Czym są zrównoważone finanse i jak mają się do startupów?
Zasady zrównoważonego rozwoju przenikają obecnie wszystkie sektory gospodarki, sektor usług finansowych nie jest tu wyjątkiem. Ostatnie lata to okres intensywnego rozwoju zrównoważonych finansów, przede wszystkim w Europie, ale też na świecie. Liderem na rynku europejskim jest Szwajcaria, której podejście jest bardzo kompleksowe i która promuje zrównoważone finanse od kilkunastu lat.
Obserwujemy też wyraźny wzrost przepływu kapitału w kierunku inwestycji, które mają zrównoważony charakter, a inwestorzy coraz częściej poszukują startupów, które wywierają pozytywny wpływ w tym obszarze.
Co wspiera tę zmianę w podejściu do inwestowania?
Na pewno liczne regulacje, w szczególności te wdrażane na poziomie UE, np. SFDR (ang. Sustainable Finance Disclosure Regulation) – nakładająca obowiązek raportowania danych związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych, Standardy dot. Zielonych Obligacji (ang. EU Green Bonds Standards), czy też Unijna Taksonomia (ang. EU Taxonomy), zawierająca kryteria, które muszą spełniać produkty inwestycyjne o zrównoważonym charakterze. Kolejne regulacje unijne są w przygotowywaniu, a te już istniejące stały się katalizatorem zmian w innych regionach świata.
W odpowiedzi na regulacje coraz liczniej pojawiają się powiązane instrumenty i produkty inwestycyjne; wzrosło zainteresowanie i popyt na dane ESG (ang. Environment, Society, Governance). Rośnie liczba indeksów giełdowych typu ESG. Pojawiła się też szeroka oferta zrównoważonych obligacji (ang. sustainable, green, social bonds), a także funduszy inwestycyjnych typu ESG i impact, adresujących konkretne wyzwania społeczne lub środowiskowe. Wartość aktywów zarządzanych przez fundusze typu ESG wzrosła w ubiegłym roku w rekordowym tempie, a wynika to między innymi z faktu, że te inwestycje postrzegane są jako mniej ryzykowne.
Równolegle do tych procesów następuje zmiana w wartościach inwestorów: inwestycje mają przynieść nie tylko korzyści finansowe, ale też korzyści społeczne czy środowiskowe. Stąd coraz bardziej popularną strategią jest inwestowanie z pozytywnym wpływem (ang. impact investing).
Czym zatem jest inwestowanie z pozytywnym wpływem?
Impact investing jest elementem zrównoważonych finansów. Często kojarzony jest wyłącznie z inwestowaniem w regionach rozwijających się i inwestycjami, nakierowanymi na rozwiązywanie tamtejszych wyzwań, chociażby braku infrastruktury, braku dobrej jakości edukacji, niedożywienia czy głodu. Wyzwania te opisują Cele Zrównoważonego Rozwoju (ang. UN SDGs).
Jednak w ostatnim czasie strategia inwestowania z pozytywnym wpływem rozumiana jest znacznie szerzej. Dotyczy ona w zasadzie każdego typu inwestycji, która wywiera pozytywny wpływ. Ten wpływ mierzony jest za pomocą metody zwanej impact assessment, w której między innymi wykorzystywane są dane ESG i dane jakościowe.
Co oznacza inwestowanie z pozytywnym wpływem w praktyce?
Inwestor chcąc poza korzyścią finansową i osiągnąć pozytywny wpływ na konkretne problemy społeczne czy środowiskowe, wybiera inwestycje, które odpowiadają tym kryteriom. W praktyce oznacza to wyszukiwanie inwestycji, które mają lub mogą mieć pozytywny wpływ, a następnie ich audyt. Inwestowanie z pozytywnym wpływem to także projektowanie portfeli inwestycyjnych i funduszy, które spełniają te kryteria. W szerszym rozumieniu, oznacza to też budowanie odpowiednich polityk, w tym włączanie impact assessment do analizy ryzyka inwestycyjnego, oraz edukowanie inwestorów i managerów zarządzających aktywami.
Istotne w tym kontekście jest to, że inwestorzy coraz częściej wymagają dodatkowej weryfikacji produktów i instrumentów określanych jako zrównoważone lub impact— potwierdzenia, że faktycznie mają one taki charakter, a inwestycja nie wiąże się z ryzykiem z obszaru ESG. Wynika to, niestety z dość powszechnego zjawiska impact washing w sektorze finansowym. Analizie podlega również sam wpływ inwestycji, np. portfela inwestycyjnego czy funduszu.
Powróćmy do startupów i inwestowania z pozytywnym wpływem? Co mają wspólnego?
W Europie startupy już są atrakcyjne z punktu widzenia inwestycyjnego, a inwestorzy coraz częściej poszukują właśnie takich, które spełniają kryteria zrównoważonego rozwoju i mają zintegrowane SDGs w swojej strategii – dzięki swojemu produktowi lub usłudze przyczyniają się do rozwiązywania wyzwań społecznych lub środowiskowych.
Nie wszystkie startupy mają lub mogą mieć taki wpływ, jednak zdarza się, że startup ma ten potencjał, tylko nie jest tego świadomy. Wymaga to wstępnej analizy, a następnie integrowania elementów pozytywnego wpływu do modelu biznesowego i strategii.
Dlaczego edukacja w obszarze sustainable finance i impact investing jest kluczowa?
Przez wiele lat obserwowaliśmy stagnację w rozwoju narzędzi w obszarze zrównoważonego rozwoju i w niedostatecznych wynikach, osiąganych przez firmy, ale także kraje i regiony. Mówiło się o braku adekwatnej odpowiedzi rynku i polityki (ang. market and policy failure) na wyzwania, takie jak np. kryzys klimatyczny czy rosnące nierówności dochodowe pomiędzy regionami. Teraz zmiany, w szczególności w obszarze regulacji w sektorze finansowym, są bardzo wyraźne, zaś odpowiedz rynku dynamiczna. Odzwierciedla to wzrost kapitału lokowanego właśnie w inwestycje mające charakter zrównoważony lub impact.
Edukacja w tym kontekście, jak i w przypadku każdej zmiany, jest kluczowa. Gwarantuje, że poza upowszechnianiem informacji, nastąpi też trwała zmiana w postawach i zachowaniach społecznych. Zmiana w zachowaniach inwestycyjnych oznacza natomiast, że te decyzje standardowo podejmowane będą z uwzględnieniem kryteriów zrównoważonego rozwoju. W rezultacie nastąpi znaczny wzrost przepływu kapitału w kierunku inwestycji zrównoważonych, a to stanie się katalizatorem dla pozytywnych zmian w skali globalnej i regionalnej.
O rozmówcy
Dr Katarzyna Wilk jest CEO Swiss Impact Lead GmbH w Zurichu, firmy doradczej, oferującej kompleksowe usługi w obszarze impact investing i będącą platformą inwestycyjną dla impact startupów. Jest także założycielką i CEO Fundacji Swiss Impact Lead w Warszawie, propagującej sustainable finance i łączącej CEE centra innowacji ze Szwajcarią.
