Nie jest niczym nadzwyczajnym, że przedsiębiorca chce współpracować z inwestorem, aby pozyskać kapitał na rozwój biznesu. Jednak, zawierając współpracę, musi mieć na uwadze, że ten ostatni może wyjść z inwestycji. Niezmiernie istotne jest staranne przygotowanie się przez obie strony do przyszłej zmiany struktury wspólników i wyjścia z inwestycji przez inwestora. To wręcz gwarancja satysfakcjonującego zakończenia ich współpracy.
Zdjęcie royalty free z Fotolia
Inwestor branżowy to nie finansowy
Warto wspomnieć, że w inny sposób współpracuje się z inwestorem branżowym i finansowym. Pierwszy jest podmiotem, który bezpośrednio działa w tej samej branży co startup. Przykładem inwestycji dokonywanej przez tego inwestora będzie np. objęcie akcji przez operatora telekomunikacyjnego w startupie dostarczającym oprogramowanie dla tego sektora. Inwestycją branżową będzie także ta dokonana przez producenta gier w spółkę zakładaną przez informatyków skupiających się na tej działalności. Głównym celem nawiązania współpracy jest przeważnie wykorzystanie nowego pomysłu i jego integracja z dotychczasową działalnością inwestora branżowego.
Inaczej jest w przypadku inwestora finansowego. Tu podstawowym, a często nawet jedynym celem dokonywanej inwestycji, jest sprzedaż posiadanych akcji po upływie określonego czasu i za cenę gwarantującą uzyskanie odpowiednio wysokiej stopy zwrotu, która zrekompensuje poniesione wcześniej ryzyko. Przykładami inwestorów finansowych są Aniołowie Biznesu, Fundusze Zalążkowe (seed capital), a także Fundusze Venture Capital oraz Fundusze Wzrostowe (growth capital).
Inwestycja w startup nie musi być długofalowa
Negocjując z potencjalnym inwestorem finansowym warunki przyszłej współpracy, warto mieć na uwadze, że transakcja dojdzie do skutku, gdy ten ostatni będzie miał zagwarantowaną możliwość wyjścia ze współpracy. Zapewne, kwestia ta, będzie stanowić ważny punkt negocjacji i zapisów w umowie inwestycyjnej.
Najczęstsze przyczyny wyjścia z inwestycji, to:
- osiągnięcie końcowego terminu inwestycji;
- osiągnięcie wymaganej (założonej) stopy zwrotu na kapitale;
- zakończenie okresu, na który dany fundusz został powołany;
- osiągnięcie przez spółkę, będącą przedmiotem inwestycji, rozmiarów uzasadniających jej sprzedaż kolejnemu inwestorowi (bądź wprowadzenie jej na giełdę);
- likwidacja spółki będącej przedmiotem inwestycji.
Jak zakończyć współpracę
Giełda
Jedną z najczęściej stosowanych metod wyjścia z inwestycji, stosowaną przy założeniu, że spółka osiągnęła wymaganą wielkość i wyniki, jest wprowadzenie jej akcji na Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie lub na jej „mniejszy” parkiet, czyli NewConnect. W przypadku spółek, które osiągnęły sukces „globalny”, będzie notowanie jej akcji na którymś z parkietów europejskich lub amerykańskich (np. NASDAQ).
Inwestor branżowy
Sprzedaż pakietu akcji inwestorowi branżowemu to kolejna metoda wyjścia z inwestycji. Może być stosowana, gdy po początkowych rundach finansowania, spółka osiągnęła już wymaganą dojrzałość (lub jest w stanie oferować produkt albo usługę komplementarną dla inwestora branżowego), a na przykład sytuacja na rynkach finansowych nie gwarantuje uzyskania wymaganej stopy zwrotu na pierwotnie zainwestowanym kapitale.
Inwestor finansowy
Odsprzedanie posiadanego pakietu akcji innemu inwestorowi finansowemu, którego zdaniem będzie sfinansowanie dalszego rozwoju spółki, również nie należy do rzadkości. Sytuacja taka jest szczególnie prawdopodobna w odniesieniu do startupów, gdzie pierwsze rundy finansowania zwykle dokonywane są przez Aniołów Biznesu lub Fundusze Zalążkowe.
Po osiągnięciu przez spółkę zdolności do pozyskania kolejnej rundy finansowania (drugiej, trzeciej), inwestor finansowy może dojść do wniosku, że jego czas w tej akurat inwestycji dobiega końca. Sprzedaż posiadanych akcji zagwarantuje mu odpowiednie wynagrodzenie, a szanse spółki na dalszy wzrost uzależnione są właśnie od możliwości pozyskania finansowania od inwestora, który posiada doświadczenie właściwe dla jej stopnia rozwoju (np. przez Fundusz Wzrostowy).
Sprzedaż akcji pracownikom
Coraz częściej spotykane są także transakcje, w których sposobem wyjścia przez inwestora finansowego jest sprzedaż akcji samemu przedsiębiorcy, pracownikom spółki lub jej kadrze menedżerskiej. Sytuacja taka będzie miała miejsce raczej przy spółkach już rozwiniętych, o stabilnej pozycji finansowej, niż w spółkach na wczesnym etapie rozwoju. Przyczyną tego jest choćby to, że przedsiębiorca (często również będący w kadrze menedżerskiej spółki) może nie mieć jeszcze odpowiednich środków, żeby sprostać oczekiwaniom inwestora finansowego, co do uzyskiwanej ceny.
Niezależnie od tego, który ze sposobów wyjścia z inwestycji zostanie ostatecznie wybrany, każdy z nich wymaga dokładnego przygotowania się do zmian – zarówno przez samego inwestora, jak i założycieli startupu. Dzięki temu, można uniknąć niepotrzebnych nieporozumień, a jednocześnie w przyszłości ponownie nawiązać współpracę z danym inwestorem przy innym projekcie biznesowym.
Rafał Stroiński
Partner w kancelarii JSLegal
Jeden z założycieli JSLegal. Posiada prawie dwudziestoletnie doświadczenie w praktyce prawniczej. Przed założeniem kancelarii JSLegal był partnerem w CMS Cameron McKenna, gdzie tworzył i zarządzał praktykami z obszaru rynków kapitałowych. Był także jednym z liderów w praktyce z zakresu private equity. Rafał Stroiński jest członkiem Komitetu ds. Nowych Technologii w Krajowej Izbie Gospodarczej.
