CENTERA jest jedną z 14 Międzynarodowych Agend Badawczych realizowanych w naszym kraju. Badania MAB-ów mają międzynarodowy, interdyscyplinarny charakter, a wyniki badań mają pozwolić na opracowanie technologii, które przyniosą korzyści społeczeństwu i znajdą zastosowanie w nauce i gospodarce.
– Międzynarodowe Agendy Badawcze, takie jak CENTERA, stwarzają najlepszym naukowcom z Polski i zagranicy doskonałe warunki do pracy w naszym kraju. Zapewniają im wolność uprawiania nauki oraz dają dostęp do światowej klasy laboratoriów – mówi prof. dr hab. Maciej Żylicz, prezes Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. –To sposób na to, by przyjeżdżali do nas czołowi badacze z całego świata i by wracali tu najwybitniejsi polscy naukowcy. W obecnych czasach, gdy mobilność badaczy jest bardzo duża, trzeba tworzyć w Polsce miejsca, które są konkurencyjne i oferują możliwość prowadzenia badań na najwyższym poziomie. Cieszymy się, że w toku naszego projektu udało się stworzyć aż 14 takich miejsc.
Założyciele CENTERA
Założycielami ośrodka CENTERA są światowej sławy polscy fizycy, prof. dr hab. Wojciech Knap i prof. dr hab. Thomas Skotnicki. Ośrodek jest związany z Instytutem Wysokich Ciśnień Polskiej Akademii Nauk. CENTERA aktywnie kooperuje z ośrodkami spoza Polski, m.in. z Laboratorium Charlesa Coulomba na Uniwersytecie Montpellier oraz Instytutem Elektroniki, Mikroelektroniki i Nanotechnologii (IEMN) w Lille oraz z Uniwersytetem Goethego we Frankfurcie.
Prace badawcze
Celem prac badawczych prowadzonych w ośrodku CENTERA jest rozwój technologii terahercowych. Promieniowanie terahercowe (THz, zwane też falami submilimetrowymi) to promieniowanie elektromagnetyczne o częstotliwościach rzędu 1012 Hz, o zakresie leżącym pomiędzy podczerwienią a mikrofalami. Jest ono obecnie stosunkowo rzadko wykorzystywane, choć ma ogromny potencjał.
– Telefony, z których dziś korzystamy, działają na falach o częstotliwości kilku gigaherców. Ta częstotliwość ogranicza jednak to, jak szybko możemy przesyłać dane. Aby zrobić to tysiąc razy szybciej, musimy odpowiednio zwiększyć częstotliwość, a to oznacza, że w przyszłości, będziemy w komunikacji musieli korzystać właśnie z fal terahercowych – wyjaśnia prof. dr hab. Wojciech Knap.
Telekomunikacja jest zaledwie jednym z możliwych zastosowań technologii opracowywanych w ośrodku CENTERA. Fale terahercowe łatwo przenikają przez różne materiały, nie wywierając żadnych negatywnych skutków ubocznych. Doskonale nadają się więc m.in. do tworzenia skanerów bezpieczeństwa, ale pozwalają też testować w sposób bezpieczny jakość materiałów czy paliw, w tym paliwa wodorowego.
– Jesteśmy w stanie wykrywać niewidoczne obiekty, na przykład ukryte pod koszulą czy w kopercie. Możemy także prowadzić tzw. non-destructive testing, czyli testowanie produktów bez ich uszkodzenia czy zniszczenia. Możemy wyszukiwać defekty w żywności, plastikach czy drewnie – mówi prof. Knap.
Technologie terahercowe
Sześć grup badawczych w ośrodku prowadzi zarówno badania podstawowe, jak i nakierowane na bezpośrednie aplikacje technologii terahercowych. W skład zespołu wchodzi około 60 naukowców, w tym chemików, fizyków, elektroników oraz ekspertów z zakresu biomedycyny i materiałoznawstwa.
Wśród możliwych zastosowań fal terahercowych są m.in. mikroskopy medyczne na potrzeby chirurgii onkologicznej, badanie gazów wydychanych przez człowieka w celu wykrywania cukrzycy i nowotworów oraz kontrola zawartości wody w liściach roślin dla automatycznego sterowania ich nawadnianiem.
Wsparcie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w ramach programu Międzynarodowe Agendy Badawcze pozwala prowadzić w Polsce badania poświęcone najważniejszym problemom naukowym naszych czasów. Daje też szansę na zwiększenie innowacyjności polskiej gospodarki. MAB CENTERA nawiązał już współpracę z kilkoma polskimi i zagranicznymi partnerami biznesowymi, którzy są zainteresowani rozwijaniem technologii telekomunikacyjnych oraz pozwalających na testowanie produktów na liniach fabrycznych.
Przedsiębiorczy naukowiec – kluczowe ogniwo w łańcuchu polskiej gospodarki
