Lata 2019-2022 na rynku funduszy Venture Capital w Polsce były rekordowe. Przed tym okresem wartość inwestycji VC tylko raz nieznacznie przekroczyła poziom 200 mln zł w (w 2017 r.), natomiast w ostatnich 4 latach było to odpowiednio 1266 mln zł, 2127 mln zł, 3624 mln zł i 3616 mln zł. I kwartał 2023 r. (446 mln zł) przyniósł jednak spowolnienie (-27% w porównaniu do Q1 w 2022 r.), którego kontynuacja spodziewana jest w kolejnych kwartałach. Spadkowy trend jest obserwowany również w USA (54% spadek inwestycji VC w Q1 2023) i w Europie (-66%). Obecnie fundusze VC koncentrują się głównie na zarządzaniu swoim portfelem inwestycyjnym, aby efektywnie wyprowadzić spółki z fazy seed (źródło: „Transakcje na polskim rynku VC w Q1 2023”; PFR Ventures, Inovo). W najbliższym czasie innowacyjne start-upy mogą się więc spodziewać większych trudności w pozyskaniu kapitału z tego źródła.
Atrakcyjnym alternatywnym sposobem finansowania start-upów wobec prognozowanego spowolnienia na rynku VC są fundusze unijne współfinansujące projekty badawczo-rozwojowe, a zwłaszcza flagowe działanie „Ścieżka SMART” Programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) i jego „moduł B+R”.
Moduł ten umożliwia finansowanie dotacją prac R&D w tym badań przemysłowych i prac rozwojowych nastawionych na opracowanie innowacyjnego rozwiązania i jego wdrożenie na rynek. Innowacja może mieć postać nowego albo ulepszonego wyrobu lub usługi (innowacji produktowej) lub nowego albo ulepszonego procesu biznesowego dotyczącego produkcji wyrobów lub usług (innowacji w procesie biznesowym).
Poziom dofinansowania dla małych spółek (do 50 osób zatrudnionych) wynosi 80% w przypadku badań przemysłowych i 60% w przypadku prac rozwojowych. Mechanizm naliczania kosztów pośrednich, które są ryczałtowe i odpowiednia inżynieria finansowa sprawiają, że poziom finansowania może wynieść 100% w badaniach przemysłowych i 75% w pracach rozwojowych.
Co ważne Ścieżka SMART w żaden sposób nie wyklucza i nie dyskryminuje start-upów, które z reguły nie mogą pochwalić się historią przychodową. Nie jest to przedmiotem oceny wniosków, istotny jest potencjał wnioskodawcy do realizacji projektu, zwłaszcza w zakresie doświadczenia i kompetencji kadry B+R oraz w zakresie możliwości zapewnienia wkładu własnego przy uwzględnieniu dotacji. W ocenie merytorycznej bardzo ważnym aspektem decydującym o przyznaniu grantu jest innowacyjność rezultatów projektu tj. rozwiązania posiadającego istotne przewagi i korzyści dla odbiorców docelowych w stosunku do oferowanych na polskim rynku rozwiązań konkurencyjnych. Dodatkowo prace B+R, które mają nas doprowadzić do stworzenia innowacyjnego produktu czy technologii muszą być nowatorskie tj. ukierunkowane na rozwiązanie barier technologicznych w istniejącym stanie techniki.
Warto jeszcze zwrócić uwagę, na fakt, że moduł B+R Ścieżki SMART zapewnia kilka atrakcyjnych mechanizmów ograniczających ryzyka związane z sytuacjami niezależnymi od beneficjentów.
Jednym z nich jest możliwość waloryzacji kosztów projektu już w trakcie jego realizacji maksymalnie o 25% w przypadku co najmniej 15% wzrostu ceny towarów i usług w stosunku do poziomu z dnia złożenia wniosku o dofinansowanie. Innym mechanizmem jest możliwość przerwania projektu bez konieczność zwrotu wykorzystanego już dofinansowania w przypadku gdy okaże się, że dalsza realizacja modułu B+R lub wdrożenie wyników prac B+R są technicznie niemożliwe lub ekonomicznie nieopłacalne, a Instytucja (PARP lub NCBR) potwierdzi bezcelowość dalszej realizacji modułu B+R lub wdrożenia mając na uwadze wystąpienie okoliczności niezależnych od Beneficjenta przy zachowaniu przez niego należytej staranności oraz postępowaniu zgodnie z Umową o dofinansowanie. Dodatkowo zarówno PARP jak i NCBR zapewniają elastyczność na etapie realizacji projektu w zakresie zmiany sposobu osiągnięcia celów projektów np.: podmiana wydatków w budżecie, na te które lepiej przyczyniają się do osiągnięcia rezultatów projektu; przesunięcia wygospodarowanych oszczędności na inne pozycje kosztowe, które okazały się droższe; zastąpienie wybranych członków zespołu projektowego innymi o nie gorszych kompetencjach (np. w przypadku naturalnej rotacji pracowników); zmiany terminów realizacji poszczególnych zadań badawczych, wydłużenie terminu realizacji projektu itd.
Program dotacyjny Ścieżka SMART może być alternatywnym sposobem finansowania startupów, a na pewno wartym uwagi uzupełnieniem oferty funduszy VC. Biorąc pod uwagę koszty pozyskania dofinansowania oraz fakt, że jest to kapitał nierozwadniający i bezzwrotny, to obecnie najtańszy kapitał na rynku, po który warto sięgnąć chociażby jako dodatkowe źródło finansowania rozwoju innowacyjnych produktów i technologii.
Artykuł reklamowy powstał we współpracy Innology
