Polskie firmy technologiczne nie badają śladu węglowego, większość z nich przekazuje dane podmiotom trzecim bez zgody użytkowników i nie wdrożyło żadnych działań antykorupcyjnych. Jasno wynika z tego, że przed polskim sektorem IT stoi poważne wyzwanie. Szczególnie, że stanowi on 7,6% rynku unijnego, a Polska zajmuje piąte miejsce wśród państw europejskich pod względem liczby zarejestrowanych przedsiębiorstw z sektora ICT oraz siódme miejsce, jeżeli chodzi o dynamikę wzrostu.
W Unii Europejskiej od 2023 roku obowiązywać będzie dyrektywa Corporate Sustainability Reporting (CSRD) rozszerzająca oraz uszczegóławiająca obowiązek raportowania pozafinansowego na wszystkie firmy spełniające minimum dwa z następujących kryteriów: 40 mln EUR obrotu netto, 20 mln EUR w aktywach, 250 lub więcej pracowników. Liczba regulacji ESG na rynkach inwestycyjnych rośnie w lawinowym tempie, a więc jest już jasne, że zrównoważony rozwój to nie trend, lecz nowy paradygmat zmieniający zasady działania gospodarki.
– Nowoczesna gospodarka wymusza nowe reguły gry. Bez wszechstronnej, autentycznej strategii ESG coraz trudniej będzie pozyskiwać kolejne rundy finansowania, kredyty, klientów, wygrywać zagraniczne przetargi, tworzyć międzynarodowe konsorcja, transferować know-how czy przyciągać najbardziej wartościowych pracowników – mówi Sebastian Kulczyk, inicjator InCredibles – programu mentoringowego dla najbardziej innowacyjnych startupów z Polski.
Wyzwania związane z kwestiami środowiskowymi, społecznymi oraz ładu korporacyjnego, czyli tzw. kwestiami ESG (z ang. E-Environmental, S-Social, G-Governance), przed którymi stoją firmy technologiczne są tym bardziej istotne, że sektor ten charakteryzuje bardzo niewielki zakres regulacji w tym zakresie. Dlatego z inicjatywy INSPIRED oraz programu InCredibles Sebastiana Kulczyka pod koniec 2021 roku przeprowadzono badanie pt. „Polskie firmy technologiczne wobec globalnych wyzwań”, którego efektem jest pierwszy tego typu raport w Polsce „Szanse i zagrożenia – odpowiedzialność społeczna i środowiskowa firm IT”.
Raport skupia się na kilku aspektach ESG, w tym na wpływie firm IT na środowisko i społeczeństwo. Porusza również temat ładu korporacyjnego oraz bezpieczeństwa danych. Pokazuje modelowe rozwiązania, przykłady działań oraz prognozy na przyszłość. Badanie dowodzi, że takie opracowania są potrzebne, ponieważ okazuje się, że jedynie 11% polskich firm IT podchodzi strategicznie do kwestii ESG, natomiast nieświadomych, czyli takich które nie wdrożyły żadnych działań wynikających bezpośrednio z chęci wywołania pozytywnej zmiany społecznej, jest około 45%.
Środowisko
Z badania wyłania się niepokojący obraz – podejście polskich firm IT do kwestii środowiskowych jest powierzchowne, nieuporządkowane i dyktowane korzyściami ekonomicznymi. Jedynie 5% przedsiębiorstw branży technologicznej w Polsce mierzy swój ślad węglowy, jednak połowa deklaruje, że będzie to robić w kolejnych latach. Większość przedsiębiorstw nie wytwarza ani nie kupuje energii z OZE lub nie wie, czy wykorzystuje zieloną energię w codziennym funkcjonowaniu. 90% firm nie analizuje sposobu, w jaki ich oprogramowanie wpływa na zużycie energii.
– Trudno nie odnieść wrażenia, że większość polskich przedsiębiorstw technologicznych myśli o środowisku naturalnym niejako przy okazji szukania oszczędności. Symptomatyczna jest wynoszona na ekologiczne sztandary możliwość pracy zdalnej – w dobie COVID-19 to standard i konieczność, a nie świadoma prośrodowiskowa inicjatywa. Najlepiej widać to po małej popularności działań bliższych podstawowej działalności, ale wymagających większego zaangażowania i nakładów finansowych, jak mierzenie śladu węglowego, niskoemisyjne rozwiązania programistyczne czy korzystanie z energii OZE – podkreśla Marta Lesiewska, inicjatorka powstania raportu, Founder & Consultant INSPIRED.
Wpływ społeczny
Dużo lepiej wygląda kwestia wpływu społecznego. Według badania 2/3 polskich firm IT angażuje pracowników pro-bono i low-bono, a 56% samodzielnie organizuje akcje charytatywne lub inną pomoc dla potrzebujących. Polskie przedsiębiorstwa IT poświęcają średnio około 400 godzin rocznie na działania pro-bono i około 300 na low-bono, co odpowiada 23% i 17% pełnowymiarowego etatu.
– Dobre rozumienie misji pro-społecznych w większości polskich przedsiębiorstw utrzymuje się na podstawowym poziomie. Najbardziej powszechne są zbiórki finansowe lub wsparcie rzeczowe dla osób potrzebujących lub schronisk dla zwierząt – dodaje Marta Lesiewska.
Ład korporacyjny
Zupełnie inaczej wygląda kwestia etyki i procedur antykorupcyjnych. Dwie trzecie polskich przedsiębiorstw IT nie ma kodeksu etyki, a 60% z nich nie wdrożyło żadnych działań antykorupcyjnych. Natomiast tylko dwie z badanych firm przeprowadza zewnętrzny audyt zorientowany na wykrywanie zachowań korupcyjnych. Nieco ponad połowa firm deklaruje, że rezygnuje ze zleceń i przetargów budzących wątpliwości natury etycznej, a co trzecie przedsiębiorstwo nigdy się z taką sytuacją nie spotkało.
– Skuteczny i przestrzegany kodeks etyki, wsparcie różnorodności, działania antykorupcyjne czy możliwość anonimowego zgłaszania wątpliwości i naruszeń nie powinny być na rynku wyróżnikami – powinny być standardem – podkreśla Lesiewska.
Bezpieczeństwo danych osobowych
W badaniu została ujęta również kwestia ochrony danych osobowych. 9 na 10 firm wdrożyło politykę bezpieczeństwa danych klientów i inne polityki bezpieczeństwa danych osobowych, jednak 40% przedsiębiorstw nie wie, jak postąpić w sytuacji naruszenia przepisów dotyczących danych osobowych i ich „wycieku”. Bardzo niepokojący jest wysoki odsetek firm, które przekazują zgromadzone informacje podmiotom trzecim bez wiedzy osób udostępniających swoje dane. Do takich praktyk przyznało się aż 75% badanych. Natomiast aż 1/3 firm technologicznych przekazujących dane osobowe innemu podmiotowi nie podpisuje odpowiedniej umowy powierzenia.
– Z badania wynika, że polskie firmy technologiczne zdążyły wdrożyć szereg rozwiązań formalnych zabezpieczających ich interesy oraz osób, których danymi dysponują. Martwi jednak praktyka, szczególnie bardzo niska świadomość i gotowość do reakcji w sytuacjach awaryjnych. Fakt, że 40% przedsiębiorstw technologicznych nie wie, jak ma się zachować w przypadku wycieku danych jest sygnałem alarmowym dla całej branży – dodaje Marta Lesiewska.
Perspektywy na przyszłość
Bardzo pozytywnym wnioskiem były deklaracje badanych firm odnośnie do przyszłości. Większość z nich deklaruje, że będzie rozwijać strategię ESG szczególnie w zakresie ochrony klimatu, ładu korporacyjnego oraz wpływu na otoczenie społeczne.
Cały raport można znaleźć na tej stronie.
