą konsultację za darmo, w celu wypróbowania jakości usług. Dodatkowym atutem są aplikacje mobilne, za pośrednictwem których także możemy skontaktować się ze specjalistą. Również ciekawym przykładem zastosowania telemedycyny są platformy i programy komputerowe, wykorzystujące kamerę internetową czy technologię Kinect, np. Neuroforma, SeeMe. Umożliwiają nam one samodzielne ćwiczenia ruchowe i poznawcze, które są istotne w telerehabilitacji.
Na rynku dostępnych jest wiele urządzeń telemedycznych. Zazwyczaj połączone są one z konkretną platformą, serwisem, który umożliwia zapisywanie naszych wyników, m.in. Teledoktor24, Paramedica Polska, Telemedycyna Polska, Mediguard, eMedicina Polska. Wśród takich urządzeń znajdziemy monitory EKG, glukometry, ciśnieniomierze, wagi, termometry, a także sprzęt monitorujący parametry fizjologiczne, jak oddech, położenie ciała, ruch klatki piersiowej i przepony. Po wykonaniu pomiaru urządzenie wysyła wynik na serwer, np. za pośrednictwem sieci GSM czy internetu, gdzie tworzone są statystyki naszych badań. Dostęp do nich może mieć każda osoba przez nas upoważniona, zarówno członek rodziny jak i lekarz prowadzący.
W Polsce działa wiele firm i organizacji, sekcji medycznych czy projektów skupiających się na propagowaniu idei i zastosowań telemedycyny, a także tworzeniu nowego sprzętu telemedycznego. Możemy do nich zaliczyć m.in. Sekcja Telemedycyny Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, Centrum Kompetencyjne Telemedycyna, Sidly, KIGMED.EU, InfoSCAN czy Wielkopolskie Centrum Telemedyczne.
Telemedycyna a regulacje prawne
Dopiero w styczniu br. weszła w życie nowelizacja ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Daje ona możliwość wystawienia recepty bez dokonania osobistego badania pacjenta, jednak muszą zostać spełnione trzy warunki:
-
recepta musi być niezbędna do kontynuacji leczenia;
-
porada receptowa musi być uzasadniona stanem zdrowia pacjenta;
-
stan zdrowia pacjenta musi być odzwierciedlony w dokumentacji medycznej.
Od września 2014 roku prowadzone są prace nad projektem zmian ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia oraz niektórych innych ustaw, które uregulują m.in. wystawianie recept w formie elektronicznej, jak i wprowadzą ułatwienia dla wykonywania zawodu lekarza w modelu telemedycyny.
Usługi telemedyczne kierowane są głównie do osób, które ze względu na zły stan fizyczny nie mogą stawić się osobiście na wizycie u lekarza czy też na badaniach np. kontrolnych. W Polsce, w mniejszych miejscowościach czy wsiach, dostęp do pełnej opieki zdrowotnej, w tym lekarzy specjalistów, jest wciąż utrudniony bądź ograniczony. Świadczenie usług medycznych na odległość będzie zatem nabierało znaczenia i może stać się znaczącym czynnikiem w polepszeniu opieki medycznej, a co za tym idzie stanu i odpowiedzialności obywateli za własne zdrowie.
Rozwiązania, które oferuje telemedycyna, od kilku lat wdrażane są na rynek polski, jednak odpowiednich regulacji prawnych możemy spodziewać się dopiero w najbliższych latach. Pozostaje jednak pytanie, czy i kiedy większość z tych usług będzie dostępna dla każdego pacjenta, a także refundowana przez NFZ.
A tak wygląda telemedycyna na świecie.
Źródła:
– Glinkowski W. Wprowadzenie do telemedycyny, Medycyna Dydaktyka Wychowanie 2005
– Raport – Uwarunkowania rozwoju telemedycyny w Polsce, KIGMED.EU, Wersja – marzec 2015 r.
– Materiały Międzynarodowej Konferencji: Telemedycyna i Zdrowie 2014;
– Nowelizacja ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty
Zdjęcie główne artykułu royalty free z Fotolia
