Anna Radke prowadzi nowojorskie biuro kancelarii Brand Counsel. Jest absolwentką Fashion Institute of Technology, Benjamin N. Cardozo School of Law i Cornell Law School. Jest również wykładowcą czołowych uniwersytetów w USA i w Europie oraz panelistką wiodących konferencji w branży mody i technologii. W swojej pracy zajmuje się między innymi kompleksową obsługą podmiotów wchodzących na rynek amerykański, przygotowywaniem i negocjowaniem transakcji oraz pomocą prawną w zakresie ochrony własności intelektualnej oraz due diligence.
Postanowiliśmy porozmawiać z Anną Radke o tym, jak wygląda zakładanie własnego biznesu w USA. Zapytaliśmy ją między innymi o to, jak wygląda taka procedura, jaka forma prawna w Stanach jest najlepsza dla startupu i czy brak obywatelstwa jest przeszkodą w prowadzeniu własnej działalności za wielką wodą.
Czy procedura zakładania własnej firmy w USA jest bardziej skomplikowana niż w Polsce?
Procedura zakładania własnej firmy w USA jest dużo mniej skomplikowana niż w Polsce. Tak właściwie istnieją trzy rodzaje działalności – własna działalność (sole proprietorship), spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (limited liability company, tzw. LLC) i korporacja. Własnej działalności gospodarczej nie trzeba rejestrować – powstaje sama poprzez prowadzenie swojego biznesu. Jeżeli funkcjonuje się w regulowanej dziedzinie, trzeba uzyskać konieczne pozwolenia. Generalnie, rejestracja spółek odbywa się w dużej mierze online i jest bardzo prosta i szybka. Co więcej, w USA niewiele informacji o danych firmach jest dostępnych publicznie – nie istnieją takie systemy jak CEiDG czy KRS w Polsce.
Czy w USA istnieje oddzielny podmiot typowo dla startupów? Coś na kształt prostej spółki akcyjnej w Polsce?
Najpopularniejszym wyborem dla startupów jest zarejestrowanie C-Corporation w Delaware ze względu na wiele udogodnień prawnych w tym stanie. Inwestorzy też generalnie oczekują, by startupy zarejestrowały taki rodzaj spółki ze względu na łatwość finansowania. Jednak czasami startupy funkcjonują również jako LLC. Jednak wybór rodzaju spółki to skomplikowana decyzja, która wymaga szczegółowej analizy podatkowej i biznesowej.
Czy początkujący przedsiębiorcy mogą liczyć na jakieś ulgi na początku swojej działalności?
Są różne granty, o które można się ubiegać. Nie są jednak to popularne rozwiązania. Częściej przedsiębiorcy korzystają ze współpracy z inwestorami czy z crowdfundingu i sami walczą o swój American dream.
A co jeśli nie mam obywatelstwa i chcę założyć swój biznes właśnie w USA – co muszę wtedy zrobić i czy są jakieś szczególne przeszkody?
Nie, generalnie nie ma żadnych przeszkód, by założyć swoją firmę w USA. Założycielami startupów bardzo często są obcokrajowcy. Jedyną przeszkodą dla nich jest uzyskanie pozwolenia na pracę, jeżeli chcą prowadzić firmę przebywając w USA. Najczęstszym wyborem jest wiza E-2 – specjalna opcja dla przedsiębiorców.
Jak wygląda zatrudnianie ludzi? Jakiego rodzaju umowy może oferować pracodawca? Jakie wymogi musi spełnić?
Podobnie jak w Polsce istnieją głównie dwie formy zatrudnienia – umowa o pracę i umowa zlecenie. Jednak należy mieć na uwadze, że pracownik nie ma zbyt dużej ochrony prawnej w USA. Standardowo praca odbywa się na zasadzie „at will” – pracodawca może zwolnić pracownika bez powodu i okresu wypowiedzenia, ale tak samo pracownik może odejść z pracy w dowolnym momencie. Jeżeli postanowią inaczej, spiszą umowę i opiszą warunki współpracy. Założyciele startupów oferują pracownikom tzw. option pool, żeby ich zatrzymać oraz specjalne korzyści (happy hours, karnety do siłowni, fundusze emerytalne, pakiety medyczne etc.), żeby ich motywować. Coraz rzadziej spotykane są umowy zlecenia, bo sądy decydują, że granica między byciem pracownikiem a zleceniobiorcą bardzo się zatarła i pracodawcy wykorzystują to, żeby zmniejszyć swoje koszty. Dlatego firmy wolą nie ryzykować i odpowiednio klasyfikować pracowników.
Osoby, które pracują na wyższych stanowiskach częściej podpisują bardziej złożone umowy. Wtedy negocjuje się klauzulę o zakazie konkurencji czy odprawę. Jednak w niektórych stanach, np. w Kalifornii, nie uznaje się zapisów dotyczących zakazu konkurencji.
O czym przedsiębiorcy powinni pamiętać przy zakładaniu własnej firmy w USA?
Przede wszystkim na początku trzeba przeprowadzić analizę dotyczącą celów biznesowych i konsekwencji podatkowych, by wybrać najkorzystniejszy rodzaj prowadzenia firmy. Należy również zabezpieczyć wszelkie prawa własności intelektualnej (znaki towarowe, prawa autorskie, patenty czy tajemnice handlowe), bo właśnie te prawa bardzo często są największą wartością firmy. Warto też pomyśleć o regulaminach i polityce ochrony danych osobowych.
Czy w USA też można zawiesić firmę na jakiś czas? I jak wygląda sprawa zamykania działalności?
Formalnie nie istnieje opcja zawieszenia firmy w takiej formie jak w Polsce. Jednak jeżeli prowadzi się własną działalność, można po prostu zrobić sobie przerwę. Jak się nie zarabia – nie płaci się podatków, a w działalności w USA nie ma takich kosztów stałych, jak na przykład ZUS w Polsce. Tak samo nie trzeba jej formalnie zamykać. Czasami po prostu będzie trzeba zrezygnować z licencji, którą się miało i złożyć odpowiednie dokumenty do urzędu skarbowego. Co do LLC czy korporacji, również ich się generalnie nie zawiesza, a przy ich zamykaniu trzeba spełnić szereg formalności, które różnią się w zależności od stanu.
Dlaczego warto założyć firmę w USA?
USA to olbrzymi rynek, który oferuje wiele możliwości, a przy okazji nie wprowadza wielu ograniczeń dla zagranicznych przedsiębiorców.
