Zdecydowana większość jednoosobowych przedsiębiorców musi opłacać comiesięczne składki ZUS. To czynność obowiązkowa, z której nie da się zrezygnować poprzez np. wykupienie ubezpieczenia w innej firmie. Niestety zdarza się, że właściciele firm miewają problemy z terminową zapłatą składek. Co zrobić, gdy powstanie dług wobec ZUS? Jak najkorzystniej wybrnąć z takiej sytuacji?
Zdjęcie royalty free z Fotolia
Nowa firma to niższy ZUS
Rejestrując działalność gospodarczą w CEiDG przedsiębiorca podlega także rejestracji w ZUS i od tej pory musi, co miesiąc płacić składki ubezpieczeniowe. Przez pierwsze 2 lata działalności właściciele firm mogą opłacać tzw. mały ZUS obejmujący ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Po upływie tego okresu trzeba płacić ZUS w pełnej wysokości, w tym również składki na tzw. Fundusz Pracy.
Składki ZUS należy opłacać co miesiąc, w terminie do 10 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni (jeśli firma nikogo nie zatrudnia) lub do 15 dnia miesiąca (jeśli zatrudniani są pracownicy). Niestety, gdy przedsiębiorcy gorzej się powodzi, ZUS nie ulega zmniejszeniu. Należy płacić go regularnie i w stałej wysokości bez względu na zarobki firmy. W praktyce prowadzi to często do zaległości w opłatach składkowych. Istnieje kilka wyjść z tej sytuacji.
W pewnych przypadkach możliwe jest umorzenie zaległych składek
Przedsiębiorca, który ma dług wobec ZUS, w pierwszej kolejności powinien sprawdzić, czy nie obejmuje go tzw. „abolicja składkowa”, czyli całkowite umorzenie zaległych składek. Możliwość taką przewiduje obowiązująca od 15 stycznia 2013 r. ustawa o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące działalność gospodarczą.
Na podstawie tego aktu przedsiębiorca może wystąpić do ZUS z wnioskiem o umorzenie nieopłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe. Z zaznaczeniem, że dotyczy to tylko długów powstałych pomiędzy 1 stycznia 1999 r. a 28 lutego 2009 r. Odnosi się to także do należnych od nich odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych.
Rozłożenie zaległych składek na raty – dlaczego warto?
Przedsiębiorcy, którzy przez dłuższy okres czasu nie opłacają składek, nie mogą liczyć, że ZUS o nich zapomni i nie będzie upominał się o spłatę zaległości. Najlepiej po prostu samemu zgłosić się do ZUS z wnioskiem o rozłożenie zaległości na raty. W wielu przypadkach urzędnicy przystają na takie rozwiązanie. Jest to bowiem korzystne zarówno dla ZUS-u, jak i dla przedsiębiorcy, który dzięki układowi ratalnemu :
- zyskuje możliwość spłaty zadłużenia w dłuższym okresie czasu w przystępnych ratach (wpłata kwoty rzędu np. 300 zł miesięcznie z pewnością będzie łatwiejsza do udźwignięcia, niż jednorazowa spłata całego zadłużenia),
- od chwili podpisania porozumienia ratalnego ZUS przestaje naliczać odsetki, a więc dług już nie rośnie,
- zawieszone zostaje postępowanie egzekucyjne, dzięki czemu przedsiębiorca nie jest narażony na wizyty komornika, czy blokadę konta bankowego,
- zyskuje możliwość otrzymania zaświadczenia o niezaleganiu ze składkami (to potrzebne np. przy ubieganiu się o kredyt w banku lub innej instytucji finansowej).
Co można rozłożyć na raty?
ZUS może rozłożyć na raty całe zadłużenie przedsiębiorcy (opłacającego składki wyłącznie za siebie), a więc zarówno zaległe składki zdrowotne i społeczne oraz te na Fundusz Pracy, wraz z należnymi odsetkami. Inaczej sytuacja wygląda, gdy właściciel firmy zalega z opłacaniem składek za zatrudnianych pracowników. Należy opłacić za pracowników składki emerytalne i zdrowotne, pozostałe składki można rozłożyć na raty.
Warunkiem pozytywnego rozpatrzenia wniosku jest jednak regularne opłacanie bieżących składek. Nieterminowe wpłaty mogą pozbawić przedsiębiorcę możliwości podpisania porozumienia ratalnego. Konieczne jest również opłacenie ewentualnych kosztów egzekucyjnych.
Jakich formalności należy dopełnić?
Przedsiębiorca, który chce ubiegać się o rozłożenie długu na raty musi złożyć w swoim oddziale ZUS wniosek zawierający dokładną propozycję układu ratalnego. W takim dokumencie należy określić m.in.:
- dokładną kwotę, którą chce się rozłożyć na raty,
- sposób spłaty tzn. proponowaną wysokość miesięcznej raty, dzień do którego będzie się dokonywać comiesięcznych wpłat itp.,
- swoją sytuację życiową wraz z uzasadnieniem dlaczego składki nie były terminowo regulowane,
- dlaczego nie jest się w stanie jednorazowo uregulować zadłużenia,
- rodzaj pomocy publicznej, o którą się ubiega.
Dodatkowo przedsiębiorca powinien złożyć oświadczenie o stanie rodzinnym i majątkowym, sytuacji materialnej, a także dokumenty obrazujące kondycję finansową oraz możliwości płatnicze. Wniosek ratalny można złożyć pisemnie (za pośrednictwem poczty, firmy kurierskiej lub osobiście), ustnie (w jednostce ZUS), elektronicznie (z pomocą portalu www.pue.zus.pl) oraz telefonicznie (poprzez Centrum Obsługi Telefonicznej).
Trzeba mieć świadomość, że samo złożenie wniosku o układ ratalny nie skutkuje automatycznym rozłożeniem powstałego zadłużenia na raty. Ostateczna decyzja zależy od decyzji urzędników. Jeżeli jednak wniosek zostanie rozpatrzony pozytywnie, podpisywana jest umowa zawierająca szczegółowe warunki spłaty. Ważne jest dokładne przestrzeganie jej warunków. Gdy przedsiębiorca nie wywiąże się z ustaleń ZUS rozwiąże umowę.
Sebastian Bobrowski
Dyrektor finansowy
Pracuje w firmie inFakt, oferującej usługę księgową w Ogólnopolskim Biurze Rachunkowym ze stałym dostępem do dokumentów i kurierem w cenie. Oprócz tego inFakt oferuje Program do Fakturowania i Program do Księgowości online oraz usługę Zakładania Firmy.
