Kontrakt menedżerski stanowi umową nienazwaną, czyli nieuregulowaną wprost przepisami kodeksu cywilnego. Nie oznacza to jednak, że nie ma żadnych regulacji obejmujących kontrakty menedżerskie – stosuje się do nich przepisy o zleceniu. Stanowi o tym art. 750 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1025).
Kontrakt menedżerski może mieć różny charakter
Jeżeli kontrakt menedżerski ma charakter umowy o pracę, to za taką umowę jest uznawany. Zatrudniając menedżera na podstawie umowy o pracę, ogranicza się jednak jego samodzielność. Pracodawca musi przecież wyrazić akceptację dla sposobu działania menedżera. Z drugiej strony wiąże się to z przyznaniem mu wszystkich przywilejów pracowniczych.
Kontrakt menedżerski (będący umową o zarządzanie przedsiębiorstwem lub umową zarządu) nie stanowi już umowy o pracę, a umowę nienazwaną, do której stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Jest innym rodzajem umowy cywilnoprawnej stanowiącym przychody z działalności wykonywanej osobiście – kwalifikowane jako przychody z umowy zlecenia.
– Kontrakt menedżerski jako umowa cywilnoprawna różni się od umowy o pracę m.in.:
- swobodą stron w określeniu przedmiotu umowy,
- brakiem podporządkowania menedżera poleceniom pracodawcy,
- swobodą ustalenia sposobów oceny realizacji zobowiązań menedżera i ich powiązania z wynagrodzeniem za pracę,
- rozdziałem ryzyka oraz odpowiedzialności związanego z prowadzeniem podmiotu gospodarczego.
– wylicza Marcin Szczerbiński, ekspert ds. podatkowych Tax Care.
Usługi działalności wykonywanej osobiście
Usługi świadczone na podstawie kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, zawsze będą usługami należącymi do działalności wykonywanej osobiście. Przychody z takich umów również będą kwalifikowane jak przychody z działalności wykonywanej osobiście.
– Zgodnie z art. 13 pkt 9 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1509) za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej – z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt. 7 – tłumaczy Marcin Szczerbiński, ekspert ds. podatkowych Tax Care.
Kto jest płatnikiem składek zdrowotnych pracownika?
To zależy od tego, czy umowa zawierana jest z menedżerem – osobą fizyczną nieprowadzącą pozarolniczej działalności gospodarczej, czy z menedżerem prowadzącym taką działalność.
W pierwszym przypadku, dla celów ubezpieczeniowych, osoba wykonująca pracę na podstawie kontraktu menedżerskiego traktowana jest w ZUS jako zleceniobiorca. Oznacza to, że składkę zdrowotną będzie opłacać zleceniodawca. W drugim z ww. przypadków, osoba wykonująca pracę na podstawie kontraktu menedżerskiego samodzielnie opłaca składkę zdrowotną.
– Jeśli menedżer uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, to składkę na ubezpieczenie zdrowotne opłaca z każdego z tych tytułów odrębnie. Przykładem jest sytuacja, w której jest jednocześnie przedsiębiorcą i menadżerem. Składka jest wtedy obowiązkowa zarówno z działalności gospodarczej, jak i z kontraktu menedżerskiego – dodaje Marcin Szczerbiński, ekspert ds. podatkowych Tax Care.
Jeżeli zaś kontrakt menedżerski stanowi dla menedżera jedyny tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego, to opłaca on składkę zdrowotną jedynie z umowy menedżerskiej. Ma to miejsce wtedy, gdy menedżer zawiera kontrakt w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności, ale osiąga przychody wyłącznie z kontraktu.
Płatnik należności wypłacanych z tytułu działalności i ich opodatkowanie
– Zleceniodawca jest zobowiązany pobierać zaliczkę na podatek dochodowy. To on opłaca świadczenia na rzecz menedżera z tytułu zawartego kontraktu.
Podstawę do obliczenia zaliczki na podatek dochodowy stanowi uzyskany przychód podlegający opodatkowaniu. Należy go najpierw pomniejszyć o:
- koszty uzyskania przychodu,
- potrącone przez płatnika (zleceniodawcę) w danym miesiącu ze środków podatnika (menadżera) składki na ubezpieczenia społeczne.
Obliczona zaliczka na podatek może być dodatkowo pomniejszona o pobraną przez płatnika (zleceniodawcę) składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Odliczenie nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki. Zasadniczo płatnik pobiera zaliczkę na podatek według 18% stawki podatku. Warto dodać, że na wniosek podatnika, płatnik oblicza i pobiera w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy. Stosuje wtedy wyższą stawkę, która wynosi 32% podstawy opodatkowania.
– Płatnik może potrącać ryczałtowe koszty uzyskania przychodu. Robi to dokładnie tak samo jak u zatrudnianych pracowników. Koszty uzyskania przychodów przy współpracy na podstawie kontraktu menedżerskiego wynoszą 111,25 zł miesięcznie. Określa to art. 22 ust. 9 pkt 5 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – tłumaczy Marcin Szczerbiński, ekspert ds. podatkowych Tax Care.
Ile wynoszą koszty uzyskania przychodów?
Tak jak już zostało to wyjaśnione powyżej, koszty uzyskania przychodów uzyskane na podstawie kontraktu menedżerskiego wynoszą 111,25 zł miesięcznie. Nieco inaczej wygląda to w przypadku, gdy kwota należności określona w kontrakcie zawartym z osobą, która nie jest pracownikiem płatnika, nie przekracza 200 zł. Wtedy to od uzyskanych przez tę osobę przychodów, płatnik powinien pobrać zryczałtowany podatek w wysokości 18% przychodu. W takim przypadku nie przysługują koszty uzyskania przychodów. W przypadku kontraktów menedżerskich przepis ten jednak zazwyczaj nie znajduje zastosowania. Dzieje się tak z uwagi na niską kwotę przychodów w nim określonych – 200 zł.
Kto płaci za telefon komórkowy, samochód służbowy, laptop itp.?
Opisywane wydatki mogą stanowić koszt uzyskania przychodu “zleceniodawcy” – nie menedżera. Jeżeli opisany sprzęt będzie służył menedżerowi do realizacji obowiązków służbowych (a przez to prowadzonej przez “zleceniodawcę” działalności gospodarczej, to wydatki poniesione na zakup tego sprzętu mogą stanowić koszt uzyskania przychodów “zleceniodawcy”. Oczywiście, wszystkie wydatki tego typu muszą być dobrze udokumentowane.
Również wydatki związane z odbywanymi przez menedżera podróżami służbowymi czy szkoleniami mogą stanowić koszt uzyskania przychodu “zleceniodawcy”. Dzieje się tak pod warunkiem, że mają one związek z prowadzoną działalnością gospodarczą i mogą wpływać na wysokość osiąganych przez “zleceniodawcę” przychodów lub na zachowanie albo zabezpieczenie jego źródła przychodów.
Kontrakt menedżerski jako prowadzenie działalności gospodarczej
Przy zawieraniu kontraktów menedżerskich warto zwrócić uwagę, że na gruncie ustawy o VAT, kontrakt menedżerski może być uznany za prowadzenie działalności gospodarczej. Z przepisu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r. poz. 2174) wynika, że dla uznania, że określone czynności wykonywane przez osobę fizyczną nie stanowią samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej i tym samym pozostają poza regulacjami ustawy o podatku od towarów i usług, istotne jest łączne spełnienie wszystkich elementów wymienionych w tym przepisie tj. związanie zleceniobiorcy ze zlecającym, wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia oraz odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
Oznacza to, że jeżeli kontrakt menedżerski określa:
- warunki wykonania czynności,
- wynagrodzenie,
- odpowiedzialność zlecającego za wykonanie tych czynności wobec osób trzecich
i wszystkie ww. warunki są spełnione łącznie, to czynności wykonywane w ramach tej umowy nie podlegają przepisom o VAT. Brak spełnienia któregokolwiek warunku oznacza zaś, że menedżer występuje w charakterze podatnika VAT. Minister Rozwoju i Finansów wydał 6 października 2017 r. interpretację ogólną (sygn. PT3.810L11.2017) dotyczącą opodatkowania podatkiem VAT menedżerów.
Artykuł został opracowany we współpracy z Marcinem Szczerbińskim, ekspertem z firmy Tax Care.
