Koniec ubiegłego roku i początek tegorocznego wielu programistom minął na porównywaniu wariantów rozliczenia podatkowego w zależności od formy opodatkowania podatkiem dochodowym. Wielu samozatrudnionych zdecydowało się przejść na ryczałt w związku z możliwością opodatkowania źródła przychodów według stawki 12% lub nawet 8,5% w zależności od rodzaju wykonywanej działalności. Na skutek wejścia w życie z dniem 1 lipca br. kolejnej nowelizacji Nowego Ładu (Nowy Ład 2.0) podobnie będzie wyglądał dla wielu przedsiębiorców okres tegorocznych wakacji.
Zmieniać czy nie zmieniać?
Nowy Ład 2.0 wprowadza z dniem 1 lipca 2022 r. obniżenie najniższej stawki skali z 17% na 12%. Co więcej, stawka ta będzie miała zastosowanie już do dochodów osiągniętych od tego dnia. W niektórych przypadkach może okazać się więc, iż dotychczas dokonany wybór metody opodatkowania podatkiem dochodowym jest mniej korzystny niż opodatkowanie według skali, która dotychczas miała raczej złą sławę.
Przy ponownych kalkulacjach należy jednak zachować rozwagę, albowiem wraz z obniżeniem stawki podatkowej dla pierwszego przedziału skali ulega również obniżeniu kwota zmniejszająca podatek z 5100 zł do 3600 zł (w skali roku). Dodatkowo uchylona zostaje ulga dla klasy średniej (od dnia 1 lipca br. nie będzie obowiązku jej naliczania) i to z mocą od dnia 1 stycznia 2022 r. Powyższe nie oznacza jednak, że trzeba będzie dokonać korekty wpłaconych dotychczas zaliczek na PIT w tym zakresie. Z założenia ulga ma nie być uwzględniana w zeznaniu rocznym. Jeśli jednak dla podatnika uwzględnienie ulgi dla klasy średniej podczas rozliczenia roku 2022 okaże się korzystniejsze niż nowe zasady, podatnik wyjątkowo będzie miał możliwość z niej skorzystać – Naczelnik US dokona bowiem kalkulacji hipotetycznego podatku i zwróci ewentualną różnicę.
Przedsiębiorcy opodatkowani według skali będą mogli również skorzystać z powracającego wspólnego rozliczenia samotnego rodzica z dzieckiem lub wspólnego rozliczenia z małżonkiem (w takim przypadku podatek ustala się w podwójnej wysokości od połowy łącznych dochodów, jednak taka forma rozliczenia będzie możliwa wyłącznie przy opodatkowaniu skalą całego roku, o czym poniżej).
Należy jednak pamiętać, że przy skali składka zdrowotna stanowi 9% podstawy wymiaru (w uproszczeniu dochodu) i nie jest odliczana od podatku (w tym zakresie przy skali podatkowej Nowy Ład 2.0 nie wprowadza żadnych zmian). Na ryczałcie z kolei przedsiębiorcy są uprawnieni do odliczenia od przychodów połowy zapłaconej składki zdrowotnej.
Skala w dwóch opcjach
Podatnicy opodatkowani ryczałtem mogą przejść na skalę podatkową zarówno w trakcie roku 2022 i opodatkować według skali wyłącznie drugą część roku, ale również wybrać opodatkowanie skalą całego bieżącego roku. W tym zakresie zastosowanie znajdą kolejno poniższe zasady:
Przedsiębiorcy wybierają opodatkowanie wg skali wyłącznie dla okresu od 1 lipca – 31 grudnia 2022 r. W tej sytuacji do 22 sierpnia 2022 r. powinni złożyć oświadczenie o rezygnacji z ryczałtu; w takim przypadku przy rozliczeniu rocznym złożą dwa zeznania: PIT-28 dla przedsiębiorców rozliczających się ryczałtem (za okres styczeń-czerwiec) i PIT-36 dla przedsiębiorców rozliczających się wg zasad ogólnych (za okres lipiec-grudzień);
Przedsiębiorcy wybierają opodatkowanie wg skali całego roku 2022. Stosownego wyboru dokonują poprzez złożenie zeznania PIT-36 w ustawowym terminie (w takim przypadku nie należy składać PIT-28.
W obu przypadkach przedsiębiorcy powinni mieć jednak na uwadze, że wybierając skalę powinni być w stanie przygotować podatkową księgę przychodów i rozchodów również za okres, w którym rozliczali się ryczałtem.
Dla liniowców zmiana tylko za cały rok
Również samozatrudnieni opodatkowani „liniówką” mogą wybrać opodatkowanie skalą, jednak wyłącznie w odniesieniu do całego roku 2022 r. Powyższy wybór dokonywany jest w zeznaniu rocznym poprzez złożenie PIT-36L (w takim przypadku nie należy składać PIT-36). Przedsiębiorcy pozostający na liniowce będą uprawnieni do odliczenia od podstawy opodatkowania składki zdrowotnej w max. wysokości 8700 zł (składka nadal będzie wynosiła 4,9% podstawy wymiaru).
Spółka komandytowo-akcyjna mniej korzystna od stycznia 2023 r.
Niemiła niespodzianka czeka na przedsiębiorców, którzy kuszeni brakiem składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne zdecydowali się na prowadzenie działalności w formie spółki komandytowo-akcyjnej, która w porównaniu do spółki komandytowej jest sporo droższa w utrzymaniu i bardziej sformalizowana, natomiast pozwala osiągnąć podobny efekt podatkowy. Otóż z dniem 1 stycznia 2023 r. wspólnicy SKA będą zobowiązani do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Podobne rozczarowanie czeka również te podmioty, które restrukturyzując swoje wynagrodzenie, zdecydowały się na wynagradzanie na podstawie stosunku prokury. W związku z licznymi wątpliwościami jakie budziła treść Nowego Ładu 1.0, Nowy Ład 2.0 wyraźnie wskazuje, że stosunek prokury również będzie stanowił podstawę oskładkowania.
Podwójne kalkulowanie do kosza
Nowy Ład 2.0 przewiduje ułatwienia dla przedsiębiorców będących pracodawcami i tym samym płatnikami PIT. Z dniem 1 lipca br. zostaje wyeliminowany mechanizm podwójnego kalkulowania zaliczek na podatek dochodowy, tj. na podstawie przepisów obowiązujących do 31 grudnia 2021 r. oraz na podstawie przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2021 r. oraz ich porównywania.
Nowelizacja daje również większą swobodę w zakresie składania oświadczenia PIT-2. Oświadczenie PIT-2 będzie mogło być bowiem składane aż trzem płatnikom. Od ilości złożonych oświadczeń PIT-2 będzie zależała potrącana przez danego płatnika kwota wolna, co powinno wynikać z treści PIT-2. Nowelizacja umożliwia złożenie PIT-2 również zleceniobiorcom, osobom na umowach o dzieło, kontrakcie menadżerskim. Analogicznie jak przedsiębiorcy, również płatnicy z dniem 1 lipca br. zaprzestają naliczania ulgi dla klasy średniej oraz stosują obniżoną stawkę PIT w wys. 12% do dochodów pozostawionych do dyspozycji po 1 lipca br.
Co dalej?
Zasadniczo Nowy Ład 2.0 przewiduje dosyć skromne zmiany dla przedsiębiorców prowadzących działalność w formie spółki z o.o. lub akcyjnej. Prawdziwa rewolucja w zakresie podatków dochodowych dopiero przed nimi, albowiem w poniedziałek w wykazie prac legislacyjnych zapowiedziano rozpoczęcie prac nad zmianami do CIT, które mają wejść w życie od nowego roku, w zakresie między innymi podatku u źródła, podatku minimalnego, czy ukrytej dywidendy.
–
Małgorzata Wąsowska
Dyrektor działu podatkowego w act BSWW legal & tax
