Sebastian Balcerak, Programme Manager | Business Creation & Entrepreneurship, European Institute of Innovation & Technology (EIT) Food
2022 – w morzu ryzyk i niepewności, dopłynęliśmy szczęśliwie do brzegu.
Raport Dealroom podsumowujący 2022 r. uplasował polski segment Foodtech na 5-tym miejscu najprężniej rozwijających się rynków inwestycji VC. Wyprzedziły nas tylko Nowa Zelandia, Meksyk, Arabia Saudyjska i – co ciekawe – Austria. Powinniśmy być zatem dumni z działalności naszego startupowego ekosystemu. Dobrze radził sobie również przemysł. Przykładowo, inwestycja światowego giganta Cargill w linię produkcji rozpuszczalnego błonnika zrealizowana w podwrocławskich Bielanach pokazuje, że nadal liczymy się w grze o wielkoformatowy footprint. Pamiętajmy, że takie inwestycje napędzają kolejne nakładki innowacji, wokół których startupy mogą „rzeźbić”.
Patrząc na trendy w agtech, 2022 rok potwierdził ogólny trend specjalizacyjny. Żegnamy wielkie, wszystkomające i zamknięte aplikacje zarządzające całym gospodarstwem i łańcuchem sprzedaży. Witamy precyzyjne rozwiązania wyspecjalizowane w konkretnych praktykach, grupach produktów (np. polski startup Ribes Technologies).
2023 – „czarno” to widzę, czyli carbon farming
Nadchodzący rok będzie w pewnym sensie szachowym „sprawdzam” dla całej branży deklarującej kierunek rozwoju łańcucha dostaw i wartości, który promuje zrównoważone praktyki rzeczywiście od przysłowiowego pola (czyli gleby) aż do konsumenckiej appki (czyli do stołu). Dlaczego? Na rynku pojawiają się bowiem technologie i rozwiązania pozwalające monitorować, łączyć i monetyzować praktyki dekarbonizacyjne (np. tokenizacja). Przyszły konsument nie będzie zatem podejmował decyzji wyłącznie w oparciu o deklaracje producentów, lecz będzie dysponował narzędziem pozwalającym zweryfikować, czy składniki produktów pochodzą z zasobów (np. glebowych) zarządzanych regeneratywnie. Zresztą, ów konsument będzie z tego korzystał nie z chęci sprawdzenia autentyczności etykiety, lecz z powodów afiliacyjnych licząc na to, że zakup konkretnego produktu przyczyni się do wzrostu wartości rynku, w który on/ona wierzy i wspiera. A gdzie benefit? – w portfelu zasilanym tokenami konkretnego łańcucha dostaw, których generowanie rozpoczynać się będzie już od etapu wytworzenia surowca (np. kredytem węglowym w rolnictwie regeneratywnym). To zupełnie szersze i poważniejsze ujęcie niż punkty (czy… pluszaki) afiliacyjne w popularnych dyskontach.
Piotr Grabowski, współzałożyciel akceleratora foodtech.ac
Według zebranych przez nas dotychczas danych, kwota inwestycji w polskie startupy foodtech w 2022 roku przekroczyła 120 milionów złotych. Złożyło się na nią ponad 35 rund inwestycyjnych. W 2021 roku było to nieco ponad 80 milionów złotych w około 25 rundach.
Przypomnijmy, że w Polsce pierwsze inwestycje w branżę foodtech pojawiły się w latach 2018-2019. Na rynkach zachodnich ten sektor powstał około 10 lat temu i do końca roku 2021 stale notował wzrosty. Jedynie rok 2022 globalnie przyniósł ostudzenie i zmniejszenie skali inwestycji względem rekordowego roku 2021 (52 miliardy dolarółw inwestycji globalnie), czego powodem są dobrze nam wszystkim znane wyzwania gospodarcze.
Polski foodtech notując w 2022 roku 50% wzrost inwestycji pokazuje, że ten wciąż jeszcze młody w Polsce sektor startupów będzie w najbliższych podążał śladem wyznaczonym wcześniej przez kraje Zachodu. To czyni nas bardzo atrakcyjnym regionem inwestycyjnym w tym obszarze.
Czy rok 2023 będzie dla polskiego foodtechu podobnie dobry? Próbując odpowiedzieć na to pytanie, należy wziąć pod uwagę, że z końcem roku 2022 wielu funduszom VC w Polsce zakończył się okres inwestycyjny. W znaczącej liczbie przypadków ma to związek z zakończeniem perspektywy unijnej 2017-2022. Minie trochę czasu, zanim partnerzy zarządzający ogłoszą kolejne fundusze oparte o programy UE z nowej perspektywy. Obserwujemy jednak coraz większe zainteresowanie foodtechem wśród dużych graczy z branży spożywczej oraz wśród inwestorów prywatnych. Czy pomogą oni wypełnić wspomnianą lukę finansowania i zanotować kolejny wzrost w roku 2023? Spodziewam się, że tak.
Najwyższe rundy w branży foodtech w 2022 r.
1. Restaumatic – 30 mln zł
Restaumatic to system do obsługi zamówień, sprzedaży i zarządzania restauracjami. Platforma działa w modelu SaaS, czyli udostępniania oprogramowania w chmurze w modelu abonamentowym. Wirtualna Polska zainwestowała w startup 19,8 mln zł, a łączna wysokość rundy prowadzonej przez Supercharge Capital to 30 mln zł.
2. FreshInset – 10 mln zł
FreshInset opracował technologię przedłużania świeżości zerwanych owoców i warzyw. Toruńska spółka pozyskała ponad 10 mln zł w rundzie A. Całość sfinalizowanej, zwiększonej o 3 mln zł drugiej transzy objęli obecni akcjonariusze, m.in. Rubicon PartnersVentures.
3. Choice QR – 7 mln zł
Czesko-polski startup Choice QR pozyskał 7 mln zł w rundzie seed, m.in. od funduszy Presto Ventures i Seedcamp. Firma rozwija platformę dla restauracji, która digitalizuje obsługę gości – od wyświetlania menu, przez zamówienia, po płatność.
4. Foodsi – 6 mln zł
Foodsi rozwija platformę umożliwiającą kupowanie nadwyżek jedzenia z restauracji, piekarni i sklepów. We wrześniu 2022 r. Foodsi pozyskał 6 mln zł w rundzie seed. Finansowanie zapewniły m.in. fundusze CofounderZone i Satus Starter oraz inwestorzy prywatni, w tym założyciele Pyszne.pl.
5. PROTEINrise – 4 mln zł
PROTEINrise rozwija technologię produkcji żywności z wykorzystaniem alternatywnych źródeł białka. Pozyskał 4 mln zł w rundzie seed, której przewodniczył fundusz CofounderZone.
6. fyrtel.market – 4 mln zł
W czerwcu 2022 r., fyrtel.market, platforma i aplikacja zrzeszająca lokalnych jakościowych sprzedawców z klientami, zamknęła kolejną rundę inwestycyjną w wysokości 4 mln zł z udziałem Movens Capital, CofounderZone oraz aniołów biznesu zaangażowanych w rozwój m.in. OLX, Allegro czy Trustpilot.
Jak foodtechy przetrwały 2022 i co planują na kolejny rok?
dr Andrzej Wolan, CEO Fresh Inset
Był to dynamiczny i pełen wyzwań rok, podczas którego nasze działania rozszerzyły się na pięć kontynentów (Amerykę Północną i Południową, Afrykę, Europę i Australię). Pogłębiliśmy współpracę z międzynarodowymi spółkami, w tym trzema największymi dystrybutorami post-harvest i firmami technologicznymi, w tym TOP 3 producentem bazy naklejkowej na świecie. Ponadto spółka pozyskała także ponad 10 mln zł w rundzie A.
Nasz cel na 2023? To doprowadzenie do tego, by rozwiązania FreshInset stanowiły standard rynkowy w obszarze kilku sektorów przemysłu: producentów owoców i warzyw, producentów naklejek, producentów opakowań i sieci handlowych. FreshInset ma potencjał, aby zostać „impactunicorn”, czyli spółką technologiczną wycenianą na ponad miliard dolarów, której produkty mogą również pomóc w rozwiązaniu istotnego problemu społecznego. Dlatego nie zwalniamy tempa i rozwijamy się planując również kolejna rundę finansową. Pozyskane środki planujemy przeznaczyć na rejestracje produktu na kolejnych rynkach.
Marek Skubacz, założyciel i prezes Restaumatic
Restaumatic to firma IT, która zmienia gastronomię w obszarze cyfryzacji i wykorzystania nowych technologii. Naszą misją jest ułatwianie zarządzania restauracją, które pozwala na zwiększanie sprzedaży i obniżanie kosztów. Zaufało nam ponad 5000 restauratorów.
Dynamiczny rozwój Restaumatic (nawet 250% rdr na przełomie 2020/2021 r.), który zbiegł się w czasie z powstaniem funduszu inwestycyjnego Supercharge Capital, zaowocował nawiązaniem współpracy i w konsekwencji inwestycją w wysokości ok. 20 mln zł w lipcu 2022 r.
Inwestycja doszła do skutku dzięki zaangażowaniu partnerów funduszu: Kuby Filipowskiego, Wiktora Schmidta, Daniela Surmacza oraz Grzegorza Kazulaka. Cel, w postaci rundy inwestycyjnej, został osiągnięty mimo pandemii, spowolnienia gospodarczego i niepewności spowodowanej wybuchem wojny w Ukrainie. Budowę Restaumatic jako globalnej marki wspiera także Wirtualna Polska Holding S.A., jako główny inwestor funduszu, wierzący w perspektywy, które są przed biznesami typu SaaS.
Pozyskane środki wykorzystujemy na ekspansję zagraniczną, rozwój produktów oraz rozbudowę i reorganizację firmy. Główne kierunki ekspansji to kraje Europy Zachodniej oraz Europy Południowo-Wschodniej.
W rozwoju produktów koncentrujemy się na jeszcze większej skuteczności stron WWW z systemem zamawiania online. Nasz autorski system POS, rozwijany jest pod kątem efektywności i ułatwiania zarządzania zamówieniami w myśl zasady all-in-one. Nowością jest Apetilo – aplikacja polecana przez restauratorów oraz QR Waiter – zamawianie do stolika.
Tomek Woźniak, Co-Founder Choice QR
To był dla nas dobry rok. Urośliśmy dwukrotnie i weszliśmy na nowe rynki, m.in. do Polski, a pod koniec roku do krajów bałtyckich (Litwa, Łotwa Estonia), Węgier i Słowenii. Rozwinęliśmy funkcje produktu i dostosowaliśmy nasz system do potrzeb klientów sieciowych i franczyzowych. Cieszymy się, że zaufały nam znane polskie marki, takie jak ThaiWok, Soto Sushi, Trattoria Rucola, Mąka i Woda, czy Sucre. Uczyliśmy się i ciągle się uczymy budować oraz zarządzać firmą równolegle na kilku rynkach, dlatego raz na kwartał, czy nawet raz na miesiąc przebudowywaliśmy struktury. Budzi to wiele emocji i niepewności w zespole, ale dla nas to codzienna rzeczywistość.
W planach mamy dalszy rozwój w Polsce i wejście na kolejne rynki. Bierzemy pod uwagę zarówno kraje europejskie, jak i Amerykę Południową. Planujemy umocnienie pozycji na rynkach, na których jesteśmy liderem, czyli Czechy i Ukraina. Patrząc na obecne tempo, pod koniec roku 2023 będziemy chcieli pozyskiwać ponad 500 nowych lokali miesięcznie, a nasz zespół urośnie do 100 osób.
Mateusz Kowalczyk, CEO & Co-Founder Foodsi
Rok 2022 minął nam pod znakiem intensywnej pracy i ogromnego rozwoju. Nasz zespół powiększył się ponad 3-krotnie, zgarnęliśmy 6-milionową rundę finansowania, zorganizowaliśmy szeroką kampanię „Tu się nie marnuje” i w ekspresowym tempie zbliżamy się do pierwszych milionów – użytkowników i uratowanych paczek. Nasz rozwój i starania zostały zauważone oraz docenione na zewnątrz. Odebraliśmy wiele nagród oraz wyróżnień m.in. znaleźliśmy się w dziesiątce Rookie of the Year magazynu My Company oraz piętnastce najlepszych Polskich startupów w konkursie spółek technologicznych Aulery 2022, który w przeszłości wygrywały takie asy jak Booksy, Brand24 czy Autenti, a także wiele innych. To był ambitnie przepracowany rok!
2023 rok to z pewnością kolejny rok rozwoju Foodsi. Osiąganie kolejnych kamieni milowych, kolejne miliony uratowanych paczek jedzenia, powiększanie zespołu, runda inwestycyjna, ulepszanie aplikacji, kolejne rynki, a przy tym świetna i inspirująca zabawa. Nie możemy się doczekać tego, co przyniesie 2023, na pewno damy z siebie wszystko, żeby było maksymalnie mocno!
Paweł Głogowski, współzałożyciel fyrtel.market
Rok 2022 był trudny dla wielu z nas. Wojna w Ukrainie, dynamicznie rosnąca inflacja, niepewność, co przyniesie kolejny miesiąc. W tych popandemicznych warunkach swoje miejsce znów musiały odnaleźć lokalne małe sklepy. Jako fyrtel.market dokładaliśmy wszelkich starań, by pomóc im rozwijać swoje biznesy w tym wymagającym czasie.
Ubiegły rok rozpoczynaliśmy w dwóch miastach – Poznaniu i Wrocławiu, a skończyliśmy w czterech. Nasza usługa pojawiła się w Warszawie oraz w Berlinie.
Dowieźliśmy w sumie ponad 70 tysięcy zamówień z ponad 250 lokalnych sklepów skupionych wokół wysokiej jakości lokalnego jedzenia. Dotarliśmy w ten sposób do prawie 10 tysięcy klientów, którzy dokonali zakupów za ponad 3 miliony złotych.
fyrtel.market z roku na rok urósł 3,5 razy pod względem wygenerowanego obrotu. Prawie podwoiliśmy liczbę nowych klientów, a średni koszyk grudniowy rok do roku urósł aż o 32%. Co więcej, w Poznaniu udało nam się osiągnąć operacyjny breakeven point.
Nasze cele na rok 2023, to rozwój na obecnych rynkach, ulepszanie usługi m.in. poprzez udostępnienie większej ilości przedziałów czasowych dostaw, pojawienie się w kolejnych miastach zarówno w Polsce, jak i Niemczech. Mamy wielką nadzieję, że rok 2023 mimo wielu trudności będzie dobry dla lokalnych małych sklepów, a nam uda się wspierać jeszcze bardziej skutecznie.
Przyszłość branży foodtech
Tomek Woźniak, Co-Founder Choice QR
Branża jest w trakcie transformacji napędzanej przez niepewność, którą w ostatnich latach wywołały COVID, wojna w Ukrainie i recesja. Rynek zmienia się na naszych oczach, widzimy coraz większe otwarcie na technologie i wprowadzamy np. coraz więcej cyfrowych menu dostępnych przez QR-kody. Rok temu, gdy dopiero startowaliśmy w Polsce, tutejsi restauratorzy byli bardzo sceptyczni, mimo że na innych rynkach, jak Czechy, Włochy, Hiszpania, mieliśmy całe mnóstwo klientów korzystających z takiego rozwiązania. Obecna sytuacja rynkowa, inflacja prowadząca do szybko zmieniających się cen, spowodowała, że restauratorzy widzą oszczędności płynące z rezygnacji z drukowanego menu.
Restauratorzy zaczęli też przykładać większą wagę do cyfrowych narzędzi, z których korzystają. Jeśli już posiadają strony z systemem do zamawiania online, decydują się na optymalizację kosztów oraz wybór rozwiązania, które będzie najlepiej wyglądać w oczach ich klientów, co przełoży się na konwersję. To samo dziele się z systemami POS, rezerwacji stolików, czy click&collect. Skończyły się czasy, w których można było oferować restauratorom przestarzałe narzędzia za wysoką cenę. Gastronomia to teraz tzw. penny business i restauratorzy liczą każdą złotówkę, szukają oszczędności, jeszcze bardziej nowoczesnych rozwiązań i nowych kanałów sprzedaży. Nie boją się ich zmieniać, bo cały czas rosną im inne koszty, a z drugiej nie mogą podnosić w nieskończoność własnych cen, bo obciążeni inflacją klienci przestaną ich odwiedzać.
Widzimy też rosnący trend automatyzowania obsługi klienta, a nawet robotów-kelnerów. Myślę, że w najbliższych latach zamawianie i płacenie bez czekania na kelnera przestanie nas dziwić. Uważamy 2022 za rok transformacji cyfrowej branży, która odciąża koszty, a w następnych latach pozwoli najlepszym na budowę solidnej przewagi konkurencyjnej.
dr Andrzej Wolan, CEO Fresh Inset
Perspektywy dla branży food-tech są pozytywne, ponieważ innowacje mogą pomóc w rozwiązaniu konkretnych problemów i na rynku jest tego pełna świadomość. Wśród wyzwań jest pilna potrzeba zmniejszenia emisji CO2, ale także inny bezpośrednio powiązany z tym problem – marnotrawstwo żywności. Wśród trendów, które będą napędzać branżę i mogą realnie pomóc w rozwiązaniu obu tych problemów są inteligentne naklejki (smart labels) i opakowania funkcjonalne (tzw. active intelligent packaging), które przedłużają świeżość owoców i warzyw. Dzięki zastosowaniu nowych technologii – np. Vidre+ opracowanej przez naukowców z FreshInset – inteligentne naklejki czy funkcjonalne opakowania mogą posłużyć do tego, by utrzymać świeżość warzyw i owoców, także tych transportowanych po zbiorach ze szklarni czy pola bezpośrednio do sklepów. Oznacza to niejednokrotnie brak konieczności przechowywania warzyw i owoców w chłodniach czy magazynach (niższa emisja CO2), mniejsze straty w transporcie i szybszą dostawę najwyższej jakości, świeżych produktów do klienta. Wystarczy nakleić naklejkę z substancją czynną na opakowanie lub bezpośrednio na produkt.
Jeśli weźmiemy pod uwagę, że ponad 50% strat owoców i warzyw zachodzi podczas ich pakowania, przechowywania i dystrybucji, to nasza technologia przynosi realną zmianę.
Marek Skubacz, założyciel i prezes Restaumatic
W najbliższych latach gastronomia będzie stawiała czoła kolejnym wyzwaniom, takim jak brak pracowników, konieczność automatyzacji oraz dalszego obniżania kosztów. Restaumatic finalizuje prace nad nowymi rozwiązaniami. Pozwoli nam to spełnić oczekiwania naszych klientów oraz nowych i dotychczasowych inwestorów.
Mateusz Kowalczyk, CEO & Co-Founder Foodsi
Od jakiegoś czasu obserwujemy spory wzrost zainteresowania aplikacjami, które pomagają żyć i kupować bardziej ekologicznie, a także oszczędnie. To nie tylko wynik rosnących cen, ale także wzrastającej świadomości społecznej. Nasza aplikacja wpisuje się w tę potrzebę. Dajemy użytkownikom aplikacji możliwość ratowania paczek z ich ulubionych okolicznych punktów w niższej cenie.
