Żyjemy w czasach kapitalizmu i pomimo 25 lat jego istnienia, mało firm jest świadomych możliwości, jakie niesie on za sobą. Wiele słyszy się o majątkach skrupulatnie budowanych przez tuzy rynku, wiele też majątków tworzonych jest metodami spekulacyjnymi. Po środku zastosowania tych mechanizmów występuje możliwość trwałego budowania majątku, z wykorzystaniem metod powszechnie dostępnych, które mogą przysłużyć się naszym portfelom.*
W dzisiejszych czasach majątek firmy nie powinien być postrzegany tylko i wyłączenie poprzez pieniądz, jaki jest w stanie firma zarobić. Istnieje wiele mechanizmów, które potrafią przełożyć wartość wypracowanych elementów na majątek kapitałowy spółki. Mimo to, wiele firm nadal woli pozostawać w formie działalności gospodarczej, która z pozoru jest tańsza w utrzymaniu.
Zdjęcie royalty free z Fotolia | Jak wydobyć majątek ukryty w firmie?
Na blisko 4 miliony przedsiębiorców zarejestrowanych w rejestrze REGON, prawie 75% stanowi przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą. Według raportu GUS , spółki kapitałowe stanowiły tylko ułamek przedsiębiorców, tj. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością blisko 290 tys. a spółki akcyjne 10,5 tys.
Ukryty majątek firmy
Jest to poważne marnotrawstwo wartości kapitałowej, która może wpłynąć na ogólną wartość majątków przedsiębiorców. Aby zrozumieć wartość kapitałową, należy zapoznać się z podstawami definicji kapitału. Kapitał stanowi wartość posiadanego majątku, która może mieć różną postać. Działalność gospodarcza może dostarczyć wiele składników majątkowych stanowiących kapitał.
Wiele przedsiębiorców identyfikuje swój majątek jako tylko i wyłącznie posiadane przez siebie środki trwałe, takie jak nieruchomości, urządzenia techniczne. Definicja składników majątkowych jest znacznie szersza i dotyczy również wartości niematerialnych i prawnych, które zwłaszcza w spółkach innowacyjnych mogą stanowić znaczący ułamek posiadanej wartości.
Przykłady wartości niematerialnej firmy
Takimi składnikami mogą być, na przykład: zakupione oprogramowanie, oprogramowanie wytworzone w ramach własnych zasobów, umowy handlowe generujące określone efekty, odzwierciedlające ilość posiadanych klientów, domeny i wartości związane z marką firmy i jej pozycją rynkową, artykuły i blogi, które generują sprzedaż, zdjęcia, raporty, bazy danych.
Wszystkie te elementy muszą być zbywalne, czyli mogą być przedmiotem potencjalnego handlu. Na przykład, posiadana baza klientów, odpowiednio zarządzana może być przedmiotem legalnego handlu danymi osobowymi, przy czym wartość takiej bazy na jednym kliencie może wynosić od kilku groszy do kilkuset złotych, w zależności od złożoności i specyfiki tego klienta.
Wiedza przedsiębiorcy
Własne oprogramowanie może być rynkowo o wiele więcej warte niż wartość wynikająca z własnego zaangażowania, więc dlaczego będąc przedsiębiorcą, nie odzyskać tej różnicy. Wartość marki w toku wielu lat działalności może być ogromna, jeśli będzie precyzyjnie i chętnie identyfikowana przez klientów. Bardzo ważnym składnikiem majątku w firmach, o którym najczęściej zapominają przedsiębiorcy, jest również know-how, czyli wiedza w utrwalonej postaci.
Wiedza od lat była składnikiem najbardziej cenionym, którą, przedsiębiorcy skrupulatnie chronili. Know-how spisany, który można sprzedać, chociażby w postaci licencji, może stanowić trzon wartości kapitałowej polskich firm i może być oknem na świat innowacji rozumianej pod szyldem polskiego sprytu.
Już na etapie przygotowania firmy do działania powstaje wiele elementów, które mogą osiągnąć wartość kilkuset tysięcy złotych w przypadku firm badawczo-rozwojowych, komercjalizujących wynalazczość. Każdy kolejny dzień działania firmy dokłada cegłę do powstającej budowli majątku, jaki może być odzwierciedlony pod postacią kapitału. Majątek ten, w kolejnej fazie, może być odzwierciedlony w kapitale zakładowym, który jest postacią formalną i wymierną kapitału w spółce.
Jak wycenić majątek firmy
Obecnie wiele działalności gospodarczych może posiadać ukryte majątki na poziomie od kilkudziesięciu tysięcy do nawet kilku milionów złotych, nie zdając sobie z tego sprawy. Mechanizm przełożenia tego majątku do spółki kapitałowej jest dość prosty. Wymaga odpowiedniego przygotowania do wyceny, następnie określenia wartości przez rzeczoznawcę i przełożenia przedsiębiorstwa z działalności gospodarczej do spółki kapitałowej. Podatki związane z tymi transakcjami są często odroczone do momentu sprzedaży udziałów w spółce kapitałowej, co stanowi znakomitą okazję do tego, aby odzyskać majątek ukryty w firmie.*
Przy zastosowaniu odpowiednich metod, jak metody rynkowej i odtworzeniowej wyceny, nie można mówić o spekulacji majątkowej. Takie wyceny odzwierciedlają faktyczną wartość firm na moment przełożenia majątku z działalności gospodarczej do postaci spółki kapitałowej. Nie ma to zatem nic wspólnego z mitem tzw. bańki kapitałowej, znanej z rynków zachodnich. Wykorzystując polskie prawo oraz znane od lat mechanizmy można znacząco wpłynąć na wzrost wartości kapitałowej przedsiębiorców, tym samym wzmacniając ich pozycję na rynkach światowych. A stąd tylko jeden krok do dalszych inwestycji i rozwoju tych firm.
* – fragmenty książki pt. „Przygotowanie do wyceny. Startup okiem praktyka” OnePress, 10.02.2014
Grzegorz Sperczyński
autor książki „Przygotowanie do wyceny. Startup okiem praktyka” traktującej o ukrytym majątku w firmie. Twórca inicjatywy rcpartners.org, która służy tworzeniu relacji firm z funduszami. Członek rady nadzorczej eFund SA, a także współwłaściciel eFund SA i pośrednio grupy kapitałowej, w której jest m.in. fundusz zalążkowy TechnoBoard. W TechnoBoard do września 2013 był zaangażowany w procesy preinkubacji. Obecnie w TechnoBoard sprawuje funkcję nadzorczą z poziomu eFund SA. W trakcie kariery zawodowej pomógł operacyjnie przetworzyć ponad 1400 pomysłów typu
