Horyzont Europa to Program Ramowy Unii Europejskiej w zakresie badań naukowych i innowacji. Program ten, tak jak poprzednie programy tego typu, odgrywa kluczową rolę w promowaniu innowacji, rozwoju technologicznego i naukowego w Europie. Aby zagwarantować sprawiedliwy udział wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej w procesach innowacyjnych, istnieje konieczność dodatkowego wspierania krajów o mniejszym potencjale badawczym i rozwojowym. Właśnie w tym celu jeszcze w poprzednim Programie Ramowym – Horyzoncie 2020 – powstał instrument „Widening participation and spreading excellence” („Zapewnianie szerszego uczestnictwa i rozpowszechnianie doskonałości”), zwany w skrócie po prostu „Widening”, który ma za zadanie zniwelowanie dysproporcji między krajami. Widening ma w szczególności na celu wzmacnianie współpracy międzynarodowej, poprawę jakości zarządzania badaniami w krajach objętych tym obszarem (tzw. krajach wideningowych), wspieranie krajowej polityki naukowej oraz karier i mobilności naukowców w UE.
Widening wspiera zatem rozwój innowacji badawczych i ich szybkie wdrażanie, aby przezwyciężyć przepaść innowacyjną w kierunku bardziej zintegrowanego i spójnego ekosystemu badań i innowacji w Unii Europejskiej. To ważne, ponieważ polityka w zakresie badań naukowych i innowacji (R&I) może zapewnić doskonałość na poziomie Europy jedynie pod warunkiem równomiernego postępu w każdym jej kraju i regionie.
Obecny Widening w programie Horyzont Europa to wiele rodzajów konkursów projektowych z różnymi celami, grupami docelowymi, metodą realizacji oraz wymaganiami w stosunku do członków konsorcjum. W każdym z tych konkursów jest przestrzeń na innowacyjne pomysły MŚP i startupów!
Rozważmy teraz możliwości udziału w każdym z typów konkursów Widening.
„Klasyczne” typy konkursów: „Teaming for Excellence”, „Twinning” i „ERA Chairs” są adresowane w pierwszej kolejności do instytucji badawczych (czyli publicznych lub prywatnych podmiotów non-profit, których głównym celem są badania lub rozwój technologiczny), ale w tych rodzajach projektów innowacyjne MŚP lub startupy mogą brać udział razem z instytucją badawczą ze swojego kraju, która występuje w roli koordynatora, demonstrując zainteresowanie biznesu wynikami innowacyjnych badań koordynatora i zapełniając wdrożenie takich innowacji na poziomie rynkowym. Oprócz tego, w przypadku, kiedy koordynator projektu zlokalizowany jest w innym kraju wideningowym, startup lub innowacyjne MŚP może być partnerem strategicznym, czyli takim, który przekazuje wiedzę, umiejętności oraz wspiera działalność koordynatora. „ERA Chairs” – to z kolei projekt z jednym beneficjentem, którym może być tylko instytucja badawcza. Jednak innowacyjne MŚP i startupy mogą już na poziomie pisania wniosku projektowego zaplanować współpracę z wnioskującą instytucją badawczą. Informacja na ten temat zostanie zawarta w treści projektu, a takie wnioski będą miały znaczniej większą szansę na sukces w konkursie.
Znacznie bardziej ukierunkowany na udział innowacyjnych MŚP i startupów jest konkurs „Pathways to Synergies”. Zachęca on kraje wideningowe do wzmacniania atrakcyjności swojego ekosystemu badawczo-innowacyjnego, w tym dla inwestorów, poprzez:
- podnoszenie doskonałości w zakresie waloryzacji wiedzy,
- wspieranie konkurencyjności jakościowej,
- otwartość infrastruktur badawczych i technologicznych,
- dostępność wykwalifikowanej siły roboczej,
- atrakcyjność współpracy międzynarodowej.
Wzmocnienie atrakcyjności ekosystemów badawczo-innowacyjnych w ramach tego tematu zostaje osiągnięte dzięki synergii między programem Horyzont Europa a programami polityki spójności, głównie programami sfinansowanymi ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (ERDF), ale także INTERREG oraz Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności (Recovery and Resilience Facility – RRF). „Pathways to Synergies” oferuje dwie różne ścieżki: „upstream” oraz „downstream”. Pierwsza koncentruje się na rozwoju zasobów ludzkich i umiędzynarodowieniu, łącznie z przygotowaniem do złożenia projektu w programie Horyzont Europa. Druga ścieżka synergii nastawiona jest na waloryzację oraz zwiększenie skali wyników badań zrealizowanych w projekcie, w kierunku rozwiązań rynkowych.
W ścieżce „upstream” konsorcjum składa się z publicznych lub prywatnych jednostek badawczych utworzonych w krajach wideningowych, które były beneficjentami projektów finansowanych z funduszy ERDF, RRF lub podobnych inwestycji na rzecz badań naukowych i innowacji, w tym infrastruktury badawczej, w bieżącym lub poprzednim okresie programowania (INTERREG, FENG, FERS, FEnIKS, fundusze regionalne, POiR, POiŚ, POWER i in.), oraz innych organizacji, wśród których innowacyjne MŚP i startupy są traktowane priorytetowo.
W ścieżce „downstream” konsorcjanci (łącznie z innowacyjnymi MŚP i startupami) muszą być członkami konsorcjum jednego lub dwóch zakończonych albo trwających projektów badawczych (w tej samej dziedzinie naukowej) finansowanych w ramach programu Horyzont Europa lub Horyzont 2020, które wygenerowały już zatwierdzone (choćby częściowe) wyniki badań. W tej ścieżce innowacyjne MŚP lub startup ma możliwość, by zostać nie tylko konsorcjantem, ale i koordynatorem projektu.
Innowacyjne MŚP i startupy mogą skorzystać też z nowego instrumentu – „Hop on Facility”. Ten instrument można wykorzystać w celu przystąpienia do konsorcjum już realizującego projekt badawczy w Horyzoncie Europa. Celem tego instrumentu jest budowanie potencjału jednostek w zakresie aplikowania o granty w HE i bezpośredniego udziału w projektach programu HE. Dowolny podmiot prawny z krajów wideningowych, zainteresowany dołączeniem do funkcjonującego już konsorcjum projektu badawczego, sfinansowanego w ramach programu HE (Filar II lub konkurs EIC Pathfinder), w którym jeszcze nie ma konsorcjanta z kraju wideningowego, może zaproponować konsorcjum dodatkowe działania w projekcie i dodatkowe wyniki, wnoszące istotną wartość dodaną do projektu. Jeśli konsorcjum zaakceptuje taką ofertę, koordynator (!) aplikuje o „Hop On” i nowa jednostka ma szansę zostać członkiem konsorcjum. Warto jednak pamiętać, że „Hop On” nie jest mechanizmem automatycznego dołączania nowych partnerów. Jest to konkurs – czyli pomysł na nowe działania, które będzie wdrażał nowy partner, musi być dobrze przemyślany i profesjonalnie opisany w odpowiednim wniosku złożonym do KE.
Równie ciekawy, jest konkurs typu „ERA Talents”. Celem tego mechanizmu jest zwiększenie interoperacyjności karier i szans na zatrudnienie specjalistów w dziedzinie badań i innowacji w różnych sektorach, szczególnie w krajach wideningowych.
Grupą docelową są tu organizacje z sektora akademickiego i pozaakademickiego oraz pracownicy tych organizacji: badacze, innowatorzy i inni specjaliści w zakresie badań i innowacji na dowolnym etapie kariery – na przykład pracownicy administracyjni, zarządzający i techniczni wspierający działalność badawczą i innowacyjną. Głównym działaniem w takim projekcie jest organizacja systemu oddelegowań między sektorami akademickim i pozaakademickim w celu przepływu talentów i współpracy między środowiskiem akademickim a biznesem na rzecz transferu wiedzy. Grant pokrywa wydatki organizacji uczestniczących w projekcie „ERA Talents” jako instytucji goszczących osoby oddelegowane oraz wydatki tych osób, oddelegowanych do instytucji z innego sektora. Kwalifikowalne są takie wydatki, jak koszty administracyjne, koszty rekrutacji, szkoleń, podróży i diety oraz wynagrodzenia oddelegowanego personelu, a także koszty związane z rozpowszechnianiem, komunikacją oraz waloryzacją wiedzy.
Najciekawszy dla innowacyjnych MŚP i startupów może być instrument „Excellence Hubs”, który stanowi doskonałe źródło pomocy w budowaniu potencjału dla ekosystemów innowacji z regionalnym ukierunkowaniem. W takich projektach głównym celem jest stworzenie doskonałych i zrównoważonych regionalnych ekosystemów badań naukowych i innowacji w krajach wideningowych i poza nimi, w odpowiednich dziedzinach najnowocześniejszej nauki i innowacji. „Excellence Hubs” różni się od innych opcji finansowania w ramach Wideningu wyspecjalizowanym komponentem dotyczącym innowacji, umożliwiającym ekosystemom innowacji w krajach wideningowych i poza nimi łączenie sił i tworzenie lepszych powiązań między środowiskiem akademickim, biznesem, administracją publiczną i społeczeństwem obywatelskim. Takie powiązania przyczynią się do stworzenia prawdziwej kultury regionalnych innowacji w krajach wideningowych w oparciu o program strategiczny dostosowany do regionalnych lub krajowych strategii inteligentnej specjalizacji.
Innowacyjne MŚP i startupy są mile widziane w tych projektach jako partnerzy, którzy razem z dużym graczem przemysłowym są głównymi członkami ekosystemów (nauka i biznes). Oprócz tego, w „Excellence Hubs” MŚP i startupy mogą pełnić nie tylko rolę członka konsorcjum, ale i koordynatora projektu. Kolejna ważna cecha „Excellence Hubs” to możliwość udzielania wsparcia finansowego w formie grantów kaskadowych podmiotom trzecim, w szczególności startupom i MŚP (mechanizm takiego wsparcia przedstawiono w artykule „Jesteś innowacyjnym MŚP lub startupem? Szukasz finansowania na rozwój technologii cyfrowych? Ta informacja jest dla Ciebie – szukaj grantów kaskadowych (FSTP)!”).
Warto podkreślić, że w projektach Widening poziom finansowania dla wszystkich beneficjentów, łącznie z innowacyjnymi MŚP i startupami, wynosi 100% kosztów kwalifikowanych.
Warunki najbliższych konkursów nie zostały jeszcze opublikowane przez Komisję Europejską. Zapraszamy do śledzenia na bieżąco informacji o nowych konkursach Widening i szkoleniach z tego obszaru na stronie Krajowego Punktu Kontaktowego, który świadczy bezpłatną pomoc dla przedsiębiorców z zakresu m.in. budowy konsorcjów, prowadzenia negocjacji, przygotowania wniosków projektowych, lobbingu, koordynacji i rozliczeń formalno-finansowych projektów programu Horyzont Europa. Można też do nas zadzwonić (+48 502 052 236), napisać ([email protected]) lub umówić się na spotkanie w naszej siedzibie w centrum Warszawy.
Bezpłatne wsparcie w poszukiwaniu konsorcjum oraz w napisaniu wniosku (w obszarze Widening, a także w Filarze II i w projektach EIC „Pathfinder”) można też otrzymać dzięki europejskiemu projektowi NCP_WIDERA.NET, koordynowanemu przez Krajowy Punkt Kontaktowy w NCBR: https://www.ncpwideranet.eu/wideraexperts/;
https://www.ncpwideranet.eu/travel-grants/;
https://www.ncpwideranet.eu/study-visit-call-for-rmas-tampere/.
Zapraszamy do kontaktu z Krajowym Punktem Kontaktowym ds. Horyzontu Europa. Można do nas zadzwonić, napisać, a także umówić się na spotkanie.
www.kpk.gov.pl
Materiał reklamowy powstał we współpracy z Krajowym Punktem Kontaktowym NCBR
