Gośćmi trzeciego odcinka podcastu Incredible Academy byli eksperci, którzy na co dzień obserwują przed jakimi wyzwaniami stanęły startupy, które od miesięcy zmagają się sytuacją rynkową wywołaną pandemią. Rafał Plutecki, inwestor i jeden z prekursorów rynku nowych technologii oraz Jakub Karnowski, ekonomista, finansista i menedżer odpowiadali na pytania Jarosława Sroki, członka zarządu Kulczyk Investments, odpowiedzialnego za program Incredibles.
Kryzys na horyzoncie. Jak go rozpoznać?
Według rozmówców Jarosława Sroki niezależnie od koniunktury przedsiębiorcy powinni zawsze obserwować czynniki makroekonomiczne, a nie tylko swoje najbliższe otoczenie biznesowe. Mając szeroki obraz sytuacji gospodarczej, mogą przewidywać zbliżające się kryzysy i ich skutki. Pytanie tylko, czy właściciele startupów potrafią rozpoznawać znaki zwiastujące trudne czasy?
– To zależy od wieku i dojrzałości przedsiębiorcy. Pamiętam dwa okresy z mojego przedsiębiorczego życia. Kiedy robiłem pierwszy biznes, byłem tak skupiony na pozyskiwaniu klientów, na budowaniu firmy i uczeniu się, że praktycznie nie czytałem gazet. Do końca nie orientowałem się co się dzieje na świecie – mówi Rafał Plutecki. Ale jak dziś przyznaje, takie podejście było błędem.
Jego zdaniem, żyjąc w niewiedzy, można wpaść w pułapkę „przeoczenia”. Zresztą jak mówi, sam w nią wpadł i przeoczył moment, gdy bańka „dot com” pękła. Wspomina, że nie rozumiał tego zjawiska, przez co spóźnił się z redukcją personelu i cięciami kosztów.
– Budując biznes, trzeba pamiętać, że kryzysy zdarzają się cyklicznie i że nic nie można budować długoterminowo, nie odnosząc się do gospodarki – mówi Plutecki.
Jak zatem rozpoznać, zbliżający się kryzys? Goście podcastu Incredible Academy sugerują, aby zwrócić uwagę chociażby na relację z obecnymi klientami. Jeśli pojawiają się opóźnienia w płatnościach albo dział sprzedaży ma problem z pozyskaniem nowych klientów, to znak, że coś się dzieje – coś niedobrego.
Dodatkowy kapitał. Gdzie go szukać?
W banku? U znajomych? A może wśród funduszy VC? Goście podcastu radzą, aby nie ograniczać się do jednego miejsca. Co więcej, o kapitał w czasie kryzysu wcale nie musi być trudno. Ba! Niektóre fundusze nawet chętnie wyłożą kasę.
– Mamy bardzo dużo pieniędzy na rynku i mimo tego że Cash is King, a firmy muszą martwić się o płynność finansową, to z punktu widzenia makro mamy taką sytuację, że koszty finansowania są bardzo niskie, podobnie stopy procentowe – mówi Jakub Karnowski.
Zdaniem Rafała Pluteckiego startupy, które obecnie poszukują finansowania są w dobrej sytuacji, bo VC ma pieniądze. Ale czy wszystkie faktycznie mają łatwo? Nie. Łatwo mają tylko te, które mają dobry produkt, kompetentny zespół założycielski i szybko rosną. Takie startupy pozyskają środki.
– Pod kątem pozyskiwania środków od venture capital to dobry czas dla startupów – uważa Rafał Plutecki.
Cash is King. Szukaj oszczędności
Jedno z pytań, które padło w trakcie audycji, brzmiało: od czego zacząć cięcia w firmie, która nie ze swojej winy znalazła się w trudnej sytuacji? I na to pytanie nie ma prostej i jednoznacznej odpowiedzi. Goście podcastu są zgodni: to zależy od wielu indywidualnych czynników.
– Każda firma ma inne koszty. Natomiast to, co łączy różne firmy to koszty osobowe. A niestety pay roll stanowi istotny koszt zarówno w małych, jak i w dużych podmiotach. Należy spojrzeć na kategorie kosztowe – zobaczyć które są duże, a które małe – i zacząć ciąć koszty w tych dużych. Biznes to próba przewidzenia przyszłości i umiejętność zakładania różnych scenariuszy. A kryzysy biorą się z niepewności – mówi Jakub Karnowski.
Na razie jednak nie wszystkie firmy były zmuszone do redukcji etatów. Część z nich wręcz przeciwnie – zwiększała zatrudnienie, aby uzupełnić braki w kadrach, które się pojawiły wraz z kwarantanną pracowników. Ale zdaniem gości podcastu nie powinniśmy ulegać złudzeniu: prędzej czy później firmy będą zwalniać.
Rafał Plutecki dodaje, że cięcie wynagrodzeń to rozwiązanie na krótką metę. Czasami lepiej zmniejszyć skład załogi i podnieść pensje pozostałym pracownikom. Rozstanie się z częścią personelu nie oznacza przecież, że czynności, które do tej pory wykonywali, nagle znikną. Ktoś musi je wykonać. I będą to najprawdopodobniej osoby niedotknięte utratą pracy. Warto zatem podnieść ich pensje, aby zrekompensować czas, który muszą poświęcić na realizację dodatkowych zadań.
Mimo to Rafał Plutecki w pierwszej kolejności nie obniżałby wynagrodzeń i nie zwalniałby swojej kadry. Na początku szukałby oszczędności w biurze – być może udałoby się obniżyć cenę najmu lub w ogóle zrezygnować z biura na rzecz pracy zdalnej. Do tego starałby się zrezygnować z samochodów służbowych i innych tego typu dodatków, które nie są niezbędne itp.
–
Wszystkie podcasty Incredible Academy dostępne będą na YouTube oraz na platformie Anchor.fm. Audycje można odsłuchać również za pośrednictwem Spotify, Radio Public, Google Podcasts, Breaker.
–
O Incredible Academy
Incredible Academy to cykl szytych na miarę wirtualnych spotkań z ekspertami, podczas których finaliści wszystkich edycji akceleracyjno-mentoringowego programu InCredibles otrzymują praktyczne wskazówki na temat zarządzania firmą w kryzysie.
InCredibles to program mentoringowy dla startupów, którego inicjatorem jest Sebastian Kulczyk. Powstał w 2017 roku i podczas dwóch pierwszych edycji funkcjonował jako konkurs dla najbardziej innowacyjnych startupów, w którym zwycięzcy mogli otrzymać granty na rozwój swoich projektów oraz udział w sesjach mentoringowych. Podczas pierwszej edycji InCredibles do konkursu zgłosiło się 426 startupów. Spośród nich jury wyłoniło pięciu zwycięzców: Archdesk, Hotailors, Radionet, Tidio, UserEngage. W drugiej edycji, która odbyła się w 2018 roku, do rywalizacji przystąpiły 302 startupy z regionu CEE. Spośród nich wyłoniono pięciu zwycięzców: czeskie firmy Avocade i Neuron Soundware oraz trzy polskie firmy: Genomtec, Infermedica i Nuadu.
W 2019 roku InCredibles zmieniło formułę i zwiększyło zasięg. W odpowiedzi na sugestie spółek organizatorzy położyli większy nacisk na mentoring i networking oraz zamiast osobnego konkursu dla startupów, program przyjął formę wsparcia dla firm wyłonionych w innych konkursach wspieranych przez Sebastiana Kulczyka, m.in. European Start-up Challenge, SingularityU Poland Global Impact Challenge. Dotychczas w ramach InCredibles odbyło się 270 godzin warsztatów z udziałem mentorów.
W czwartej, tegorocznej, odsłonie programu InCredibles weźmie udział 10 startupów. Oto one: Handerek Technologies, Molecule.One, Therapify, Skriware, Progresja Space, KPMP, Biotts, NataLab, ICsec i Gamehag.
