fot. unsplash.com
W przypadku spółki z o.o. wielu moich rozmówców przeciera oczy ze zdumienia kiedy mówię, że za ewentualne niedociągnięcia spółka odpowiada oczywiście „z ograniczoną odpowiedzialnością” natomiast zarząd zostaje pociągnięty do odpowiedzialności już majątkiem osobistym.
Odpowiedzialność cywilną w przedsiębiorstwie możemy podzielić na dwie grupy: zawodową tj. związaną z wykonywaną przez nas działalnością np. produkcja maszyn, wytwarzanie oprogramowania etc. oraz odpowiedzialnością zarządczą związaną z zarządzaniem przedsiębiorstwem.
W przypadku spółek kapitałowych osobami pociągniętymi do odpowiedzialności mogą być organy spółki czy kluczowe osoby w firmie. Za najważniejszą grupę należy jednak uznać członków zarządu, ponieważ to właśnie oni za ewentualnie niedopełnienie obowiązków lub przekroczenie pełnomocnictw odpowiadają swoim majątkiem osobistym do wysokości szkody.
Względem kogo odpowiedzialny jest zarząd?
Roszczenie do członka zarządu może spłynąć z wielu źródeł. Najczęściej podawanymi są:
- kontrahenci którzy mogą rościć np. o zwrot utraconych korzyści w skutek np. niezgłoszenia upadłości w terminie czy naruszenia warunków umowy,
- udziałowcy, akcjonariusze, sama spółka czy przyszły zarząd podważający sensowność podejmowanych przez nas działań które mogły przyczynić się do osiągnięcia strat finansowych,
- pracownicy roszczący o odszkodowanie związane z naruszeniem praw pracowniczych,
- organy Państwowe nakładające mandaty zgodnie ze swoimi pełnomocnictwami.
Wielowymiarowość problemu
Problemem jest nie tylko obowiązek zapłacenia odszkodowania, który może mocno uszczuplić domowy budżet. Należy bowiem pamiętać ze to nie członkowi zarządu należy udowodnić winę ale on sam powinien udowodnić jej brak. W takiej sytuacji finansowanie ochrony prawnej należy pokryć z prywatnych środków. Ponadto postępowanie może okazać się angażujące tak bardzo, że utrudni prowadzenie działalności gospodarczej i wykonywanie czynności zarządczych. Konsekwencją roszczeń może być także wniosek o zakaz prowadzenia działalności gospodarczej przez członka zarządu.
Zwróćmy uwagę, że w przypadku np. spółek notowanych na giełdzie nawet, zdawać by się mogło taka drobnostka jak żądanie publicznych przeprosin może odzwierciedlić się w notowaniach spółki.
Przepisy prawne
W przypadku tego typu odpowiedzialności mamy do czynienia z katalogiem otwartym, odpowiedzialność ponosimy zarówno na podstawia kodeksu spółek handlowych, prawa pracy, kodeksu karnego, ordynacji podatkowej etc.
Za przepisy najbardziej obrazujące zakres odpowiedzialności można uznać przepisy kodeksu spółek handlowych np:
KSH art. 299.§ 1 Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.
KSH Art. 293. § 1. Członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy spółki, chyba że nie ponosi winy.
KSH Art. 512. § 1. Członkowie zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej oraz likwidatorzy łączących się spółek odpowiadają wobec wspólników tych spółek solidarnie za szkody wyrządzone działaniem lub zaniechaniem, sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy albo statutu spółki, chyba że nie ponoszą winy.
Ubezpieczenie D&O
Najpopularniejszym na świecie zabezpieczeniem które na zachodzie traktowane jest niemalże jako obowiązkowe w stosunku do menadżerów jest ubezpieczenie D&O ang. Directors’ and Officers’ liability insurance. W Polsce tzw OC członka kierownictwa dostępne jest od 25 lat natomiast dopiero 10 lat temu zauważalny został znaczny jego rozkwit. Stało się to głównie za sprawą wzrostu świadomości, znacznego obniżenia cen i powolnego otwieranie się na mniejsze podmioty.
Ubezpieczenie „OC członków zarządu” chronić może zarówno obecnych, przeszłych jak i przyszłych menadżerów. Finansowane jest dodatkowo przez samą spółkę a w wielu przypadkach nie stanowi osobistego przychodu zarządu. Stosowne opcje mogą dodatkowo chronić spółki zależne, IPO czy nowe emisje.
D&O to ubezpieczenie typu „musisz to mieć”. Pokryje nie tylko ewentualne roszczenie. Sfinansuje także ochronę prawną, pomoże doprowadzić do ugody czy pokryje np. grzywny i kary administracyjne nakładane bezpośrednio na członka zarządu.
__
Cieplicki Kamil
Specjalizuje się w ubezpieczeniach z segmentu zarządów spółek, prawa spadkowego, podtrzymania dochodu, ubezpieczeń cybernetycznych, ubezpieczeń na życie i przedsiębiorstw.
