Ekosystem startupowy 2024: trendy globalne i lokalne wyzwania

Dodane:

Paweł Maj Paweł Maj

Ekosystem startupowy 2024: trendy globalne i lokalne wyzwania

Udostępnij:

Rok 2024 przeszedł do historii jako czas dynamicznych zmian i wyzwań zarówno na globalnym, jak i lokalnym rynku startupowym. Podczas gdy światowe inwestycje osiągnęły stabilny poziom, odzwierciedlając stopniowy powrót do normalności sprzed pandemii, polska scena startupowa zmagała się z poważnymi turbulencjami, szczególnie w kontekście finansowania na wczesnym etapie. Przyjrzyjmy się bliżej kluczowym wydarzeniom, które ukształtowały ekosystem startupowy w 2024 roku.

Świat

W 2024 roku globalne startupy pozyskały około 330 miliardów dolarów finansowania, co jest wynikiem zbliżonym do poprzedniego roku (314 miliardów dolarów). Dane te sugerują, że rynek ustabilizował się po pandemicznych zawirowaniach, ale nie zwiastują dynamicznego odbicia. Rok 2024 charakteryzował się dwoma wyraźnymi trendami:

  • spadek inwestycji early-stage – rundy pre-seed, seed i series A osiągnęły najniższy poziom od sześciu lat, kontynuując spadkową tendencję od połowy 2022 roku;
  • stabilizacja growth-stage – rundy series B i wyższe utrzymały poziom sprzed pandemii.

Najwięcej kapitału inwestowano w technologie związane z AI, które stanowiły aż 25% całego globalnego finansowania. Drugim największym segmentem była autonomiczna mobilność (10%). Dominację USA na rynku technologicznym potwierdza fakt, że amerykańskie startupy zdobyły ponad 50% globalnych środków.

Największe rundy 2024 roku na świecie

  1. OpenAI (AI, USA) – 6,6 mld USD
  2. xAI (AI, USA) – 6,0 mld USD
  3. Waymo (autonomous mobility, USA) – 5,6 mld USD
  4. Anthropic (AI, USA) – 4,0 mld USD
  5. Anduril Industries (defense-tech, USA) – 1,5 mld USD
  6. CoreWeave GPU (cloud infrastructure, USA) – 1,1 mld USD
  7. Scale AI (AI, USA) – 1,0 mld USD
  8. Xaira Therapeutics (biotech, USA) – 1,0 mld USD
  9. Safe Superintelligence (AI, USA) – 1,0 mld USD
  10. Moonshot AI (AI, Chiny) – 1,0 mld USD

Polska

Polskie startupy w trzech pierwszych kwartałach 2024 roku (nie ma jeszcze danych za cały ubiegły rok) pozyskały 1,6 mld zł, co oznacza wzrost o 22% rok do roku. Jednakże, po wyłączeniu rundy fińskiego startupu z polskim co-founderem Iceye, wzrost zmienia się w 7% spadek.

Największym wyzwaniem było drastyczne zmniejszenie się liczby inwestycji, szczególnie na poziomie seed, gdzie odnotowano aż 73-procentowy spadek (80 inwestycji w 2024 roku wobec 294 rok wcześniej). Nieco lepiej prezentowała się sytuacja rund A – liczba inwestycji w spółki na etapie rundy A wyniosła 25 (vs. 33 w porównywalnym okresie roku ubiegłego, co oznacza spadek tylko o 24% YoY), a liczba inwestycji w spółki na etapie rundy B+ wyniosła 9 (a więc bez zmian vs. porównywalny okres roku ubiegłego).

Oczywiście zapaść na polskim rynku inwestycji na etapie seed nie wynika z globalnych trendów, ale przede wszystkim zakończenia okresu inwestycyjnego lokalnych funduszy VC z publicznym kapitałem z programów PFR Ventures oraz NCBR Bridge Alfa (na przełomie 2022-2023 mieliśmy ok. 140 lokalnych funduszy VC, w tym ok. 100 z finansowaniem publicznym z PFR i NCBR) i braku uruchomieniu na czas nowych programów, czego skutki będziemy odczuwać przez wiele następnych lat.

Największe rundy 2024 (Q1-Q3) w Polsce

  1. Kontakt.io 190 mln zł
  2. SmartLunch 60 mln zł
  3. Restone 59 mln zł
  4. Oxla 42 mln zł
  5. Quantum Innovations 41 mln zł
  6. Campus AI 40 mln zł
  7. Kodano 40 mln zł
  8. Saleor Commerce 32 mln zł
  9. Vasa Therapeutics 23 mln zł
  10. Synerise 33 mln zł

Kluczowe wydarzenia na polskim rynku VC w 2024 roku

  1. Uruchomienie przez PFR Ventures naboru w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) – PFR Ventures planuje łącznie zainwestować w ok. 40 funduszy VC (w 2024 PFR poinformował o podpisaniu pierwszych 9 umów). Jednakże, z uwagi na konieczność spełnienia przez zespoły tych funduszy wielu wymogów, zanim będą mogły rozpocząć realizować pierwsze inwestycje (w tym m.in. zgoda UOKiK czy zgłoszenie do KNF), zespoły potrzebują pomiędzy 6-12 miesięcy aby uruchomić fundusz po podpisaniu umowy z PFR. Oznacza to iż nowe fundusze PFR istotny wpływ na polską scenę startupową będą miały dopiero od 2026 roku.
  2. Decyzja Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej (MFiPR) o niekontynuowaniu programu NCBR Bridge Alfa – o ile decyzja ta nie jest zaskoczeniem z uwagi na wiele wątpliwości dotyczących tego programu, to jej konsekwencje dla ekosystemu startupowego będą bardzo istotne. To fundusze Bridge Alfa były najbardziej aktywnymi lokalnymi funduszami, inwestując łącznie w 1247 startupy (na etapie pre-seed i seed) kwotę 1,31 mld zł. Dla porównania, fundusze PFR Ventures z poprzedniego programu POIR zainwestowały w 380 startupów łącznie 1,6 mld zł (ale fundusze inwestujące na wczesnym etapie, a więc PFR Starter, PFR Biznest oraz PFR Otwarte Inwestycje, dokonały 295 inwestycji na łączną kwotę 764 mln zł). Obecnie pozostaje pytanie: gdzie MFiPR przekieruje te środki, tj. czy powiększą one budżet PFR Ventures (co wydaje się najbardziej oczywistą decyzją), czy też zostaną przekierowane do innych programów?
  3. Grudniowa decyzja Banku Gospodarstwa Krajowego o odwołaniu całego zarządu funduszu Vinci ASI (jest to fundusz w 100% finansowy przez BGK, który planował przeznaczyć ponad 1 mld zł na inwestycje w firmy technologiczne inwestując 10+ mln zł per projekt – dotychczas Vinci zrealizował 8 inwestycji). Jeszcze nie wiadomo, czy zmiana zarządu funduszu wpłynie na zamianę strategii oraz aktywność inwestycyjną.

Czytaj także: