W 2021 roku zaledwie 3,2 proc. europejskich inwestycji venture capital przypadło na Europę Środkowo-Wschodnią. Kilka lat działań przekonało ekspertów do skupienia się nie tylko na dywersyfikacji geograficznej inwestycji, ale także na wspieraniu firm w zakresie różnorodności płci w zespołach kierowniczych. Jak wskazuje raport „Finansowanie w regionie Europy Środkowo-Wschodniej przez pryzmat różnorodności płci i pozytywnego wpływu”, przygotowany przez European Women in VC, Experior VC i Unconventional Ventures, dysproporcje są znaczące. W 2020 roku na każde euro zainwestowane w startupy z Europy Środkowo-Wschodniej tylko jeden cent trafił do przedsięwzięć kierowanych wyłącznie przez kobiety, a pięć centów trafiło do podmiotów z zarządem mieszanym pod względem płci. Inne badania potwierdzają ten trend – w ostatnich latach startupy kierowane przez kobiety w regionie Europy Środkowo-Wschodniej nie otrzymały więcej niż 2 procent finansowania .
Dlaczego mniej środków trafia do firm prowadzonych przez kobiety?
Jedną z przyczyn jest mniejsza liczba startupów prowadzonych wyłącznie przez kobiety w porównaniu do tych, którymi zarządzają mężczyźni lub kierownictwo mieszane pod względem płci. Według raportu „Polskie startupy 2023” największe grono kobiet znajdziemy w startupach rozwijających innowacje z zakresu cyberbezpieczeństwa, gdzie 75% podmiotów posiada zespoły złożone co najmniej w połowie z kobiet. Na drugim miejscu znajdują się startupy z branży fintech/insurtech. 46% spośród nich deklaruje, że kobiety stanowią ponad połowę ich zespołu.
– W EIT Health InnoStars jesteśmy dumni, że możemy podzielić się wieloma inspirującymi historiami z regionu Europy Środkowo-Wschodniej, gdzie kobiety-przedsiębiorczynie nie tylko wykazują się wyjątkowym przywództwem w nauce i biznesie, ale także tworzą innowacyjne rozwiązania w opiece zdrowotnej. Kobiety te często mierzą się z trudnościami na swojej drodze z powodu istniejących w branży barier systemowych. Dzięki takim inicjatywom jak HICEE robimy krok naprzód w usuwaniu tych barier – wyjaśnia Monika Toth, dyrektor RIS w EIT Health InnoStars.
Jak wynika z analiz przeprowadzonych przez Boston Consulting Group, w skali europejskiej tylko jedna na dziesięć firm założonych w 2022 roku była prowadzona wyłącznie przez kobiety . Nie jest to jednak wystarczające wyjaśnienie. Dysproporcje w liczbie kobiet-przedsiębiorczyń nie są tak znaczące, jak w przypadku przepływów funduszy, biorąc pod uwagę płeć liderów.
Wspomniany wcześniej raport dotyczący finansowania w regionie Europy Środkowo-Wschodniej pokazuje również, że mężczyźni zajmują 85% stanowisk decyzyjnych w instytucjach inwestujących w startupy . Osoby te zazwyczaj utrzymują silniejsze relacje biznesowe z przedsiębiorcami płci męskiej niż żeńskiej, a podejmując kluczowe decyzje, są bardziej skłonni kierować fundusze do firm prowadzonych przez mężczyzn.
Wspieranie przedsiębiorczości kobiet się opłaca
Działania w ramach projektu HICEE, którego liderem jest EIT Health, wiodąca europejska sieć innowatorów w dziedzinie opieki zdrowotnej i część Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii (EIT), organu Unii Europejskiej, dotyczą strukturalnych przyczyn luki inwestycyjnej venture capital w Europie Środkowo-Wschodniej.
Celem projektu jest stworzenie zrównoważonych ekosystemów inwestycyjnych na wczesnym etapie, przyciągnięcie lokalnych i międzynarodowych inwestorów oraz wymiana wiedzy w celu zwiększenia zaangażowania inwestorów. Pierwsze aktywności prowadzone są w Polsce, Słowacji, Słowenii i na Węgrzech – czyli w krajach, w których swoje siedziby mają partnerzy konsorcjum, jednak jego zasięg i możliwości szkoleniowe zostaną rozszerzone także na inne regiony Europy, określane mianem wschodzących i umiarkowanych innowatorów.
Na liście priorytetów członków konsorcjum są też kwestie różnorodności płci. Po pierwsze, projekt zapewnia zróżnicowany dobór ekspertów odpowiedzialnych za ocenę startupów, które otrzymają wsparcie w pozyskiwaniu odpowiednich źródeł kapitału. Różnorodność ta obejmie specjalizację, kraj pochodzenia i płeć. Ponadto, konsorcjum będzie aktywnie zachęcać kobiety-przedsiębiorczynie do udziału w projekcie, doceniając wartość i wiedzę, które inicjatywy prowadzone przez kobiety wnoszą do branży.
Promocja kobiecych inicjatyw
Partnerzy konsorcjum już teraz wdrażają podobne procedury. EIT Health, jako przykład, posiada rozbudowaną społeczność dzięki swoim innym inicjatywom. Wśród 327 startupów należących do EIT Health, w 129 z nich to kobieta zajmuje stanowisko CEO. Z kolei polski partner w projekcie, Cobin Angels, w ramach swoich działań skupia się na promowaniu inwestycji anielskich pośród kobiet poprzez uczestnictwo w panelach dyskusyjnych promujących kobiece inwestycje, promocję klubu w kręgach kobiecych, partnerstwa z organizacjami zrzeszającymi kobiety, a także promocję inwestorek z klubu Cobin Angels na konferencjach branżowych jako przykład do naśladowania. Cobin Angels wydaje również co roku raport o rynku aniołów biznesu w Polsce – „Jak inwestują najlepsi aniołowie biznesu w Polsce? Polski rynek inwestycji anielskich” w ramach którego zwraca uwagę na aspekty dotyczące równości płci, a także nagradza kobiece inwestorki w ramach ogólnopolskiego konkursu Business Angel of the Year, którego jedną z laureatek jest Olga Sobieraj.
Konsorcjum ma również w planach zacieśnienie współpracy z inicjatywami typu Women2Invest, której celem jest zmniejszenie nierówności płci w biznesie.
Wyjść poza samą ideę równouprawnienia
Tego typu działania mają sens z punktu widzenia sprawiedliwości społecznej i przyczyniają się do lepszego rozwoju innowacji oraz przedsiębiorczości w Europie Środkowej. Raport „Funding in the CEE region” pokazuje również, że startupy założone przez kobiety generują prawie dwukrotnie (96 proc. więcej) większy przychód za każde euro otrzymane w ramach finansowania, w porównaniu do tych założonych przez mężczyzn.
– Ukierunkowanie wysiłków HICEE na promowaniu równości płci w innowacjach zdrowotnych wykracza poza samą ideę równouprawnienia. Chodzi także o wykorzystanie szerszego zakresu pomysłów, perspektyw i rozwiązań, które przedstawiają kobiety. Udowodniono, że zespoły charakteryzujące się różnorodnością są bardziej innowacyjne i efektywne, co skutkuje lepszymi wynikami biznesowymi. Dlatego też uwzględnienie różnorodności płci pozostaje nie tylko kwestią sprawiedliwości społecznej, ale także strategicznym imperatywem dla wspierania dynamicznego, innowacyjnego ekosystemu opieki zdrowotnej – podsumowuje Magda Krakowiak, dyrektor ds. wspierania biznesu w EIT Health.
