Już 16 listopada na terenie Śląskiego Uniwersytetu Medycznego odbędzie się konferencja WUD Silesia. Jak co roku, celem konferencji jest promowanie idei użyteczności oraz dyskusja na temat designu produktów i usług. Ze względu na temat przewodni konferencji: „Healthcare: Collaborating for Better Systems”, wykłady i warsztaty będą poświęcone projektowaniu na potrzeby medycyny i opieki zdrowotnej. Organizatorem wydarzenia jest gliwicka firma informatyczna Future Processing.
Design produktu? Chodzi o jego wygląd, prawda?
Bardzo często można spotkać się z opinią, że pojęcie design oznacza wygląd produktu, jego szatę graficzną, materiał z którego został wykonany etc. Jest to tylko część prawdy. Design produktów i usług jest czymś złożonym, to nie tylko forma, ale również funkcja i treść. Coś, co z wierzchu wydaje się być pięknie, może okazać sie zupełnie bezużyteczne. Dopiero synergia funkcji, formy i zawartej weń informacji składają się na cały produkt. Jak powiedział Steve Jobs: Większość ludzi błędnie uważa, że design to wygląd. Ludziom wydaje się, że dadzą projektantowi pudełko i powiedzą >Niech to ładnie wygląda<. Jednak nie na tym to polega. Design to nie tylko to, jak coś wygląda i jak się to odbiera. Design to przede wszystkim to, jak coś działa. (tłumaczenie z ang. Daria Sobaszek)
Dobry design produktu (czy usługi) i jego użyteczność osiąga się poprzez odpowiedni proces projektowy. Popularnym podejściem do projektowania jest tzw. projektowanie zorientowane na użytkownika (ang. User-centered Design). W tym iteracyjnym procesie użytkownik jest zarówno źródłem inspiracji dla projektanta, jak również oceniającym zaprojektowane rozwiązanie. Jednym z głównych założeń procesu jest ciągła współpraca zespołu projektowego ze wszystkimi interesariuszami projektu, w tym użytkownikami i klientem biznesowym.
Początkowe badania pozwalają poznać potrzeby użytkowników, zrozumieć model biznesowy klienta oraz dobrze zidentyfikować obszar problemowy. Dane z badań pozwalają na zbudowanie prototypu, który jest później testowany przez użytkowników. Efektem testów jest zestaw rekomendacji pozwalający na ulepszenie prototypu, który po serii iteracji staje się na tyle dojrzały i dopracowany, by spełnić oczekiwania użytkowników i biznesu.
Badania, projektowanie, ale czy to wszystko się opłaca?
Firmy i instytucje stają się coraz bardziej świadome roli użyteczności i designu – niska użyteczność produktów i usług przekłada się bezpośrednio na złe doświadczenia użytkowników (user experience). Dobrym przykładem branży, w której użytecznośc i design ma bardzo duże znaczenie jest branża IT. Wraz z rozwojem technologii i olbrzymim wzrostem konkurencyjności na rynku IT, rośnie też świadomość użytkowników. Źle zaprojektowane GUI (Graphical User Interface – graficzny interfejs użytkownika) potrafi doprowadzić firmę do olbrzymich strat finansowych. Użytkownicy mają coraz większy wybór i coraz mniej czasu do stracenia, a firmy coraz lepiej wiedzą, że o użytkownika trzeba dbać. Co więcej, czasami detale, takie jak poprawa nazwy etykiety na przycisku w interfejsie sklepu internetowego, potrafią zwiększyć obroty sklepu o setki milionów dolarów.
W przypadku oprogramowania wykorzystywanego w firmach czy instytucjach publicznych, wysoka użyteczność rozwiązań bezpośrednio przekłada się na wydajność i zadowolenie pracowników, zmniejszając przy tym koszty szkoleń, czy supportu. Lepsza efektywność pracowników i ich zadowolenie, to czysty zysk dla pracodawcy. Dlatego tak ważne jest, by decydując się na wdrożenie rozwiązań informatycznych w firmie czy instytucji, dobrze przeanalizować cele i potrzeby użytkowników i poprzez odpowiedni proces projektowy stworzyć rozwiązanie, które poprawi jakość ich pracy, a nie stanie się przyczyną ich niezadowolenia i frustracji.
By zobaczyć i zrozumieć w jaki sposób użytkownicy na prawdę korzystają z oprogramowania oraz jakie mają problemy podczas interakcji, stosuje się m.in. badania użyteczności. Dzięki tym jakościowym badaniom można zebrać bardzo dużo cennych informacji na temat sposobów korzystania z oprogramowania, by ulepszyć je i dostosować do potrzeb użytkowników. Sposobów prowadzenia badań jest wiele. Badania można prowadzić już na papierowym prototypie interfejsu użytkownika, gdy koncepcja całego produktu dopiero się rodzi. Wtedy najczęściej podchodzi się do badań mało formalnie i wspólnie z użytkownikiem eksploruje się zaprojektowany interfejs. Gdy projekt jest na ukończeniu, wtedy najczęściej stosuje się formalne badania użyteczności, które przeprowadzane są w specjalnym laboratorium do badań użyteczności. W ostatnich latach dużą popularność zyskało prowadzenie badań użyteczności zdalnie, poprzez wykorzystanie do tego narzędzi, takich jak UsabilityTools czy też UserZoom.
No dobrze, a jak to się ma do medycyny i opieki zdrowotnej?
W medycynie, służbie zdrowia i opiece zdrowotnej, dobry design i użyteczność odgrywają bardzo ważną rolę, gdyż pomagają one zarówno lekarzom oraz pracownikom służby zdrowia, jak i samym pacjentom. Gdy gra toczy się o zdrowie i życie człowieka, niska użyteczność rozwiązań wspomagających lekarzy, czy też samych pacjentów, może okazać się tragiczna w skutkach.
Etapy procesu projektowego, podczas tworzenia rozwiązań na potrzeby służby zdrowia są analogiczne jak w przypadku wytwarzania oprogramowania. Oczywiście, często wymagany jest inny zestaw narzędzi i technik użytych do projektowania i walidowania rozwiązań z użytkownikami końcowymi. Potrzebna jest również odpowiednia wiedza domenowa dotycząca m.in. obowiązujących przepisów i procesów obowiązujących w placówkach służby zdrowia, obowiązków lekarzy i personelu medycznego, czy też samego sprzętu medycznego. Jednak projektowanie zorientowane na użytkownika jest tak samo istostne w przypadku projektowania wózka inwalidzkiego, czy też procesu rejestracji pacjentów do lekarza, jak w przypadku projektowania oprogramowania.
Świetnymi przykładami obrazującymi wartość designu w służbie zdrowia i medycynie są projekty realizowane przez brytyjski Design Council oraz Helen Hemlyn Center for Design działające przy Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Londynie. Insytucje te prowadzą szereg projektów, których celem jest m.in. ulepszanie funkcjonowania placówek służby zdrowia i rozwój nowoczesnego sprzętu medycznego.
Jednym z ciekawszych projektów realizowanych przez Design Council we współpracy z HHCD był projekt Reducing Violence and Aggression in A&E, realizowany dla departamentu zdrowia Wielkiej Brytanii. Celem projektu było zmniejszenie ilości agresywnych incydentów do jakich codziennie dochodzi w oddziałach pogotowia w Wielkiej Brytanii. Szacuje się, że koszty związane z tym problemem wynoszą rocznie około 69 milionów funtów. Dzięki pracy interdyscyplinarnego zespołu udało się zdiagnozować główne przyczyny problemu, m.in. niekomfortowe warunki w oddziałach pogotowia, niedostateczna komunikacja z pracowanikami pogotowia, niskie zrozumienie skomplikowanych procesów wewnętrznych, które występują w placówkach pogotowia. Badania pozwoliły na zaprojektowanie sposobów lepszej komunikacji z pacjentami i ich rodzinami, już od samego momentu zgłoszenia wypadku. W ramach rozwiązania zaprojektowano m.in. specjalny system informacji i komunikacji wizualnej dla pacjentów i personelu. Projekt jest wciąż w fazie rozwoju i wdrażania w wybranych placówkach w Wielkiej Brytanii.
Wspaniałych przykładów nie zabraknie podczas listopadowej konferencji. Uczestnicy WUD Silesia 2013 będa mogli posłuchać ekspertów z Polski i zagranicy, którzy od lat tworzą użyteczne rozwiązania w branży medycznej – zarówno dla lekarzy, jak i dla samych pacjentów. Wśród omawianych tematów, znajdą się między innymi: innowacyjne projekty w jednostkach brytyjskiej służby zdrowia, projekt wirtualnej jaskinii rehabilitacyjnej, aplikacje mobilne dla afatyków, automatyczny tłumacz języka migowego, czy też Cukieriada, edukacyjna gra dla dzieci chorych na cukrzycę.
Każdego roku wstęp na konferencję jest bezpłatny i mogą wziąć w niej udział wszyscy zainteresowani zagadnieniem użyteczności. W tegorocznej, czwartej edycji konferencji będzie uczestniczyć ponad 250 osób.
Światowy Dzień Użyteczności (z ang. World Usability Day) to międzynarodowa inicjatywa, odbywająca się od 2005 roku w ponad 40 krajach. Od 2010 roku obchody Światowego Dnia Użyteczności na Śląsku organizowane są przez firmę Future Processing, zajmującą się tworzeniem specjalistycznego oprogramowania komputerowego na potrzeby międzynarodowego handlu, przemysłu i usług. Firma zatrudnia ponad pięćset osób i według rankingu Deloitte jest to jedno z 50-ciu najlepiej rozwijających się przedsiębiorstw w Polsce. Od początku swojego istnienia współpracuje z największymi ośrodkami akademickimi w regionie wspierając ich profil naukowy i badawczy oraz angażuje się w wiele istotnych dla nauki wydarzeń np. Śląską Noc Naukowców, New Media Day. Oprócz WUD Silesia, organizuje także takie wydarzenia jak konferencja dla programistów „Future Dev Day”, konferencja dla Testerów Jakości Oprogramowania „Quality Excities” , oraz 24-godzinny maraton programistyczny „Deadline24”. W tym roku współorganizatorem WUD Silesia został Śląski Uniwersytet Medyczny.
