projekty na światową skalę.
Podczas konferencji „Międzynarodowe Agendy Badawcze – Wspieranie doskonałości i innowacji”, która odbyła się na Stadionie Narodowym w Warszawie prof. Maciej Żylicz, prezes Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (FNP) podsumował efekty działań realizowanych przez FNP z POIR od 2015 roku.
Spotkanie było również okazją do prezentacji raportu „Nauka w czasach przemian. Jak badania finansowane z Funduszy Europejskich pomagają chronić nas przed globalnymi zagrożeniami i wykorzystywać historyczne szanse”. W raporcie zaprezentowano ponad 30 wybitnych uczonych i ich badania finansowane przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej ze środków POIR. Najnowsza publikacja FNP zawiera pięć artykułów tematycznych, które odnoszą się do badań z różnych obszarów i pokazują, w jaki sposób polska nauka – dzięki Funduszom Europejskim – odpowiada na globalne wyzwania oraz szanse, takie jak pandemia COVID-19, rozwój nowych materiałów, diagnostyki i innowacji medycznych, energetyki i ekologii oraz technologii kwantowych. Raport zawiera także podsumowania liczbowe zrealizowanych przez Fundację działań. Dokument przedstawia m.in. kwoty przeznaczone na projekty, liczby naukowców i stypendystów oraz partnerów biznesowych i naukowych zaangażowanych w konkretne programy.
Sukcesy polskiej nauki
Inwestycje w polską naukę dokonane przez FNP sprawiły, że w naszym kraju powstało ponad 330 zespołów badawczych, w których badania prowadziło ponad 3,3 tys. naukowców z Polski i ze świata. Za osiągnięcie należy uznać także stworzenie w Polsce czternastu naukowych centrów doskonałości, w których powstają w nich innowacyjne rozwiązania w dziedzinach takich, jak technologie kwantowe, diagnostyka medyczna czy telekomunikacja. Było to możliwe dzięki zainwestowaniu ponad pół miliarda złotych z programu Międzynarodowe Agendy Badawcze (MAB).
– „Projekty, które finansowaliśmy ze środków UE, to była przede wszystkim inwestycja w najlepszych naukowców i w rozwiązania, które tworzą w naszym kraju odpowiednie warunki do pracy i są w stanie zatrzymać najlepszych specjalistów w kraju i zachęcić badaczy z zagranicy – Polaków i obcokrajowców do prowadzenia badań w Polsce” – podkreśla prof. Żylicz.
W efekcie centra doskonałości stworzone w ramach programu MAB mogą poszczycić się najwyższym w Polsce poziomem umiędzynarodowienia zespołów: z zagranicy pochodzi aż 40 proc. liderów grup badawczych, 56 proc. młodych doktorów i 54 proc. doktorantów. Ponadto beneficjenci FNP nawiązali współpracę z ponad 500 zagranicznymi ośrodkami badawczymi, co umożliwiło wymianę wiedzy i doświadczeń oraz zdobycie dostępu do najnowocześniejszej aparatury.
– „Współpraca z ośrodkami na całym świecie była także istotna dla naszych beneficjentów ze względu na możliwość rozszerzenia know-how w zakresie zarządzania nauką – mówi prof. Żylicz. – „Dzięki temu, powstałe w naszym kraju centra doskonałości MAB dysponują nie tylko światowej klasy zapleczem technicznym, ale prowadzą swoją działalność zgodnie z najlepszymi wzorcami i standardami obowiązującymi w czołowych jednostkach badawczych na świecie” – dodaje.
W centrach doskonałości MAB badania prowadzi 17 naukowców, którzy według rankingu Uniwersytetu Stanforda należą do 2 proc. najwybitniejszych na świecie specjalistów w swoich dziedzinach. W realizację innych projektów zaangażowanych jest również niemal 20 laureatów grantów European Research Council, uważanych za najbardziej prestiżowe w Europie. Wyniki badań finansowanych przez FNP zostały docenione przez środowisko międzynarodowe, co znalazło odzwierciedlenie w prawie 2 700 artykułach naukowych opublikowanych na łamach prestiżowych, międzynarodowych czasopism naukowych.
Najważniejsze priorytety
Jednym z głównych celów realizowanych przez Fundację programów był rozwój potencjału ludzi zaangażowanych w prowadzenie w Polsce zaawansowanych badań naukowych.
- Programy TEAM i FIRST TEAM służyły tworzeniu nowych, dynamicznych zespołów naukowych, w tym kierowanych przez młodych badaczy,
- Program POWROTY wspierał młodych naukowców powracających do pracy naukowej spowodowanej przerwą związaną np. z rodzicielstwem,
- Program TEAM-TECH (wraz z modułami core facility) dofinansowywał naukowców realizujących badania o wysokim potencjale wdrożeniowym oraz tworzących rozwiązania / usługi dla odbiorców biznesowych i naukowych,
- Program TEAM-NET pomagał w tworzeniu ponadregionalnych konsorcjów realizujących wspólny projekt badawczy.
Łącznie na realizację tych programów Fundacja przekazała środki w wysokości przeszło 764 mln zł. Badacze wspierani przez FNP opracowali już wiele innowacyjnych rozwiązań. Nowe materiały, technologie diagnostyczne, zaawansowane lasery czy urządzenia wykorzystujące efekty kwantowe do prowadzenia precyzyjnych pomiarów już znalazły lub wkrótce znajdą szerokie zastosowanie w przemyśle. W ramach realizowanych projektów naukowcy nawiązali współpracę z ponad 100 partnerami biznesowymi.
