Artykuł jest częścią cyklu pt. „Kariera w startupie”. Poprzednią część przeczytasz tutaj.
Łączy kompetencje z różnych dziedzin, interesuje się designem, technologiami, strategią, czy psychologią, posiada zmysł estetyczny i potrafi znaleźć wspólny język z grafikiem. Tak wygląda UX Designer w ogłoszeniach o pracę, które wytyczają wymagania dla potencjalnego pracownika. Wiele mitów urosło na temat zawodu i pracy UX designera, ale najlepiej o nich wiedzą sami zainteresowani. Dlatego postanowiliśmy zapytać pięciu UX designerów o to, co myślą o swojej pracy i jaką ją postrzegają.
1. Iga Rogała. UX Designer w Opera Software
2. Michał Mielczarek. Designer w Whalla Labs
3. Radosław Szczęsny. UX Designer w Gamfi
4. Maciej Płonka. UX Consultant w EDISONDA
5. Paweł Walczak. UX Researcher/Designer w Cogision
UX Designer w Opera Software
Co trzeba zrobić, aby zostać UX designerem?
Warto najpierw dobrze zrozumieć czym się zajmuje UX Designer. Wskazuję na to dlatego, że niestety stanowisko to często mylone jest z UI Designerem, który skupia się na interfejsie użytkownika. UX Designer oprócz definiowania jak coś ma wyglądać i działać, uczestniczy w budowaniu strategii produktu (dla kogo jest produkt, na jakie potrzeby użytkownika odpowiada, jakie ma ‘value proposition’ czyli propozycję wartości itd.).
Po drugie warto rozważyć, czy mamy do tego predyspozycje. Jeśli posiadamy wysokie kompetencje komunikacyjne, umiemy i lubimy drążyć w istocie problemów i szukać rozwiązań, mamy empatię oraz zdolność dbania o szczegóły – jesteśmy na dobrej drodze.
Następnie zdobywamy niezbędną wiedzę teoretyczną i praktykujemy – jak w każdym innym zawodzie.
Umiejętności potrzebne do wykonywania tego zawodu da się nabyć dzięki książkom, kursom czy tylko dzięki praktyce? Dlaczego?
Sądzę, że podstawowa wiedza z książek i kursów jest niezbędna, aby zacząć praktykę. Praktyka oczywiście działa najlepiej i najszybciej; żadna książka i żaden kurs nie przeszkoli nas z umiejętności pracy w zespole, z użytkownikami czy z klientem. Gdy już praktykujemy najlepiej cały czas sięgać po książki, by poszerzać horyzonty i szukać inspiracji.
Jakie to umiejętności?
Wspomniałam już o nich wcześniej – moim zdaniem najważniejsza jest komunikatywność. Nawet najlepsze zdolności czysto projektowe stają się nieważne, gdy nie potrafimy efektywnie komunikować naszej wizji, współpracować z zespołem, czy nawiązać kontaktu z użytkownikiem docelowym, aby zrozumieć jego potrzeby.
Kolejna ważna umiejętność to wnikliwość – aby dobrze coś zaprojektować najpierw trzeba wiedzieć…co zaprojektować. Zadać wiele pytań, czasem niewygodnych – drążyć, drążyć i drążyć, aby zrozumieć potrzeby i z nich zbudować wytyczne projektowe.
Empatia – zarówno w stosunku do docelowego użytkownika, jak i zespołu, z którym się pracuje a także klienta – aby dobrze zrozumieć potrzeby biznesowe. Zdolność dbania o szczegóły połączona z umiejętnością holistycznego myślenia – aby tworzyć dopracowane produkty, które mają sens. Umiejętność prototypowania rozwiązań oraz argumentowania decyzji projektowych – aby przenieść swoją wizję na język wizualny i uzasadnić ‘dlaczego właśnie tak’.
Na czym polega praca na tym stanowisku?
Praca UX Designera polega na zrozumieniu potrzeb biznesu – projektant pracuje z klientem w celu określenia wymagań i celów projektu. Kolejna rzecz, jaką projektant musi zrozumieć to użytkownicy końcowi – ich potrzeby, przyzwyczajenia i zachowanie. Uczestniczy on jako obserwator lub sam prowadzi testy, wywiady lub warsztaty z użytkownikami.
Mając wytyczne związane z biznesem i użytkownikami może zdefiniować strategię produktu i zacząć prototypować. Następnie prowadzi lub obserwuje testy prototypu i w oparciu o wyniki dokonuje zmian. Znów prototypuje i znów testuje. Czasem musi wrócić do zmiany strategii i zacząć od nowa. Wtedy również prototypuje, i również testuje. Iteracje trwają do momentu, w którym produkt jest kompletny – spełnia założenia biznesowe, dostarczając pozytywnych emocji użytkownikom.
Co jest najciekawsze w tej pracy?
Dla mnie zawsze najciekawsze są testy z ludźmi – zarówno kiedy w początkowej fazie odkrywamy ich potrzeby, jak i w momencie kiedy testujemy prototypy, czyli weryfikujemy nasze rozwiązania. Praca z użytkownikami zawsze jest inspirująca, pozwala spojrzeć na projekt z innej perspektywy oraz dostarcza satysfakcji w końcowej fazie (w tej, kiedy projekt jest już dopracowany, a więc można usłyszeć i zobaczyć radość wywołaną naszą pracą).
Co jest najtrudniejsze w tej pracy?
Podejmowanie decyzji. Po badaniu potrzeb trzeba określić, na którym aspekcie i jak się skupiamy. Po testach prototypu trzeba zdefiniować, co zmieniamy a co nie. Gdy kończy się czas – trzeba określić z czego rezygnujemy, a co jest absolutnie konieczne.
UX designerzy zazwyczaj pracują na etacie?
Sądzę, że to zależy od projektu i firmy. Przy krótkotrwałych projektach (np. redesign strony internetowej) firmy często nawiązują współpracę z freelancerami na umowę B2B. Agencje interaktywne, UXowe współpracują z projektantami na różnych zasadach – czasami jest to etat, czasem umowa zlecenie czy B2B. Podobnie firmy rozwijające swoje produkty i usługi. Wszystko zależy od płynności i wielkości projektów.
Gdzie UX designer rozwija wiedzę?
W trakcie konferencji branżowych, kursów online oraz podczas codziennej pracy z zespołem i innymi projektantami.
Na jakim etapie projektu warto zatrudnić UX designera?
Na samym początku – aby od fazy strategicznej łączyć cele biznesowe z potrzebami użytkowników końcowych.
Czego UX designer może wymagać od miejsca pracy, aby dobrze mu się pracowało?
Świadomości roli UX Designera w trakcie procesu wytwarzania produktu oraz ukierunkowania samego procesu na potrzeby użytkowników (uwzględnienie badań i prototypowania). Bez tego ciężko jest efektywnie pracować, bo zamiast skupić się na pracy, projektanci poświęcają czas na tłumaczenie swojej roli czy wartości badań z użytkownikami.
Czego potrzebuje do wykonywania swojej pracy?
Absolutne minimum to kartka papieru i coś do pisania – wbrew pozorom zestaw często wykorzystywany. Oczywiście laptop z programem do prototypowania (najlepiej z dodatkowym, większym ekranem) oraz tablica również mile widziane.
Czy jest coś, czego przeciętny czytelnik może nie wiedzieć o pracy UX designera?
Być może tego, że UX Designer to nie człowiek-geniusz, który działa w pojedynkę. Całe user experience, czyli doświadczenia użytkownika końcowego to praca zespołu, którego projektant UX jest członkiem. UX Designer jest siłą napędową – kreuje wizję (w oparciu o analizy, badania) i czuwa, aby wizja ta została zrealizowana, po drodze weryfikując, czy na pewno jest ona dobra dla firmy i użytkowników.
–
Designer w Whalla Labs
Co trzeba zrobić, aby zostać UX designerem?
Wydaję mi się, że żeby zostać UX Designerem trzeba kochać funkcjonalne rzeczy. Wiem, że to dość ogólne stwierdzenie, ale myślę, że taki właśnie jest cel UX’a. Oczywiście do tego trzeba się doskonalić, czytać, oglądać prezentacje, ale wszystko zaczyna się właśnie od zamiłowania do funkcjonalności.
Ja zaczynałem od robienia prostych grafik i tak naprawdę z czasem zorientowałem się, że bez umiejętności User Experience, ciężko sprawić, żeby strona czy aplikacja była udana. Przez to właśnie zagłębiłem się w ten temat.
Umiejętności potrzebne do wykonywania tego zawodu da się nabyć dzięki książkom, kursom czy tylko dzięki praktyce? Dlaczego?
Książki dają dużą dawkę wiedzy, która w tej branży jest niezbędna. Praktyka z kolei daje doświadczenie i znajomość niezliczonej ilości przypadków, które bywają niestandardowe. Łącząc te dwie rzeczy otrzymamy wiedzę plus doświadczenie, co pozwoli nam osiągnąć optymalne tempo nauki i sprawdzenie jej w realnych przypadkach, czyli jak to się potocznie mówi “w praniu”.
Jakie to umiejętności?
Przede wszystkim to umiejętność patrzenia na rzeczy (strony, aplikacje, itp.) pod kątem czystej funkcjonalności. Odrzucamy wtedy kolory i kształty i widzimy swojego rodzaju szkielet, którym operujemy. Brzmi to w miarę prosto, ale czasem naprawdę ciężko jest przybrać taką postawę, a bez niej, nie ma mowy o myśleniu funkcjonalnym.
Na czym polega praca na tym stanowisku?
Praca na tym stanowisku polega na tworzeniu produktu, który jest przed wszystkim funkcjonalny i optymalny. Nieważne czy chodzi o stronę, aplikację czy nawet konsolę do gry. To co robi UX często nie jest zauważane przez normalnych użytkowników, a znacznie ułatwia im życie, choć tego nie widzą. Dbamy o to, żeby użytkownik podczas korzystania z produktu nie myślał i robił coś intuicyjnie, bez potrzeby zastanawiania się nad tym, czy powinien wybrać to czy to.
Co jest najciekawsze w tej pracy?
Dla mnie w tej pracy wszystko jest ciekawe i wszystko mnie fascynuję mimo że już trochę czasu to robię. Wynika to może też z tego, że User Experience można dostrzec wszędzie. W poprzednim pytaniu wspomniałem o konsolach. User Experience to na przykład zaprojektowanie komunikatu błędu, który jest sygnalizowany przez pulsowanie światła na konsoli. Na pewno nie może pulsować logo tego produktu, bo wtedy użytkownik będzie miał utrwalone logo powiązane z błędem, a to poważne niedociągnięcie.
Co jest najtrudniejsze w tej pracy?
Spojrzenie na produkt okiem różnych ludzi, posiadających różne osobowości (Persony), czyli umiejętność symulowania u siebie patrzenia na produkt przez pryzmat różnych ludzi. To najtrudniejsza część pracy i jeśli się tego nauczymy to będziemy czerpać niesamowitą przyjemność z tego, że pomogliśmy stworzyć, lub też dopracować trybik, który działą teraz fantastycznie.
UX designerzy zazwyczaj pracują na etacie?
Hmmm, freelancing jest obecny teraz wszędzie, ale wydaję mi się, że UX designerzy na dłużej zatrzymują się przy jednym produkcie i się nim “opiekują”, bo trzeba czasu, żeby go wyczuć i poznać do samego szkieletu. Nie da się tego zrobić w przelocie, więc wydaję mi się, że jednak króluję etat.
Gdzie UX designer rozwija wiedzę?
UX designer rozwija swoją wiedzę czytając książki, oglądając prezentacje i oczywiście pracując nad danym produktem, który często jest wyzwaniem. Coś, co mogę polecić na początek i od czego zacząłem przygodę z UX’em to książka “Don’t make me think” napisana przez Steve’a Kruga. W bardzo przystępny sposób mówi nam czym jest UX i z czym to się je.
Na jakim etapie projektu warto zatrudnić UX designera?
Moim zdaniem na każdym. Kiedy zatrudnimy UX designera na początku, produkt będzie od początku tworzony zgodnie z zasadami, które sprawią, że produkt będzie funkcjonalny i przyjazny dla użytkownika. Kiedy zatrudnimy UX’a na półmetku naszych działań, pomoże nam dostosować dany produkt do tych zasad. Wielkość przedsięwzięcia według mnie nie ma tu nic do rzeczy, bo nieważne czy robimy małą, prostą aplikację czy wielki portal informacyjny, UX przyda się w obu przypadkach.
Czego UX designera może wymagać od miejsca pracy, aby dobrze mu się pracowało?
Chyba tego co każdy pracownik. Nie przychodzą mi na myśl żadne “specjalne” wymagania.
Czego potrzebuje do wykonywania swojej pracy?
Kartki, czegoś co piszę i laptopa. To jest właśnie esencja tego, co powinno się znaleźć w Jego przyborniku. Od kartki zawsze zaczyna się proces, bo wtedy najłatwiej odizolować szkielet, który musimy sobie zwizualizować. Kiedy już to co jest na kartce nam się podoba, przenosimy to na dokładniejszą makietę za pomocą jednego z wielu dostępnych na rynku narzędzi (Balsamiq, Mockplus, UXPin).
Czy jest coś, czego przeciętny czytelnik może nie wiedzieć o pracy UX designera?
Kiedy mówię ludziom kim jestem, często dostaję w odpowiedzi pytanie “Kim? W sensie co robisz?”. Wtedy myślę, że UX designerzy są trochę jak ninja. Oczywiście wszystko zależy od tego jak bardzo taki ktoś orientuje się w branży, ale wielu ludzi nie wie nawet, że to właśnie dzięki nam przycisk na stronie jest po lewej, a nie po prawej stronie, co ułatwia obsługę.
–
UX Designer w Gamfi
Co trzeba zrobić, aby zostać UX designerem?
Kupić MacBooka Pro i przeczytać „Nie każ mi myśleć!” Kruga. A tak na poważnie… nie ma określonych wytycznych, które sprawią, że zostaniesz UX Designerem. W porównaniu do zawodu architekta, lekarza czy prawnika nie potrzebujesz pięcioletnich (lub dłuższych) studiów. Dlatego też UX Designerem może zostać tak naprawdę każdy. Wystarczy, że masz chęci do nauki, lubisz czytać, eksperymentować, potrafisz myśleć, jesteś komunikatywny, wnikliwy i widzisz nieco więcej. Ważne jest też, aby szeroko rozumiane tworzenie dla kogoś sprawiało Ci radość. Reszta przyjdzie z czasem.
Jeżeli chodzi natomiast o kompetencje, to dobrze, żebyś miał wiedzę i znał trendy dotyczące projektowania interfejsów, technologii, typografii oraz użytkowników.
Umiejętności potrzebne do wykonywania tego zawodu da się nabyć dzięki książkom, kursom czy tylko dzięki praktyce? Dlaczego?
Jak w każdym zawodzie, tak i tutaj potrzebna jest nauka formalna (szkolenia, kursy, książki) oraz nauka nieformalna, czyli nabywanie doświadczenia przez praktykę oraz uczenie się od osób trzecich. W klasycznym modelu 70:20:10, 70% to doświadczenie i praktyka, 20% to pozyskiwanie wiedzy z otoczenia i 10% to nauka formalna. Z user experience jest trochę inaczej, bowiem kluczową rolę odgrywa tu otoczenie. W końcu otoczenie badamy i dla otoczenia projektujemy, a to przecież kopalnia wiedzy, z której powinniśmy czerpać pełnymi garściami.
Jakie to umiejętności?
Na pewno umiejętność wcielenia się w użytkownika korzystającego z danego rozwiązania. Zarówno już istniejącego lub dopiero projektowanego. Myślenia jak on. Odczuwania jak on. Na pewno umiejętność obserwowania otoczenia, analizowania i wyciągania wniosków. Na pewno umiejętność słuchania się innych.
Osoba zajmująca się szeroko rozumianym User Experience, nie ważne czy jest Designerem, Researcherem (badaczem) czy Analitykiem powinna posiadać zmysł badawczy, projektowy i analityczny. Warto też umieć patrzeć na biznes klienta jako na biznes naszego partnera, a najlepiej własny.
Na czym polega praca na tym stanowisku?
Wszystko zależy od tego gdzie pracujesz, nad czym i w jakim zespole. UX Designer to bardzo elastyczne stanowisko, które dopasowuje się do konkretnego projektu.
Na przykładzie Gamfi, gdzie pomagamy firmom realizować cele biznesowe z wykorzystaniem grywalizacji w oparciu o autorską platformę, praca UX Designera zaczyna się już na etapie ofertowania klienta. Na początku tworzymy listę potrzeb klienta w oparciu o przeprowadzone warsztaty lub zebrane informacje. Następnie tworzymy persony, które odpowiadają nam na pytanie, kto jest naszym użytkownikiem i kto będzie korzystał z naszej platformie. Na tym etapie analizujemy nie tylko użytkownika, ale także jego otoczenie, czyli gdzie pracuje, z czego korzysta (desktop, mobile, tablet?) i jakie są jego umiejętności.
Znając potrzeby (cele biznesowe) oraz użytkownika, wybieramy technologię oraz tworzymy zakres funkcjonalny wdrożenia. Załóżmy, że naszym klientem jest marka, która zamierza za pomocą grywalizacji przeedukować swoich pracowników z nowej strategii firmy. Wiemy też, że pracownicy mają się uczyć w czasie pracy, ale nie dłużej niż 10 minut dziennie. Mając takie informacje jesteśmy w stanie z zespołem contentowym zaprojektować odpowiednie ścieżki zaangażowania, które następnie przekładamy na prototyp, celem przedstawienia klientowi oraz użytkownikom naszego rozwiązania.
Kolejne etapy to produkcja i powstanie wersji beta. Na tym etapie UX Designer konsultuje, czy powstający produkt jest zgodny z jego założeniami i celami klienta. Mowa tu o zakresie funkcjonalnym, contencie, utrzymaniu czy designie.
I gdy wszystko zmierza już ku końcowi, gdy w oddali słychać korki od szampana, UX Designer zaczyna kolejny etap w projekcie: analizę, modyfikację, analizę i modyfikację…
Podsumowując, UX Designer razem z pozostałymi członkami zespołu współpracuje na każdym etapie projektu: handlowym, badawczym, projektowym, wdrożeniowym, utrzymaniowym i analitycznym. W moim przypadku są w głównej mierze cztery pierwsze etapy.
Co jest najciekawsze w tej pracy?
Przede wszystkim różnorodność projektów, użytkowników, celów biznesowych, możliwość ciągłego uczenia się i zaskakujących sytuacji.
Co jest najtrudniejsze w tej pracy?
Zrozumienie użytkownika, przekonanie klienta do swoich racji, obronienie argumentów, odpowiadanie na niewygodne pytania, czasem bariery technologiczno-prawne.
UX designerzy zazwyczaj pracują na etacie?
Nie mam wiedzy na ten temat, ale nie ma to raczej większego znaczenia. Z moich obserwacji wynika, że w dużej mierze są to kontrakty dla pojedynczych projektów (B2B) oraz pełne etaty.
Gdzie UX designer rozwija wiedzę?
Tam gdzie może. Na pewno czytając, na pewno uczestnicząc w wydarzeniach typu UX Poland lub kilkunastu mniejszych cyklach w Polsce. Na pewno obserwując trendy, przeglądając setki stron i aplikacji mobilnych. Wreszcie po prostu korzystając z setek usług w offline i online.
Na jakim etapie projektu warto zatrudnić UX designera?
Wszystko zależy od projektu. W naszym przypadku (Gamfi) jest to etap ofertowania klienta.
Czego UX designera może wymagać od miejsca pracy, aby dobrze mu się pracowało?
Wszystko zależy od człowieka. Tak jak Beyonce potrzebuje podczas koncertów jonizowaną wodę, podawaną w temperaturze 21 stopni z tytanowymi słomkami, tak UX Designer może mieć swoje fanaberie. Tak naprawdę wystarczy laptop, zewnętrzny monitor (lub dwa), tablica oraz trochę kartek, markerów i długopisów. Ale może tez chcieć własny team badawczy, pokój z lustrem weneckim gdzie będą badani użytkownicy i trochę bardziej zaawansowanego sprzętu.
Czy jest coś, czego przeciętny czytelnik może nie wiedzieć o pracy UX designera?
Zdecydowanie, bo sam wszystkiego nie wiem. Ciągle się uczę. Na pewno błędem jest myśleniem, że praca UX Designera opiera się na doborze fontów i kolorów na stronie, wybraniu grida czy też fancy animacji. Niestety.
–
UX Consultant w EDISONDA
Co trzeba zrobić, aby zostać UX designerem?
To temat na elaborat. Jednak gdybym miał ograniczyć się tylko do dwóch rzeczy, powiedziałbym – „bądź ciekawy świata i chciej rozwiązywać jego problemy”. Ta fraza brzmi może pompatycznie, jednak doskonale oddaje charakter pracy projektanta. Projektant UX to nie osoba, która ustawia pola formularza na stronie internetowej w odpowiedniej odległości. Oczywiście, ten element pracy projektanta, w określonych przypadkach, jest bardzo potrzebny. Jednak pełna definicja projektanta UX to osoba, która wykorzystuje swoją wiedzę i cechy charakteru, aby poznać, zrozumieć i rozwiązać określony problem. To osoba, która zanim fizycznie przygotuje ten formularz w oprogramowaniu do makietowania, zada sobie pytania „jakiemu celowi będzie służył ten formularz?”, „kto będzie wypełniał ten formularz, w jakim celu?”, „czy formularz to najlepsze rozwiązanie?”.
Umiejętności potrzebne do wykonywania tego zawodu da się nabyć dzięki książkom, kursom czy tylko dzięki praktyce? Dlaczego? Jakie to umiejętności?
Jestem przekonany, że wiedzę na temat pryncypiów projektowania, badań czy filozofii projektowania zorientowanego na użytkownika można nabyć dzięki coraz większej liczbie źródeł – książkom, szkoleniom czy kierunkom studiów. Często nie jest to np. publikacja związana bezpośrednio z projektowaniem – inspiracje czy wiedzę można czerpać z wielu różnych źródeł czy choćby obserwowanych zachowań.
To właśnie ten ostatni element jest, moim skromnym zdaniem, najtrudniejszy do „nauczenia się” – to specyficzna mieszanka ciekawości, zdolności zauważania problemów, pewnej skromności w ich obliczu. To zestaw „miękkich umiejętności”, jak zdolność zadawania pytań, negocjowania między często sprzecznymi interesami, nabywanie dystansu do własnych rozwiązań i przekonań, przyjmowania i adresowania krytyki w konstruktywny sposób. Oczywiście pewne osobowości mają wręcz naturalne predyspozycje, jednak wierzę, że praktykowanie tych miękkich umiejętności to również droga do ich opanowania.
Zupełnie inną kategorią są zdolności stricte techniczne – w tej kwestii jestem wyznawcą tezy, że każdy jest w stanie nauczyć się korzystania z określonego narzędzia, niezależnie od stopnia jego zaawansowania. Techniki badawcze i statystyka, narzędzia do projektowania wizualnego, metody prowadzenia warsztatów z użytkownikami, HTML – to jedynie przyrządy, zasadnicze w codziennej pracy, ale nadal przyrządy.
Na czym polega praca na tym stanowisku?
Najłatwiej pracę projektanta jest przedstawić jako wzorcowy cykl projektowy. Projektant analizuje i bada problem, gromadzi wymagania różnych stron projektu. Na kolejnym etapie (lub, tak naprawdę, etapach) stopniowo tworzy i przedstawia zarys rozwiązania tego problemu – przez stworzenie strony internetowej, aplikacji czy prototypu w jakiejkolwiek formie. Powtarzalność tego kroku, czyli iteracja, pozwala na dopracowywanie wizji, jej „szlifowanie” w oparciu o np. odbiór przez wewnętrznych interesantów (to np. zleceniodawca) czy samych użytkowników biorących udział w badaniach prototypu, za które projektant też może być w pewnym stopniu odpowiedzialny.
Co jest najciekawsze w tej pracy?
Z pewnością różnorodność – nie ma dwóch identycznych projektów. Jako projektant będziesz stykał się ze światem cyfrowym, projektując interfejsy, ale również i całkiem fizycznym, planując na przykład proces zamawiania i odbierania karty debetowej w banku.
Zajmując się projektowaniem interfejsów zetkniesz się z klasyczną stroną internetową (czy można powiedzieć jeszcze o „klasycznej stronie internetowej”?), intranetem dla sporej korporacji czy systemem wykorzystywanym na hali fabrycznej produkującej komponenty kosmetyków. Masz szansę zajmować się, wydaje się, błahymi problemami życia codziennego (jak zaprojektować aplikację wspierającą rzucanie palenia?), ale i strategicznymi zadaniami wpływającymi na życie milionów ludzi (to codzienność w Centralnym Ośrodku Informatyki).
Poniedziałek możesz spędzić prototypując sklep internetowy w HTML i CSS, podczas gdy we wtorek możesz przeprowadzać wywiady z pasażerami na dworcu chcąc dowiedzieć się, w jaki sposób kupują bilety kolejowe.
Obok różnorodności równolegle piękną cechą tej pracy to fakt, że Twoja dobrze wykonana praca przełoży się, pośrednio lub bezpośrednio, na czyjeś szeroko rozumiane szczęście. Ktoś oszczędzi czas kupując bilety na koncert, ponieważ dobrze zaprojektowałeś formularz zakupu. Kto inny szybciej i pewniej wykona swoją pracę, ponieważ zaprojektowałeś firmowy intranet ułatwiający poszukiwania najczęściej potrzebne dokumenty. Jeszcze ktoś inny nie spóźni się na pociąg, ponieważ przemyślałeś system oznakowania dworca kolejowego.
Co jest najtrudniejsze w tej pracy?
Najtrudniej jest nauczyć się bardzo potrzebnej na co dzień skromności – mam na myśli przedkładanie tego, czego wymaga od nas ostateczny użytkownik ponad naszą, „projektancką” wizję, która jest często nieco spaczona wcześniejszym doświadczeniem czy po prostu wiarą we własną wiedzę. Jako projektant stojący przed nowym wyzwaniem musisz powiedzieć sobie „To dla mnie nowy problem. Nie wiem o nim nic. Jestem otwarty na wiedzę i doświadczenie związane z tym problemem.”
Po części w związku ze skromnością, drugi trudny element tej pracy to okazjonalna konieczność porzucenia swojej wizji. Przyjmijmy, że pracujesz nad prototypem biletomatu, jednak testy z użytkownikami pokazały, że zakup biletu trwa dłużej, niż w przypadku korzystania z oryginalnego rozwiązania. Prototyp w większości „ląduje w śmietniku”. To trudne patrzeć, kiedy godziny pracy nie skutkują sukcesem. Ale to się zdarza – każdy projekt czy problem to nowa sytuacja, nawet jako projektant masz prawo nie zrozumieć go za pierwszym razem.
UX designerzy zazwyczaj pracują na etacie?
To kwestia bardzo jednostkowa – niektórzy projektanci cenią sobie elastyczność i różnorodność projektów i decydują się na bycie wolnymi strzelcami. Inny preferują dokładną, trwającą miesiącami pracę nad pojedynczym produktem w ramach startupu.
Gdzie UX designer rozwija wiedzę?
Każdy projekt to unikatowe wyzwanie, a „praktyka czyni mistrza”. Częste stykanie się z nowatorskimi problemami projektowymi (system obsługi wielkiej farmy ziemniaków), innowacyjnymi terytoriami projektowania (przygotowanie „doświadczalnego pudełka” zachęcającego dzieci do odkrywania świata) czy po prostu wymagającymi zleceniodawcami (system dla 30.000 firmy) sprawiają, że projektant jest niemal zawsze wyeksponowany na wiedzę.
Ponadto świat jest pełen różnorakich źródeł wiedzy projektowej – raporty badawcze, blogi badaczy czy projektantów, coraz liczniejsze książki, spotkania czy konferencje.
Na jakim etapie projektu warto zatrudnić UX designera?
W „doskonałym świecie” projektant powinien uczestniczyć w projekcie od jego początku. Daje mu to możliwość zrozumienia kontekstu, w którym będzie pracował. Może uczestniczyć w zbieraniu i określaniu wymagań, organizacji i przeprowadzaniu pierwszych badań eksploracyjnych. Kolejne etapy to stopniowe „dochodzenie” do rozwiązania problemu, jaki został zdefiniowany na etapie analizy. To moment, kiedy najczęściej widzimy projektanta rozpoczynającego swoją pracę.
Im później projektant pojawi się w ramach projektu tym bardzo często większe ryzyko, że w trakcie swojego trwania projekt zatracił „zorientowanie na użytkownika”, zapomniał o osobach, które ostatecznie mają korzystać z produktu, który będzie rezultatem projektu.
Czego UX designer może wymagać od miejsca pracy, aby dobrze mu się pracowało? Czego potrzebuje do wykonywania swojej pracy?
Każdy ma swoje przyzwyczajenia, dobre praktyki i triki. Dla jednego projektanta kilka kartek A4 i ołówek to wszystko, aby przygotować wizję serwisu i przetestować ją. Inny projektant będzie preferował prototypowanie bezpośrednio w przeglądarce wykorzystując swoją wiedzę HTML/CSS/JS.
Wychodząc poza świat cyfrowy – ponownie, UX designer to nie jedynie “osoba projektująca strony internetowe” – narzędziem może stać się niemal wszystko, co wpadnie projektantowi w rękę. Projektujesz proces otwierania konta w banku – przygotuj prototyp paczki, w której klient otrzyma nową kartę kredytową. Projektujesz park – zanim zaplanujesz chodniki zobacz, jakimi ścieżkami chodzą spacerowicze. Projektujesz udogodnienia dla rowerzystów w mieście – przejedź się na rowerze i obserwuj swoje reakcje.
Narzędzia zależą też od zaawansowania projektu. Nieco ryzykowne jest tworzenie pierwszej koncepcji w Axure czy Omnigraffle kiedy wiemy, że będzie ona podlegać wielu zmianom. Z drugiej strony nie uzyskamy pełnej informacji o np. efektywności formularza, jeśli będziemy testowali jego papierową makietę.
Czy jest coś, czego przeciętny czytelnik może nie wiedzieć o pracy UX designera?
Poza faktem, że mimo tajemniczego dla niektórych akronimu w nazwie stanowiska jesteśmy całkiem normalnymi i sympatycznymi ludźmi – miejsca, w którym można zetknąć się z problemami, którymi każdy projektant user experience chciałby się zająć, albo rezultatami jego pracy. Zauważcie na przykład, że wchodząc do środka komunikacji miejskiej najwięcej pasażerów gromadzi się przy drzwiach – to problem projektowy! Z drugiej strony, kiedy następnym razem będziesz starał się kupić w automacie bilet na wspomnianą komunikację miejską, ale ta prosta czynność okaże się jednak skomplikowana i tramwaj odjedzie w stronę zachodzącego słońca – cóż, projektant nie wykonał należycie swojego zadania.
–
UX Researcher/Designer w Cogision
Co trzeba zrobić, aby zostać UX designerem?
Zawód UX designera należy do paczki zawodów, w których ciężko określić jednoznaczną ścieżkę kariery. Znam przypadek osoby, która porzuciła studia prawnicze na rzecz projektowania skoncentrowanego na doświadczeniach użytkowników. Choć wydaje się to abstrakcyjne, prawnicy bardzo dobrze radzą sobie z myśleniem logicznym i dedukcją, które w zawodzie UX-a są bardzo przydatne.
Dobrymi ścieżkami rozwoju są najczęściej kierunki takie jak: psychologia, kognitywistyka, communication design, informatyka, socjologia. Kierunki te poruszają zagadnienia, które ułatwiają analizę zachowań i potrzeb użytkowników, komunikacji międzyludzkiej, z drugiej zaś pozwalają zrozumieć procesy developmentu i wdrażania tworzonych rozwiązań.
Praca w takim zawodzie polega na ciągłym łączeniu potrzeb użytkowników, potrzeb biznesowych (business value) i możliwość realizacji (wyceny wdrażanych rozwiązań). Biznes i użytkownik muszą się spotkać, zawsze gdzieś pośrodku tej drogi. W 2015 stowarzyszenie CHI Polska przeprowadziło badanie dot. wykształcenia specjalistów – User Experience.
Umiejętności potrzebne do wykonywania tego zawodu da się nabyć dzięki książkom, kursom czy tylko dzięki praktyce? Dlaczego?
W tym momencie mogę wyróżnić 3 etapy zdobywania wiedzy z czego najważniejsza jest praktyka (inaczej wygląda wiedza książkowo-poradnikowa wspominająca o ważnych elementach podczas projektowania, inaczej realna specyfika projektu). Unormowanie realizacji w jeden zwięzły proces nie jest możliwe, dla każdego klienta projektujemy taki proces od nowa.
Drugie to mentoring i feedback w zespole, w Cogision bardzo o to dbamy. Wartość wymiany wiedzy i spostrzeżeń podczas projektowania jest dla nas bardzo ważna. Trzeci etap to: książki, kursy oraz bieżąca analiza powstających rozwiązań i trendów projektowych.
Jakie to umiejętności?
Odporność na feedback innych i udzielanie konstruktywnego feedbacku (tutaj bardzo ważna jest dobra komunikacja i mocne argumenty/insighty, które przekonają, że wypracowane rozwiązanie jest dobre). Charakterystyką tej pracy jest ciągłe zadawanie sobie pytania “dlaczego?” (dlaczego ktoś miałby z tego korzystać; dlaczego to ma tak działać; dlaczego tego nie połączyć tego z tym?).
Poza tym równie ważna jest:
-
Rozbudowana empatia, czyli wejście w skórę użytkownika.
-
Uważne słuchanie i dobra komunikacja w zespole i z klientem.
-
Zdolność szybkiego myślenia i analizowania dostępnych rozwiązań.
-
Umiejętność poszukiwania rozwiązań, dobry research dostępnych benchmarków projektowych i ich krytyczna analiza.
Na czym polega praca na tym stanowisku?
Z jednej strony polega na zrozumieniu potrzeb naszego klienta, na tej podstawie możliwe jest określenie celów, które chcemy wspólnie realizować. Następnie analizujemy wewnętrznie problem projektowy, pytamy dotychczasowych użytkowników, analizujemy dostępne materiały i powstałe już benchmarki (szukamy, sprawdzamy, zastanawiamy się).
Stopniowo tworzymy zarys naszego rozwiązania. W formie prototypu, na kartce papieru – wspólnie o tym rozmawiamy, poddajemy w wątpliwość nasze założenia. Wiele iteracji, testów prototypu z użytkownikami pozwala nam wypracować potwierdzone badawczo rozwiązanie, aplikacje, schemat działania – który odpowiada na potrzeby biznesowe i użytkowników docelowych.
Co jest najciekawsze w tej pracy?
Dla mnie najciekawsze w tej pracy jest to, że za każdym razem robimy coś zupełnie innego. Bywa to problematyczne – ale żaden proces nie jest sztampowy, każdy klient, specyfika projektu jest inna. Insighty, które uda nam się pozyskać podczas badań, zawsze są niepowtarzalne! Można powiedzieć, że najlepsze i najciekawsze w tej pracy jest ciągłe odkrywanie.
Co jest najtrudniejsze w tej pracy?
To co często bywa trudne dla niektórych osób, ale jest normą tego stanowiska, to częsta zmiana koncepcji. Od pierwszego prototypu aplikacji low-fi prędzej czy później niewiele zostaje. Czasami pomysł, który na początku wydawał się nam genialny – po analizie i testowaniu zupełnie się nie sprawdza, najtrudniejszy jest wybór odpowiedniego kierunku i przymus rozpoczęcie pracy od nowa. I komunikacja! Nie tylko wewnętrzna, ale i zewnętrzna – czyli jasny i zrozumiały przekaz informacji w zespole czy np. podczas prezentacji u klienta. To bardzo ważny element, który często decyduje o dalszym losie projektu i wypracowanych rozwiązaniach, które stworzyliśmy po prostu mogą nie zostać wdrożone!
UX designerzy zazwyczaj pracują na etacie?
To zależy oczywiście od rodzaju projektu i formy zatrudnienia – niekiedy UX designerzy pracują per projekt – czyli podpisują umowę na realizacje konkretnego projektu (z wynegocjowanym terminem zakończenia). Dość powszechne są również formy zatrudnienia w formie konsultanta UX, który spędza wyznaczoną ilość godzin tygodniowo w firmie. Te dwa przykłady to głównie praca rozliczana godzinowo/ ewentualnie w MB (man-day)- dzień pracy jednej osoby mnożony przez ustaloną wcześniej stawkę). W moim przypadku, czyli w agencji badawczo-projektowej jest to forma zatrudnienia na pełnym etacie godzinowym.
Gdzie UX designer rozwija wiedzę?
Tak jak wcześniej wspominałem, wiedza UX designera rozwija się poprzez codzienną praktykę, mentoring i research. W przypadku projektowania UX, przykładów rozwiązań można szukać w wielu dziedzinach, często spotykam się z nimi w książkach związanych z architekturą. Dlaczego tam? Ponieważ obie te dziedziny zajmują zachowaniem człowieka w pewnej przestrzeni. Architektura tworzy to działanie w tkance miejskiej, natomiast UX robi to samo w aplikacjach. Obie te dziedziny tworzą podobne ścieżki, po których chodzą użytkownicy.
Na jakim etapie projektu warto zatrudnić UX designera?
W pracy UX-a najważniejsze jak najlepsze poznanie docelowego użytkownika i dogłębne rozumienie celów biznesowych. Z tego też powodu przy tworzeniu nowego produktu – UX designer powinien uczestniczyć od samego początku – fazy zwanej czasem “Get orineted”, aż do momentu wdrożenia, czyli “Dev&Testing” – niejako pilnując i dbając o realizacje wypracowanych wcześniej rozwiązań i założeń. Coraz więcej naszych klientów jest świadomych że, największą wartością produktów jest ich user experience – technologię niestety można łatwo skopiować.
Czego UX designera może wymagać od miejsca pracy, aby dobrze mu się pracowało?
Współpracy między działami, konstruktywnego feedbacku od współpracowników, dobrej atmosfery i możliwości podnoszenia swoich kompetencji poprzez: szkolenia, konferencje. Poza tym zrozumienia roli UX designera w organizacji, poprawnego wyznaczenia jego celów, które będzie realizował.
Czego potrzebuje do wykonywania swojej pracy?
To dość zabawne, ale podstawowym atrybutem mojej pracy jest zeszyt w którym dużo notuję i rysuję. Niestety nie jest to perfekcyjne rozwiązanie, dlatego lubię korzystać z metody Bullet Journal, która w jakiś sposób porządkuje i pomaga katalogować moje codzienne zadania i notatki. Równie ważny jest komputer i dodatkowe oprogramowanie z którego korzystamy w zależności od realizowanych projektów:
-
Programy do projektowania mock-upów – Balsamiq, UxPin czy Sketch
-
Programy umożliwiające zdalne testy z użytkownikami np. Usabillty Tools
-
Tablice projektowe online – do przechowywania rzeczy z benchmarkingu i tworzenia storyboardów aplikacji, polecam Realtime Board
-
Także programy umożliwiające nagrywanie i analizę testów użyteczności powstałych prototypów czy stron – Lookback
Plus duża tablica do wspólnej pracy i nieograniczona ilość post-itów.
Czy jest coś, czego przeciętny czytelnik może nie wiedzieć o pracy UX designera?
Najczęściej przeciętny czytelnik nie wiem, kim jest UX designer, bo to dość mgliste sformułowanie wiele osób łączy ze stanowiskiem UI designera, ewentualnie projektanta graficznego (“To robisz grafiki?”). Choć my tak naprawdę zajmujemy się tym wszystkim, co jest jeszcze przed projektowaniem szczegółowego interfejsu – czyli funkcjonalnościami odpowiadającymi na potrzeby użytkowników, użytecznością aplikacji, poprawną nawigacją, rozmieszeniem informacji i flow aplikacji.
