Polska, która w tym roku ma przeznaczyć niemal 5% PKB na obronność, popiera unijną inicjatywę i apeluje o szybkie sfinalizowanie prac.
Nieoficjalne posiedzenie Rady UE ds. Gospodarczych i Finansowych
W sobotę zakończyło się dwudniowe, nieformalne posiedzenie Rady UE ds. Gospodarczych i Finansowych (Ecofin), które zgromadziło ministrów finansów państw członkowskich Unii Europejskiej. Głównym tematem rozmów były kwestie bezpieczeństwa i przyszłych inwestycji w obronność. Jedną z kluczowych propozycji jest instrument SAFE, który umożliwiłby udzielanie pożyczek na wydatki wojskowe o łącznej wartości do 150 miliardów euro.
Minister finansów Andrzej Domański podkreślił, że Polska i inne państwa Europy Wschodniej intensywnie inwestują w swoje systemy obronne.
– W tym roku wydamy prawie 5 proc. PKB na obronę. Uważamy, że bezpieczeństwo jest wspólnym europejskim dobrem – zaznaczył. Według Domańskiego porozumienie dotyczące instrumentu SAFE może zostać osiągnięte już w maju.
800 miliardów USD na obronność
Komisja Europejska, w ramach inicjatywy ReArm Europe, zamierza zmobilizować środki rzędu 800 miliardów euro na potrzeby obronności. SAFE to jeden z jej elementów – największy tego typu instrument w historii.
– Chcemy zwiększyć wydatki na obronność o 800 mld euro i wspierać te inwestycje do 2030 roku – zapowiedział Valdis Dombrovskis, unijny komisarz ds. handlu.
Komisarz dodał, że Komisja Europejska umożliwi państwom członkowskim składanie wniosków o krajowe klauzule wyjścia z unijnych reguł fiskalnych. Pozwoliłoby to na zwiększenie wydatków na obronność bez ryzyka naruszenia limitów dotyczących deficytu czy długu publicznego. Dombrovskis zaznaczył także, że UE musi wziąć większą odpowiedzialność za bezpieczeństwo, szczególnie w obecnym kontekście geopolitycznym.
Propozycje członków Rady
Hiszpania zaproponowała podczas posiedzenia wykorzystanie rosyjskich aktywów do finansowania obronności, co umożliwiłoby udzielanie bezzwrotnych grantów. Komisja Europejska zadeklarowała otwartość na takie propozycje, przypominając jednocześnie, że odsetki od rosyjskich środków już teraz wspierają Ukrainę.
Minister Domański podkreślił również znaczenie koordynacji z innymi krajami w sprawie ewentualnego skorzystania z klauzuli wyjścia.
– W przyszłym tygodniu planuję rozmowy z przedstawicielami kilku państw zainteresowanych tą opcją – poinformował.
Think tank Breugel
Podczas posiedzenia przedstawiono także raport brukselskiego think tanku Breugel, który sugeruje stworzenie nowego instrumentu opartego na porozumieniach międzyrządowych, obejmujących również kraje spoza UE. Według Domańskiego takie rozwiązanie mogłoby przyspieszyć działania bez potrzeby jednomyślności, choć wciąż nie wiadomo, jaką rolę miałaby odgrywać w tym Komisja Europejska.
Na marginesie obrad minister Domański odniósł się także do prognoz gospodarczych. Obecna prognoza wzrostu PKB na 2025 rok wynosi 3,9%, jednak – jak zaznaczył – istnieje niewielkie ryzyko jej korekty w dół z powodu napięć handlowych, związanych m.in. z nowymi cłami wprowadzonymi przez Stany Zjednoczone.
Rozmowy z Komisją Europejską w sprawie rewizji Krajowego Planu Odbudowy muszą zakończyć się przed latem, aby możliwe było uzyskanie kolejnych wypłat po wakacjach – przypomniała podczas konferencji Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, minister funduszy i polityki regionalnej.
Równolegle Ministerstwo Finansów skierowało do konsultacji projekt ustawy o Krajowym Systemie e-Faktur. Obowiązek stosowania e-faktur zostanie wprowadzony stopniowo: od 1 lutego 2026 r. dla dużych firm, od 1 kwietnia 2026 r. dla pozostałych przedsiębiorców, a od 1 stycznia 2027 r. dla najmniejszych podatników.
