Wiele europejskich startupów myśli o ekspansji lub przeniesieniu swojego biznes do innego kraju. Jak pokazują wyniki badań European Startup Monitor 2019/2020, co dziesiąty startupowiec planuje relokację swojego biznesu w najbliższych 12 miesiącach, z czego ponad połowa myśli o nowej siedzibie w innym niż obecnie kraju. Najczęściej wskazywane kierunki to Stany Zjednoczone, Niemcy i Holandia. Tegoroczne zestawienie przygotowane przez brytyjską firmę doradczą NimbleFins potwierdza wybory startupowców: zarówno Niemcy, jak i Holandię umieszcza w swoim rankingu na liście dziesięciu najlepszych dla startupów krajów w Europie:
- Niemcy
- Wielka Brytania
- Szwajcaria
- Holandia
- Irlandia
- Dania
- Finlandia
- Norwegia
- Czechy
- Szwecja
- Polska
W zestawieniu pod uwagę wzięto wskaźniki: gospodarka (PKB, poziom bezrobocia), koszty (zarobki, podatki, koszty utrzymania), klimat dla biznesu (dostępność VC, otoczenie prawne), siła robocza (poziom wykształcenia, łatwość znalezienia wykwalifikowanych pracowników).
Najlepsze ekosystemy startupowe na świecie
Ranking portalu Startup Genome schodzi poziom niżej i wybiera nie najlepsze kraje, ale najlepsze miasta/regiony do założenia startupu. W tym zestawieniu pojawiają się więc takie wskaźniki jak: działalność (liczba startupów z sukcesami, wartość startupów), dostępność finansowania, penetracja rynku (globalnego), talent (wykształcenie kadr, doświadczenie firm), sieciowość (sieć kontaktów), wiedza i infrastruktura. Brak natomiast czynników prawno-podatkowych. Oto wyniki raportu Global Startup Ecosystem Report 2020:
- Dolina Krzemowa
- Nowy Jork
- Londyn
- Pekin
- Boston
- Tel Awiw-Jerozolima
- Los Angeles
- Szanghaj
- Seattle
- Sztokholm
źródło: https://startupgenome.com/article/rankings-top-40
Biorąc pod uwagę wyłącznie miasta położone w Europie, ranking pięciu najlepszych ekosystemów dla startupów przedstawiałby się następująco: Londyn, Sztokholm, Amsterdam, Paryż, Berlin. Dlaczego wymieniamy tylko pięć miast? Bo tylko tyle europejskich metropolii znalazło się w pierwszej trzydziestce zestawienia. W czwartej dziesiątce znajdziemy jeszcze szwajcarski duet Berno-Genewa, niemieckie Monachium duńską Kopenhagę i irlandzki Dublin. Pierwsza piątka najlepszych miast dla startupów w Europie nie jest zaskoczeniem – to stolice krajów najlepszych dla startupów wg wielu rankingów. Twórcy raportu wskazują na znaczący wzrost znaczenia azjatyckich ekosystemów w porównaniu z ubiegłymi latami: np. 30% tegorocznego zestawienia stanowią azjatyckie, podczas gdy w roku 2012 było to 20% oraz 6 na 11 najlepszych miast do prowadzenia startupu znajduje się w Azji/Oceanii.
Najlepsza lokalizacja dla Twojej branży
Najnowszy raport Komisji Europejskiej, European Panorama of Clusters and Industrial Change. Edition 2020 to szczegółowe zestawienie specjalizacji branżowej regionów Wspólnoty. Jest więc wskazówką dla startupowców, którzy szukając nowej lokalizacji dla swojego biznesu, chcą rozwijać swój produkt w oparciu o wiedzę i doświadczenie innych podmiotów z branży. Poniższe mapy wskazują, w których regionach znajdziemy najwięcej firm z interesującej nas branży emerging industries (niebieski kolor – regiony z dominacją, dużych firm, zielony – regiony z dominacją MiŚP, czerwony – regiony o mieszanej strukturze), pełen zestaw map dostępny w Raporcie.
Zrównoważony transport
Biofarmaceutyki
Sprzęt medyczny
Ochrona środowiska
źródło: European Panorama of Clusters and Industrial Change. Edition 2020, Komisja Europejska 2020
Jeżeli chodzi o specjalizację branżową poszczególnych krajów Europy, polecamy również bezpłatne narzędzie European Observatory for Clusters and Industrial Change Mapping Tool. Przy jego pomocy sprawdzimy m.in. w jakich sektorach wyspecjalizował się interesujący nas region Wspólnoty. Zestawienie uwzględnia nie tylko tradycyjne sektory gospodarki, ale również tzw. emerging industries, specjalizacje startupów.
Koronawirus bez wpływu na ranking ONZ
Obok rankingów typowo ukierunkowanych na startupy, warto przyjrzeć się również tym ogólniejszym, dotyczącym prowadzenia jakiejkolwiek formy biznesu. Patrząc na wskaźniki używane do budowy najbardziej znanych, globalnych raportów dla przedsiębiorców, takich jak Global Innovation Report, Ease of Doing Business czy Best Countries for Business Forbesa, możemy zauważyć, że brana pod uwagę jest innowacyjność gospodarki, mocne zaplecze infrastruktury ICT, ale również niski poziom biurokracji i małe obciążenia podatkowe. Niektóre rankingi pod uwagę biorą również takie czynniki jak poziom wolności osobistej. Dla Was przejrzeliśmy rankingi Forbesa, Banku Światowego, Światowego Forum Ekonomicznego oraz Światowej Organizacji Własności Intelektualnej, wyciągając z nich nie tylko kraje plasujące się na podium, ale również gospodarki rozwijające się, „risky but rewarding”, w których poziom wzrostu PKB jest wysoki, a punktacja za rozwój technologiczny i innowacyjność utrzymuje się pośrodku stawki.
Koronawirus nie przewrócił do góry nogami opublikowanego kilka dni temu rankingu ONZ-owskiej Światowej Organizacja Własności Intelektualnej. Wyniki Global Innovation Report sprzed roku są łudząco podobne do tegorocznych: nie ma znaczących zmian w układzie zestawienia. Tegoroczny przedstawia się następująco:
- Szwajcaria
- Szwecja
- Stany Zjednoczone
- Wielka Brytania
- Holandia
- Dania
- Finlandia
- Singapur
- Niemcy
- Korea Południowa
Globalne rankingi wskazują tych samych championów
To już trzynaste z kolei zestawienie „Best countries for business” amerykańskiego Forbesa, a w nim kraje najlepsze dla prowadzenia biznesu:
- Wielka Brytania
- Szwecja
- Hongkong
- Holandia
- Nowa Zelandia
- Kanada
- Dania
- Singapur
- Australia
- Szwajcaria
Co ciekawe patrząc na raport Banku Światowego, Ease of Doing Business za rok 2019, zobaczymy łudząco podobne wyniki:
- Nowa Zelandia
- Singapur
- Hongkong
- Dania
- Korea Południowa
- Stany Zjednoczone
- Gruzja
- Wielka Brytania
- Norwegia
- Szwecja
Tak samo nie zaskakuje ranking Światowego Forum Gospodarczego („Global Competitiveness Report 2019”), wskazując podobnych faworytów co raport Banku Światowego i zestawienia Forbesa: pierwsze pozycje zajmują kolejno: Singapur, Stany Zjednoczone, Hongkong i Japonia. W Europie najwyższe pozycje zajęły: Holandia, Szwajcaria, Niemcy, Szwecja oraz Wielka Brytania.
„Risky but rewarding”
Ostatni ranking, jaki chcielibyśmy Wam zaprezentować, to kraje z dużym potencjałem, ale jeszcze nie zajmujące wysokim miejsc w światowych zestawieniach, z dynamicznym wzrostem PKB i dobrym otoczeniem technologicznym. Nie mogą się jednak pochwalić korzystnym wskaźnikiem biurokracji czy wolności osobistej, stąd niższe pozycje w globalnych rankingach. Z naszego zestawienia wykluczyliśmy kraje z niestabilną sytuacją polityczno-społeczną (terror, wojna, zamieszki) oraz z bardzo małą liczbą ludności (brak rzeczywistego potencjału do rozwoju na danym rynku). Zestawienie zbudowane na podstawie danych z Banku Światowego oraz Światowego Forum Ekonomicznego przedstawia się następująco:
źródła: Bank Światowy, Światowe Forum Ekonomiczne
Patrząc na powyższe dane dobrze wziąć pod uwagę, że żaden z krajów notujących 7-9% poziom wzrostu PKB nie znalazł się nawet w pierwszej setce omawianego wcześniej rankingu Forbesa „Best Countries for Doing Business”. Ghana i Rwanda to jedyne kraje afrykańskie, które znalazły się wśród stu najlepszych dla biznesu krajów świata. Pomimo, że Rwanda zanotowała w 2019 jeden z najwyższych wzrostów PKB (9,4%), to w porównaniu z Ghaną, dla której wzrost kształtował się na poziomie 6%, jest to zdecydowanie gorszy kraj do rozpoczęcia biznesu: poziom biurokracji (97) i wolności osobistej (34) w Ghanie zbliżony jest do tego w naszym kraju (odpowiednio 106 i 34). W naszym zestawieniu szczególnie interesująco dla polskich startupów prezentuje się Armenia: podobny wynik wskaźnika technologie (56 do 68), niewielkie różnice kulturowe, dobre relacje z Polską, a jednocześnie znakomity wynik wskaźnika biurokracji (jeden z najlepszych na świecie).
