Decyzja dotycząca wyboru formy prawnej dla swojej przyszłej działalności jest niezmiernie istotna. Odpowiednie przystosowanie formy działalności może znacząco ułatwić rozwój startupu, np. poprzez skuteczne pozyskanie inwestorów. Już na wstępie warto zaznaczyć, że nie ma jednego, idealnego rozwiązania dla wszystkich rodzajów działalności.
Polski system prawny daje możliwość ukształtowania prowadzonej działalności w formie spółki osobowej lub kapitałowej. Wyróżniamy cztery spółki osobowe: jawną, partnerską, komandytową oraz komandytowo-akcyjną oraz trzy spółki kapitałowe: spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, spółkę akcyjną oraz prostą spółkę akcyjną. Od spółek handlowych należy odróżnić spółkę cywilną, która tak naprawdę jest połączeniem co najmniej dwóch jednoosobowych działalności gospodarczych, na zasadzie umowy. Znaczną przewagą spółek kapitałowych jest przeniesienie odpowiedzialności za zobowiązania na spółkę, co pozwala chronić osobiste majątki wspólników/akcjonariuszy. Spółki kapitałowe charakteryzują się również bardziej skonkretyzowanymi przepisami dotyczącymi sposobu ich funkcjonowania.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.)
Zdecydowanie najpopularniejsza opcja wybierana przez polskich przedsiębiorców, co w finalnym rozrachunku czyni ją najprostszą i najmniej ryzykowną formą działalności. Spółka ta może zostać zarejestrowana w każdym prawnie dopuszczanym celu.
Przede wszystkim spółka z ograniczoną odpowiedzialnością cechuje się całkowicie ograniczoną odpowiedzialnością za zobowiązania wspólników, oraz co do zasady członków zarządu, którzy za jej zobowiązania mogą odpowiadać, ewentualnie w sytuacji, gdy nie zgłoszą w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy nie wydano postanowienia o otwarciu układu restrukturyzacyjnego lub nie zatwierdzono układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu. W konsekwencji czego wierzyciel może dochodzić swoich roszczeń tylko z majątku spółki.
Niski kapitał zakładowy, bo zaledwie pięć tysięcy złotych, czyni ją dostępną przede wszystkim dla małych i średnich przedsiębiorstw. Bez wątpienia jednak nie wyłącza to stworzenia sp. z o.o. jako większego przedsiębiorstwa.
Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentuje oraz prowadzi jedyny obligatoryjny organ jakim jest Zarząd. Pierwszy Zarząd powoływany jest w umowie spółki, a w dalszej działalności kompetencja powoływania, co do zasady, należy do Zgromadzenia Wspólników. Istnieje również możliwość powołania organu nadzorczego, którym może być rada nadzorcza lub komisja rewizyjna, sprawuje ona stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach. Organ ten jest organem fakultatywnym, a obowiązek jego ustanowienia istnieje tylko i wyłącznie w spółkach, w których kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500.000 zł, a wspólników jest więcej niż dwudziestu pięciu.
Ograniczeniem jest brak możliwości pozyskiwania finansowania poprzez emisję udziałów do nieoznaczonego adresata, czyli w ofercie publicznej, w związku z ostatnimi zmianami w KSH.
Prosta spółka akcyjna (P.S.A.)
Skutkiem nowelizacji kodeksu spółek handlowych z dnia 1 lipca 2021 r. jest pojawienie się w obrocie PSA. Spółka ta została stworzona z myślą o startupach, a w praktyce ma być tańsza i prostsza w prowadzeniu. Zważając na odformalizowane procedury, po PSA możemy się spodziewać najciekawszych rozwiązań, ale i wyzwań wynikających z krótkiego funkcjonowania w obrocie.
Odpowiedzialność za zobowiązania w prostej spółce akcyjnej kształtuje się identycznie do przepisów dotyczących sp. z o.o., a akcjonariusze nigdy nie ponoszą odpowiedzialności majątkiem osobistym.
Natomiast kapitał zakładowy w PSA zastąpiony został przez kapitał akcyjny, a jego minimalna wysokość została wyznaczona na poziomie 1 zł. Wnoszenie wkładów na kapitał akcyjny funkcjonuje analogicznie do innych spółek kapitałowych. Co ciekawe, w PSA funkcjonuje również drugi rodzaj wkładów, są nim akcje oderwane od kapitału akcyjnego. Wkładem na pokrycie tych akcji może być wszelki wkład mający wartość majątkową, w szczególności świadczenie pracy lub usług.
Podobnie jak w sp. z o.o., do działania wystarczy Zarząd lub Rada Dyrektorów, a organ nadzorczy powoływany jest jedynie fakultatywnie. Nowością jest fakt, iż uchwały Walnego Zgromadzenia mogą być podejmowane poza zgromadzeniem, przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej. Co ciekawe, Walne Zgromadzenie może zostać zwołane przy użyciu poczty elektronicznej na adres akcjonariuszy wpisany do rejestru akcjonariuszy.
Spółka akcyjna (S.A.)
Na prowadzenie działalności w formie spółki akcyjnej najczęściej decydują się firmy z dużym kapitałem startowym oraz zarządzane przez doświadczonych przedsiębiorców. Jest ona jedyną opcją dla przedsiębiorców, którzy planują wejść na giełdę. Prowadzenie S.A. jest rozwiązaniem co prawda najdroższym, aczkolwiek najbardziej efektywnym, z nastawieniem na szybki rozwój firmy.
Rozważając tę formę dla niewielkich startupów, zdecydowanym minusem jest duża liczba formalności (protokoły WZA w formie aktu notarialnego, Rada Nadzorcza, obowiązkowy audyt), jak również wysokie koszty początkowe. Właśnie z tych powodów większość startupów nie wybiera jako formy spółki akcyjnej, a raczej prostą spółkę akcyjną lub spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
Analogicznie do innych spółek kapitałowych, Spółka odpowiada za zobowiązania do wysokości swojego majątku, a więc akcjonariusze ograniczają się jedynie do możliwości utraty wniesionego wkładu. Wysokie koszty działalności wiążą się również z faktem, iż kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 100 000 złotych. Obejmowane akcje powinny zostać w całości pokryte nie później niż przed upływem roku po zarejestrowaniu spółki.
Utworzenie tej spółki wiąże się z koniecznością powołania dodatkowych organów: zarządu spółki, który prowadzi sprawy spółki oraz reprezentuje ją na zewnątrz oraz rady nadzorczej – obligatoryjnego organu kontrolnego, który sprawuje nadzór stały nad działaniami organizacji.
Autorzy tekstu:
Łukasz Świątek, adwokat/starszy prawnik w kancelarii act BSWW legal & tax
Mateusz Leleno, młodszy prawnik w kancelarii act BSWW legal & tax
–
O powyższych zagadnieniach Łukasz Świątek, adwokat/starszy prawnik w kancelarii act BSWW legal &tax, opowie więcej 10.11.2022 r., podczas spotkania „Legal Matters” organizowanego wspólnie z Fundacją Venture Café w ramach współpracy partnerskiej.
? Kiedy? Czwartek, 10.11.2022.
⏰ O której? Godz. 18:15 – 19:00
? Gdzie? Venture Cafe, ul. Chmielna 73, Warszawa.
Zapraszamy do udziału. Link do rejestracji dostępny jest tutaj.
