Catherine Bracy to uznana działaczka społeczna i ekspertka w dziedzinie technologii oraz innowacji. Jest współzałożycielką i dyrektorką organizacji TechEquity Collaborative, która skupia się na promowaniu sprawiedliwości społecznej w sektorze technologicznym. W swojej karierze Bracy koncentruje się na przeciwdziałaniu nierównościom ekonomicznym i społecznym wynikającym z dynamicznego rozwoju technologii. Już sama ta skrócona i pobieżnie przedstawiona biografia zwiastuje, z jakim podejściem Bracy bierze się za venture capital.
Plusy dodatnie, plusy ujemne
Jej najnowsza książka – „World Eaters: How Venture Capital is Cannibalizing the Economy” – to właśnie autorska analiza wpływu funduszy venture capital na globalną gospodarkę. Autorka przedstawia tezę, że chociaż VC odgrywają kluczową rolę w finansowaniu innowacyjnych przedsięwzięć, to jednocześnie mogą prowadzić do negatywnych konsekwencji ekonomicznych i społecznych. Bracy zwraca uwagę na to, że dążenie do szybkiego zwrotu z inwestycji często skutkuje priorytetyzacją zysków nad wartościami społecznymi, co może prowadzić do pogłębiania nierówności oraz destabilizacji rynku pracy.
Książka spotkała się z mieszanymi recenzjami. Niektórzy krytycy podkreślają, że Bracy trafnie identyfikuje problemy związane z dominacją VC w ekosystemie startupowym, jednak inni uważają, że jej analiza jest jednostronna i nie uwzględnia pozytywnych aspektów inwestycji venture capital, takich jak wspieranie innowacji czy tworzenie miejsc pracy. Czy jednak możliwe jest bezstronne, obiektywne ocenienie roli VC? Wpływ venture capital można porównywać do roli transferów społecznych: dla niektórych są one pożyteczne i niezbędne dla podnoszenia poziomu życia defaworyzowanej części społeczeństwa, podczas gdy inni będą przytaczać wyniki badań pokazujące, że transfery są rozrzucaniem pieniędzy z helikoptera i prowadzą do marnotrawstwa publicznych środków.
Gdzie tkwi niebezpieczeństwo VC?
Inwestycje venture capital, choć stanowią istotne źródło finansowania dla wielu startupów, niosą ze sobą również pewne zagrożenia dla gospodarki. Jednym z głównych problemów jest możliwość utraty kontroli nad przedsiębiorstwem przez jego założycieli. Inwestorzy VC często wymagają znacznego udziału w firmie w zamian za kapitał, co może prowadzić do sytuacji, w której pierwotni twórcy tracą wpływ na kierunek rozwoju swojego biznesu. Ponadto, fundusze VC mogą wywierać presję na szybkie osiągnięcie zysków, co nie zawsze jest zgodne z długoterminowym interesem firmy. Taka presja może prowadzić do podejmowania ryzykownych decyzji biznesowych, które w dłuższej perspektywie mogą zaszkodzić stabilności przedsiębiorstwa.
Innym negatywnym aspektem jest koncentracja inwestycji w określonych sektorach, co może prowadzić do nierównomiernego rozwoju gospodarczego. Fundusze VC często kierują swoje środki w branże uznawane za „modne” lub „perspektywiczne”, pozostawiając inne sektory bez odpowiedniego wsparcia finansowego. Taka sytuacja może prowadzić do powstawania baniek spekulacyjnych oraz destabilizacji rynku. Ponadto, dążenie do maksymalizacji zysków przez fundusze VC może skutkować redukcją kosztów kosztem jakości produktów czy warunków pracy, co negatywnie wpływa na społeczeństwo jako całość.
VC made in Poland
W kontekście polskiego rynku startupowego warto zauważyć, że w ostatnich latach nastąpił znaczący spadek inwestycji venture capital. Według danych Polskiego Funduszu Rozwoju, w pierwszym kwartale 2024 roku polskie startupy otrzymały jedynie 173 mln zł, co stanowi najniższy wynik od pięciu lat.
W całym 2024 roku przez polski rynek VC przepłynęło 2,1 mld zł. To łączna wartość kapitału, który polskie i zagraniczne fundusze zainwestowały w 148 transakcjach w 142 rodzimych innowacyjnych przedsiębiorstw. Porównując 2024 do 2023 roku i wykluczając tak zwane megarundy, wartość rynku spadła o 10%. Liczba transakcji również spadła. Brak odpowiedniego wsparcia dla młodych, innowacyjnych firm może prowadzić do zahamowania rozwoju technologicznego kraju oraz utraty konkurencyjności na arenie międzynarodowej.
Czytaj także: Wartość inwestycji venture capital w Polsce w 2024 roku wyniosła 2,1 mld PLN
Bez dwóch zdań – venture capital odgrywa kluczową rolę w finansowaniu innowacji. Ale jednocześnie, przy pełnej świadomości pozytywnego wpływu tego kapitału na ekonomię, konieczne jest zwrócenie uwagi na potencjalne negatywne skutki tego modelu inwestycyjnego. Przyjmując taką perspektywę i zachowując otwarty umysł, warto podejść do książki Catherine Bracy jako ciekawego głosu i nowego spojrzenia na rolę VC. Nam samym, zanurzonym tak głęboko w ekosystem, może być trudno o obiektywny osąd i spojrzenie z dystansu – tym bardziej wartościowa jest analiza Bracy.
World Eaters: How Venture Capital is Cannibalizing the Economy -Catherine Bracy
Penguin Putnam Inc
