Badanie „Bliżej Siebie – zdrowie psychiczne i empatia w pracy” powstało z inicjatywy organizatora kampanii „Bliżej Siebie”, Grupy ArteMis. Zostało zrealizowane na przełomie kwietnia i maja tego roku na ogólnopolskiej próbie ponad 1500 osób, wśród których wyróżniono dwie grupy: pracowników oraz pracodawców (osoby decyzyjne, takie jak: właściciele firm, kadra zarządzająca, dyrektorzy, kierownicy komórek organizacyjnych). Jego celem było rozpoznanie problemów i potrzeb w zakresie zdrowia psychicznego i empatii w środowisku pracy. Raport z prezentacją pełnych wyników oraz komentarzami ekspertów można pobrać bezpłatnie na stronie kampanii.
Badanie powstało, by poznać oczekiwania, oceny i postawy pracowników, ale też pracodawców. Dzięki temu środowisko pracy zyskuje wiedzę niezbędną, aby lepiej działać, wspierając zdrowie psychiczne pracowników. W świetle wyników słuszne okazuje się hasło przyświecające nam w ramach kampanii „Nauczmy się rozmawiać o zdrowiu psychicznym”. Widać, że trzeba aktywnie działać, aby większość, a najlepiej wszyscy, w miejscu pracy czuli się bezpiecznie psychologicznie i nie bali się mówić otwarcie o swoim samopoczuciu i kondycji psychicznej – mówi Agata Swornowska-Kurto, Prezes Zarządu Grupy ArteMis, pomysłodawcy i organizatora kampanii „Bliżej Siebie”.
Nasza zawodowa codzienność
W trosce o dobrostan psychiczny kluczowa jest samoświadomość, czyli rozumienie własnych stanów emocjonalnych i kryjących się za nimi potrzeb. Z przeprowadzonego badania wynika, że 41% pracowników i 31% pracodawców czuje się przeciążonymi emocjonalnie, a stres jest zawodową codziennością dla 37% pracowników i 38% Pracodawców. Zaledwie 2% respondentów w obu badanych grupach nigdy nie odczuwa stresu, będąc w pracy.
Zarówno pracownicy, jak i pracodawcy za główne trudności psychologiczne dostrzegane u współpracowników uważają̨: wypalenie zawodowe (według 50% pracowników i 38% pracodawców) oraz wyczerpanie psychiczne (według 44% pracowników i 45% pracodawców).
86% pracowników i 73% pracodawców zgadza się ze stwierdzeniem, że „praca ma duży wpływ na zdrowie psychiczne pracowników”, a wśród czynników, które sprzyjają postawaniu i rozwojowi problemów natury psychicznej i emocjonalnej w pracy wymieniane są „presja czasu i tempo pracy (według 45% pracowników i 35% pracodawców) oraz „nadmierny stres”.
Jednocześnie dostrzegany jest także odwrotny wpływ – według 81% pracowników i 70% pracodawców „zdrowie psychiczne ma wpływ na nieobecność pracownika w pracy”.
Bezpieczne psychologicznie miejsce pracy
W kampanii „Bliżej Siebie” dużo mówimy o tym, jak ważne jest, aby tworzyć bezpieczne psychologicznie miejsca pracy, a więc takie, gdzie można otwarcie i bez obaw o wyśmianie czy ukaranie mówić o samopoczuciu, wyrażać swoje zdanie, kwestionować, przyznawać się do błędu, dzielić się pomysłami.
Zdaniem respondentów kluczowe czynniki sprzyjające budowaniu bezpiecznego psychologicznie miejsca pracy to empatyczna postawa liderów i przełożonych, a także możliwość otwartego wyrażania swojego zdania, również krytycznego, na temat warunków pracy.
76% pracowników i 70% pracodawców jest zdania, że firmy powinny tworzyć środowisko pracy, w którym pracownik nie boi się otwarcie rozmawiać o swoim zdrowiu psychicznym.
Jednocześnie warto zaznaczyć, że 41% pracowników boi się powiedzieć otwarcie o pogorszeniu swojej kondycji psychicznej. 1/4 Pracowników uważa, że w ich miejscu pracy osoby z problemami natury psychicznej są stygmatyzowane (26%) i odsuwane od zespołu (24%), a 66% pracowników jest zdania, że kondycja psychiczna Pracowników jest marginalizowana przez pracodawcę.
Wyniki pokazują, że w środowisku pracy mamy jeszcze sporo do zrobienia, jeśli chodzi o troskę o zdrowie psychiczne. Na szczęście wiele firm, czego przykładem są też partnerzy kampanii „Bliżej Siebie”, organizuje aktywnie wsparcie, ale tak naprawdę kluczowe jest, aby pracownicy z tego wsparcia chcieli i potrafili korzystać. A w przypadku tak delikatnego tematu, jakim jest zdrowie psychiczne, będą chcieli jedynie, czując się psychologicznie bezpiecznie i swobodnie – komentuje Agata Swornowska-Kurto.
Empatia w miejscu pracy
Istotnym zagadnieniem, jakie adresuje kampania „Bliżej Siebie” jest empatia w miejscu pracy, a więc uważność na drugiego człowieka, na jego samopoczucie, emocje i kryjące się pod nimi potrzeby.
Cieszy zatem, że większość badanych w obu grupach zgadza się z tym, że empatia jest potrzebna w miejscu pracy (według 84% pracowników i 71% pracodawców) oraz widzi w miejscu pracy przestrzeń na: „uważność na ludzi” (według 63% pracowników i 55% pracodawców) i „bycie empatycznym” (odpowiednio: 62% i 63%).
Niepokoi jednak, że ogólny poziom empatii w swoim miejscu pracy jako „dobry” lub „bardzo dobry” zadeklarowało tylko 36% pracowników (56% pracodawców), a 43% pracowników nigdy nie było zapytanych przez przełożonego o samopoczucie. Regularnie takie pytanie słyszy zaledwie 24% z pracowników.
Tymczasem to właśnie „uważne słuchanie pracowników” wskazywane jest jako główna kompetencja dobrego przełożonego/lidera i zdecydowana większość Pracowników i Pracodawców jest zdania, że „manager/bezpośredni przełożony powinien interesować się kondycją psychiczną pracowników” (odpowiednio 74% i 66%).
Obecnie empatia jest uważana za jedną z kluczowych kompetencji przywódczych, niezbędną do osiągnięcia sukcesu w zarządzaniu. Dlatego tak ważne jest, aby wprowadzać ją do firm i aby normą stało się empatyczne przywództwo, w ramach którego lider traktuje pracownika przede wszystkim jako człowieka, z jego problemami, emocjami i potrzebami – mówi Agata Swornowska-Kurto, Prezes Zarządu Grupy ArteMis, pomysłodawcy i organizatora kampanii „Bliżej Siebie”. To ważne, tym bardziej, że ponad połowa pracowników uznaje, że empatyczna postawa liderów i przełożonych jest kluczowa dla budowy bezpiecznego psychologicznie środowiska pracy – dodaje.
Jakiego miejsca pracy oczekujemy?
76% Pracowników uważa, że firmy powinny wprowadzać programy wspierające kondycję psychiczną pracowników, a 73% uważa, że powinny zapewniać dostęp do psychologa. To właśnie świadczenie zdrowotne w postaci konsultacji z psychoterapeutami i psychologami wskazuje najwięcej osób jako działanie wspierające zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie pracowników.
Jednocześnie warto podkreślić, że 1/4 pracowników (24%) i 30% pracodawców zgadza się ze stwierdzeniem mówiącym, że „zdrowie psychiczne to osobista sprawa każdego pracownika i firmie nic do tego”.
Raport z prezentacją pełnych wyników oraz komentarzami ekspertów można pobrać bezpłatnie na stronie kampanii: blizejsiebie.info/raport
Ogólnopolska kampania edukacyjno-informacyjna „Bliżej Siebie”, której pomysłodawcą i organizatorem jest Grupa Artemis, zachęca do tego, żeby być bliżej swoich współpracowników, by lepiej rozumieć ich zachowania i potrzeby, ale także żeby być bliżej samego siebie. Chodzi o świadomość własnych emocji, potrzeb i reakcji. Kampania oswaja temat zaburzeń psychicznych, edukuje w zakresie zdrowia psychicznego i znaczenia komunikacji na ten temat w środowisku pracy oraz motywuje do podjęcia otwartego dialogu o samopoczuciu pracowników.
Jaki jest wskaźnik wellbeingu pracowników i co ma na niego wpływ?
Jak odpoczywać? Tego dowiemy się z ostatniego odcinka Firmamentu
Anna Pölzl, CEO Nista: W naszym zespole mamy love coacha
