O komentarz dotyczący wpływu Pakietu Slim VAT 2 poprosiliśmy Macieja Dudzińskiego z kancelarii prawnej TAKS Legal.
W czwartek 19 sierpnia, prezydent podpisał ustawę wprowadzającą Pakiet SLIM VAT 2. Zgodnie z zamierzeniem Ministerstwa Finansów, stanowi on kontynuację Pakietu SLIM VAT (skrót od Simple, Local and Modern VAT), wprowadzonego do polskich przepisów 1 stycznia 2021 roku. Do tej pory, większość zmian przepisów o VAT nakierowana była na uszczelnianie poboru tego podatku. W ocenie rządzących uszczelnianie udało się na tyle, że w najbliższym czasie większość zmian będzie dotyczyć właśnie uproszczenia rozliczeń podatku od towarów i usług.
Pomimo tego celu, pierwszy pakiet SLIM VAT okazał się dla podatników do tego stopnia problematyczny, że Ministerstwo Finansów zmuszone zostało do wydania Objaśnień podatkowych dotyczących stosowania tych przepisów. Poza tym okazała się na tyle niewystarczająca, że w ciągu kilku miesięcy od wejścia tej regulacji, powstało już jej uzupełnienie w postaci właśnie SLIM VAT 2.
CO WPROWADZA SLIM VAT 2
Uczciwe należy przyznać, że regulacje zawarte w SLIM VAT 2 wydają się dużo bardziej przejrzyste niż w przepisach wprowadzonych na początku 2021 roku. Zostały one podzielone na następujące grupy:
- Przyjazne odliczanie VAT,
- Łatwiejszy obrót nieruchomościami,
- Poprawa płynności w split payment oraz w uldze na złe długi,
- VAT w obrocie międzynarodowym.
Najistotniejszymi zmianami zawartymi w nowej regulacji, są te dostosowujące polskie przepisy do wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który w poszczególnych wyrokach, wprost wskazywał, że dotychczas obowiązujące przepisy w tym zakresie są niezgodnie z treścią dyrektywy VAT. Chodzi tutaj o zmiany w zakresie importu towarów lub usług oraz ulgi na złe długi.
Import towarów lub usług
W tej materii przepisy ustawy o VAT powrócą do rozwiązań obowiązujących przed 2017 r., czyli do możliwości odliczenia VAT na bieżąco. Ma to nastąpić poprzez rozszerzenie liczby okresów rozliczeniowych, w których podatnik będzie mógł dokonać odliczenia przez korektę deklaracji. Obowiązujące aktualnie przepisy umożliwiają odliczenie VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub importu usług, jeśli podatek należny zostanie rozliczony w deklaracji podatkowej w ciągu trzech miesięcy od dokonania danej czynności. Po wejściu w życie nowych przepisów, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, będzie powstawało w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych towarów lub usług powstał obowiązek podatkowy, pod warunkiem że podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu tych transakcji w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany ten podatek rozliczyć.
Ulga na złe długi
W przypadku ulgi na złe długi dojdzie do zmniejszenia rygorów dotyczących jej zastosowania. W nowym stanie fakt iż dłużnik będzie stroną postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub w trakcie likwidacji, nie wpłynie na możliwość skorzystania z ulgi na złe długi. Wydłużony został też termin na zastosowanie ulgi z 2 do 3 lat od roku, w którym została wystawiona faktura. Na marginesie można powiedzieć, że wydłużenie tego terminu należy odebrać pozytywnie, pytanie tylko czy w tym zakresie w ogóle powinien funkcjonować jakikolwiek termin. W praktyce przecież jeśli kontrahent nie uregulował płatności, to sprzedający odprowadza do US podatek z tytułu nieopłaconej przez kontrahenta faktury, czyli płaci VAT do Skarbu Państwa, pomimo że sam pieniędzy z tytułu tej transakcji nie otrzymał i możliwe że nie otrzyma).
Istotniejsze z punktu widzenia m.in. branży e-commerce jest umożliwienie skorzystania przez podatnika z ulgi na złe długi również w sytuacji, w której drugą strona transakcji jest konsument lub podatnik zwolniony z podatku. Skorzystanie z tej ulgi będzie jednak możliwe pod warunkiem:
- potwierdzenia istnienia tej wierzytelności prawomocnym orzeczeniem sądu oraz skierowaniem jej do postępowania egzekucyjnego lub
- wpisania danej wierzytelności do rejestru długów prowadzonego na poziomie krajowym lub
- ogłoszenia upadłości konsumenckiej wobec dłużnika.
Pozostałe zmiany zawarte w omawianym pakiecie mają raczej charakter kosmetyczny. Uczciwie należy je nazwać za owszem ułatwiające, lecz z punktu widzenia przedsiębiorców niekoniecznie muszą zostać w ogóle zauważone. Zmiany te przedstawiają się następująco.
Przyjazne odliczanie
W kwestii odliczania podatku VAT, najistotniejszą informacją jest wydłużenie okresu do odliczenia VAT z otrzymanej faktury. SLIM VAT 1 wydłużył ten okres z 2 miesięcy do 3, a w przypadku rozliczania kwartalnego do dwóch kolejnych kwartałów. SLIM VAT 2, kontynuuję tą zmianę w taki sposób, iż dodatkowo nie będziemy obowiązani już do korygowania okresu w którym otrzymaliśmy daną fakturę, lecz będziemy mieli możliwość dokonania korekty zarówno w deklaracji za okres otrzymania faktury jak i 3 kolejnych miesiącach lub 2 kwartałach (przy rozliczaniu kwartalnym). Rozwiązanie to ułatwi życie podatnikom szczególnie w przypadku, w którym wystąpiłaby konieczność rozliczenia kilku faktur z różnych okresów. Umożliwi bowiem dokonanie jednej korekty uwzględniającej każdą z tych faktur.
Łatwiejszy obrót nieruchomościami
Nowe przepisy w tym zakresie dotyczą likwidacji obowiązku składania oświadczenia o rezygnacji ze zwolnienia VAT do urzędu skarbowego przez osoby, którym ono przysługuje w przypadku sprzedaży budynku, budowli lub ich części. W nowym stanie prawnym, wystarczającą formą będzie złożenie takiego oświadczenia w akcie notarialnym dokumentującym daną sprzedaż. Brak konieczności składania oświadczeń do urzędu skarbowego i możliwość załatwienia tej kwestii bezpośrednio podczas podpisywania aktu notarialnego, z pewnością należy uznać za ułatwienie życia podatnikom.
Poprawa płynności w split payment
SLIM VAT 2 wprowadzi również uproszczenia do mechanizmu podzielonej płatności. Nowe przepisy przewidują możliwość dokonywania przelewów na swoje poszczególne rachunki VAT w różnych bankach. Ponadto, funkcjonalność rachunków VATowskich zostanie rozszerzona o możliwość opłacania za ich pośrednictwem zobowiązań do KRUS.
VAT w obrocie międzynarodowym
Inną nowością w zakresie obrotu międzynarodowego jest wprowadzenie regulacji, która w przypadku eksportu towarów i wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów dokładnie określa, której dostawie należy przypisać wysyłkę lub transport, gdy w transakcji łańcuchowej podmiotem organizującym transport jest podmiot pierwszy w kolejności dostawca (tj. pierwszy podmiot w łańcuchu) oraz ostatni nabywca (tj. ostatni podmiot w łańcuchu). Takie rozwiązanie potwierdzi wprost obecnie stosowaną praktykę i zwiększy pewność prawną podmiotów biorących udział w transakcjach łańcuchowych.
Podsumowując powyższe, SLIM VAT 2 to kontynuacja SLIM VAT 1, lecz szczęśliwie o wiele bardziej przejrzysta. Większość przepisów zawartych w pakiecie zacznie obowiązywać od 1 października 2021 r., przy czym zmiany w zakresie korekt importu towarów i neutralnego rozliczenia WNT, importu usług i dostaw krajowych podlegających odwrotnemu obciążeniu mają obowiązywać już od następnego dnia po ogłoszeniu ustawy w Dzienniku Ustaw. Z kolei możliwość płacenia z rachunku VAT składek na KRUS będzie natomiast możliwa od 1 stycznia 2022 r.
Dobrą wiadomością wynikającą z omawianej regulacji jest zastosowanie się Polski do wytycznych TSUE, w zakresie importu towarów i usług oraz ulgi na złe długi – w tym zakresie SLIM VAT 2 można uznać rzeczywiście za regulację ułatwiającą przedsiębiorcom codzienną pracę. Pozostałe zmiany zawarte w tym pakiecie również należy uznać za słuszne i na plus, chociaż już nie tak kluczowe. Niestety niezależnie od wprowadzonych zmian w przepisach, ustawa o VAT dla przeciętnego przedsiębiorcy nadal będzie na tyle zawiła, że w dalszym ciągu należy oczekiwać kolejnych edycji SLIM VAT lub ich innych następców.
***
Maciej Dudziński jest współtwórcą kancelarii prawnej TAKS Legal. TAKS Legal jest niezależną kancelarią specjalizującą się w kompleksowej obsłudze podatkowo-prawnej. Obsługuje polskich i międzynarodowych przedsiębiorców, firmy rodzinne, klientów indywidualnych i organizacje non-profit.
