Zakładasz startup? Sprawdź jaka forma prawna działalności jest dla Ciebie optymalna. Dowiedz się czym się różnią oraz jakie są ich wady i zalety. Ta wiedza ułatwi Ci podjęcie decyzji dotyczącej tego, którą formę prawną działalności wybrać.
fot. Fotolia | Autorem tekstu jest Filip Samczuk
Pion w inkubatorze przedsiębiorczości
Jest to atrakcyjny wybór dla osób, które nie dysponują kapitałem początkowym. W ramach umowy z inkubatorem uiszczamy na jego rzecz miesięczną opłatę (najczęściej 200 – 500 pln), a w zamian możemy korzystać z podmiotowości prawnej. Co za tym idzie np. zawierać umowy czy wystawiać klientom faktury.
Fundacje prowadzące inkubatory, często oferują w cenie doradztwo prawne oraz księgowość. To ciekawa opcja na przetestowanie pomysłu biznesowego bez ponoszenia dużych kosztów startowych. Co ważne, pion w inkubatorach można otworzyć w jeden dzień. Do rozliczeń dochodzi za pośrednictwem umowy-zlecenie lub umowy o dzieło wystawianej na koniec miesiąca. W zależności od naszego statusu ubezpieczeniowego inkubator opłaca w ramach powyższych umów składki ZUS.
Wadą pionu w inkubatorach jako formy prawnej jest przewlekłość administracyjna. Przykładowo, na akceptację projektu umowy, którą chcemy zawrzeć na konto inkubatorów, często trzeba czekać nawet tydzień. Ponadto pieniądze od klientów nie trafiają bezpośrednio na nasze konto, a na konto inkubatorów, z którego później są przelewane do nas. Rozpoczynając współpracę z inkubatorem warto dokładnie przestudiować umowę oraz regulamin.
Działalność gospodarcza osoby fizycznej
Osobista działalność gospodarcza to najpopularniejsza forma prowadzenia przedsiębiorstwa. Proces rejestracyjny jest dosyć prosty i polega w głównej mierze na złożeniu wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) przez internet lub w urzędzie gminy. Zgodnie z pomysłem „jednego okienka” informacja o złożonym przez nas wniosku trafia do Głównego Urzędu Statystycznego, ZUS oraz Urzędu Skarbowego. Nie uchroni nas to jednak przed wizytą w tych urzędach np. w celu zarejestrowania się jako płatnik VAT czy zarejestrowania osób podlegających ubezpieczeniu zdrowotnemu i społecznemu z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.
Rozpoczęcie działalności gospodarczej już na pierwszy rzut oka jest bardziej skomplikowane od otwarcia pionu w inkubatorach przedsiębiorczości. Co więcej, łączy się też z ponoszeniem wyższych kosztów miesięcznych. Większość przedsiębiorców zatrudnia bowiem zewnętrzną księgową, a często też prawnika. Ponieważ działalność prowadzona jest pod własnym nazwiskiem zakres odpowiedzialności za zobowiązania przedsiębiorstwa dotyczy całego majątku osoby fizycznej, która jest przedsiębiorcą.
Główną zaletą rozpoczynania działalności gospodarczej w tej formie jest możliwość skorzystania z państwowych lub unijnych programów wsparcia. Przy naszej pierwszej działalności możemy przez pewien okres korzystać z preferencyjnej składki ZUS. Dodatkowo, jeżeli jesteśmy zarejestrowani jako bezrobotni, możemy ubiegać się nawet o kilkadziesiąt tysięcy złotych dofinansowania na rozpoczęcie działalności gospodarczej.
Najpopularniejszą obecnie formą wsparcia są fundusze unijne, a w szczególności programy „kapitał ludzki” oraz „innowacyjna gospodarka”. W tym miejscu warto krótko wspomnieć o spółce cywilnej, którą może zawiązać kilku przedsiębiorców w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia biznesowego. Nie jest to spółka prawa handlowego, a co za tym idzie, nie podlega żmudnej rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Podsumowując, rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej jest związane ze sporym ryzykiem. Już od momentu rejestracji przedsiębiorca zaczyna ponosić koszty, nawet w przypadku gdy nie odnotowuje przychodów. Dodatkowo za ewentualne niepowodzenie i długi przedsiębiorstwa odpowiada całym swoim majątkiem. Z drugiej strony własna działalność pozwala skorzystać z wielu interesujących programów wsparcia. Ponadto, przedsiębiorca prowadzi działalność pod własnym nazwiskiem w pełni niezależnie od innych podmiotów (np. inkubatora przedsiębiorczości).
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Wśród spółek zakładanych w celu prowadzenia działalności gospodarczej, zdecydowany prym wiedzie spółka z o.o. Jest to spółka kapitałowa, a więc do jej zawiązania niezbędne jest wniesienie określonego kapitału – minimum 5 000 pln, ale ma się to niebawem zmienić.
Ograniczona odpowiedzialność dotyczy zobowiązań spółki. W przeciwieństwie do działalności gospodarczej osobowy fizycznej, w spółce z o.o. wspólnicy nie odpowiadają za długi spółki swoim majątkiem. Spółka sama odpowiada za swoje zobowiązania. W pewnych przypadkach odpowiedzialnością mogą zostać obciążeni członkowie zarządu, którzy dokonują czynności prawnych w imieniu spółki. Na pierwszy rzut oka, wydaje się że spółka z o.o. to bardzo korzystna forma działalności. Niestety podobnie jak w przypadku inkubatorów przedsiębiorczości czy działalności gospodarczej osoby fizycznej, również ona ma swoje słabe punkty.
Przede wszystkim koszt jej założenia jest stosunkowo najwyższy, a składają się na niego opłaty notarialne oraz opłaty w KRS. Sam proces rejestracji jest długi w związku z oczekiwaniem na nadanie numerów KRS, NIP i REGON. Prowadzenie spółki z o.o. wymaga złożonej księgowości w tym tworzenia corocznych sprawozdań finansowych. Ponadto, w przeciwieństwie do wyżej opisanych form, spółki kapitałowej nie da się zamknąć w jeden dzień. Proces likwidacyjny trwa kilka miesięcy i wiąże się z kosztami. Jeżeli zaczynamy nasze przedsięwzięcie bez gwarancji pozyskania klientów, bez sporych środków finansowych oraz bez wsparcia prawno-księgowego, warto dokładnie przemyśleć sens powoływania spółki z o.o.
Którą formę prawną startupu wybrać?
Z wyborem formy prawnej wiążą się określone konsekwencje. Przed podjęciem decyzji, warto poświęcić czas na analizę każdej możliwości lub skorzystać z porady specjalisty. Co do zasady, większe przedsięwzięcia biznesowe realizowane są za pośrednictwem spółek handlowych – najczęściej z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjnych.
Projekty nie dysponujące dużymi środkami finansowymi to domena przedsiębiorców – osób fizycznych oraz pionów w inkubatorach przedsiębiorczości. Co jednak istotne, każdy przypadek jest inny i należy go oceniać indywidualnie, mając na uwadze wszystkie okoliczności.
Filip Samczuk
Doktorant na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
Prawnik Startupów – www.prawnikstartupow.pl
