Polscy aniołowie biznesu podkreślają wspólnie, że w ostatnich latach ich środowisko coraz bardziej interesuje się inwestowaniem impactowym i te trend będzie zyskiwał na znaczeniu w najbliższej przyszłości. Podczas gdy większość aniołów biznesu nadal koncentruje się na tradycyjnych startupach, coraz więcej inwestorów indywidualnych zaczyna uwzględniać kwestie wpływu na otoczenie przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. Tendencja ta jest napędzana przez szereg czynników, w tym rosnącą świadomość roli, jaką biznes może odegrać w rozwiązywaniu problemów społecznych i środowiskowych oraz coraz więcej dowodów na to, że firmy z faktorem „sustainability” mogą generować duże zyski finansowe.
To również oznacza, że zamożne osoby, które w przeszłości przekazywały spore kwoty na cele charytatywne, mogą w najbliższej przyszłości przechodzić od filantropii do inwestycji impactowych. Czy zobaczymy zmianę w typach firm, które otrzymują fundusze? Z pewnością tak.
Robert Ługowski – założyciel Cobin Angels
2022 rok przyniósł schłodzenie nastrojów na wielu rynkach, nie ominęło to także spółek technologicznych i startupów. Już końcówka 2021 i cały 2022 stały pod znakiem walki z inflacją poprzez zacieśnianie stóp procentowych przez banki centralne. Dostęp do kapitału to jeden z kluczowych warunków szybkiego rozwoju i skalowania startupów, dlatego tani pieniądz ułatwiał realizowanie rund inwestycyjnych. W Polsce dodatkowym czynnikiem ryzyka był wybuch wojny na Ukrainie w pierwszym kwartale minionego roku. Inwestorzy zagraniczni oceniając ryzyko inwestycji w naszym regionie, biorą pod uwagę ryzyko geopolityczne.
Modne branże
Pogorszenie warunków zewnętrznych nie zatrzymało jednak inwestycji polskich aniołów biznesu. Polscy inwestorzy prywatni nadal poszukują najlepszych spółek, które mają szansę poradzić sobie w trudnych warunkach. Dużym zainteresowaniem cieszą się projekty z branż: software as a service, digital heatlh, supply chain management, cybersecurity. Inwestorzy nadal widzą potencjał w branży blockchain, przykładami są rundy dla Gatenox czy Ramp Network. Stosunkowo nowym trendem jest łączenie inwestycji kapitałowych w projekty, które potrafią biznesowo rozwiązać ważne problemy społeczne i/lub środowiskowe. To zjawisko nazywamy impact investingiem, ponieważ łączy działanie filantropijne z wymiarem biznesowym i nastawieniem na zyski. Przykładem takiego projektu jest m.in. Ecobean, który pod koniec zeszłego roku ogłosił rundę o wartości ponad 10 mln zł, w której wzięli udział aniołowie biznesu.
Rok 2023 szansą dla aniołów biznesu
Zgodnie z Raportem „Jak inwestują najlepsi aniołowie biznesu w Polsce?”, wiele rund inwestycyjnych łączy zaangażowanie aniołów biznesu z funduszami Venture Capital. Choć już wiemy, że 2022 r. był bardzo dobry pod kątem wartości inwestycji dokonanych przez polskie VC, to wraz z zakończeniem POIR oraz globalnym spowolnieniem spodziewamy się znacznie zminiejszonej podaży kapitału wysokiego ryzyka, który już obserwujemy. Ta sytuacja rynkowa zwiększy znaczenie aniołów biznesu, którzy podejmują decyzje szybko i elastycznie dostosowują się do rynku. Nie ograniczają ich formalne obostrzenia, ponieważ inwestują własny kapitał. W COBIN Angels obserwujemy duże zainteresowanie startupów pozyskaniem aniołów biznesu, którzy poza kapitałem wnoszą kompetencje, pozwalające przygotować się na spodziewane turbulencje gospodarcze, jakie mogą wystąpić w tym roku. W piątek edycji Konkursu Business Angel of the Year zakończyliśmy właśnie etap zgłoszeń i widzimy bardzo wyraźny wzrost ilości nominacji, co świadczy o rozwoju tego segmentu rynku kapitałowego. W lutym rozpoczniemy publiczne głosowanie na najlepszego anioła biznesu, a 7 marca w budynku GPW odbędzie się wręczenia nagród dla najlepszych inwestorów. Zapraszamy do obserwowania konkursu i uczestnictwa rozwoju polskiego rynku business angels.
Andrzej Targosz – angel inwestor i Partner Bitspiration Booster
Pomimo że rok 2022 był w Polsce bardzo trudny dla gospodarki i całego otoczenia biznesowego, jednocześnie można go określić jako intensywny pod względem liczby inwestycji. Zwiększyło się zaangażowanie funduszy VC, znacznie aktywniej działały też sieci aniołów biznesu. Efektem będzie zwiększona ilość dostarczonego do startupów kapitału. Ten trend wydaje się obiecujący. Zastanawia natomiast co innego – coraz większa samodzielność inwestorów indywidualnych, którzy wolą sami decydować o alokacji kapitału, zamiast powierzać swoje środki profesjonalnym funduszom inwestycyjnym. W tym działaniu brakuje symetrii i widoczne są braki środków w funduszach, które są uzupełniane wsparciem publicznym (PFR, NCBiR, EIF).
Odwrót od „aniołowego” inwestowania
Dla mnie rok 2022 był – po 12 latach różnych działań – odwrotem od „aniołowego” inwestowania. Na podstawie swoich doświadczeń rozdzieliłem trzy rodzaje inwestycji:
1) spółki szybko rosnące, agresywne, mające szansę osiągnięcia wykładniczego zwrotu, które spełniają kryteria inwestycji funduszu VC
2) spółki rosnące organicznie, ale mające wpływ na zmianę świata, czyli działające w obszarze zrównoważonego rozwoju
3) spółki rosnące organicznie, które nadają się do długotrwałego lokowania kapitału i prowadzą do uzyskania stabilnej dywidendy.
Indywidualnie zainwestowałem tylko w drugi typ spółek. Nie nastawiam się na dywidendę, ponieważ w mojej ocenie inwestycje rentowne raczej nie będą miały cech wykładniczego wzrostu. Jednak są dla mnie ważne z powodów osobistych, ponieważ wierzę, że odegrają istotną rolę w rozwoju gospodarki, ekologii i dbania o naszą planetę. Do takich spółek należy producent rowerów cargo Urvis oraz producent opakowań ekologicznych Znika.pl. Sekundujemy tym, którzy dobrze rokują.
Plan na 2023 r.
W roku 2023 będę kontynuował przyjętą strategię. Część kapitału przeznaczę na fundusz inwestycyjny, który wciąż będzie szukał polskiego jednorożca, czyli startupu wycenianego na co najmniej miliard dolarów amerykańskich. Wbrew pozorom okres kryzysu i problemów gospodarczych, z jakimi się mierzymy, jest najlepszym czasem na szukanie firm, które mają szansę uzyskać tzw. unfair advantage i wygrać z dużymi graczami na rynku. Czas, w którym większość lokat nie przynosi spodziewanych zysków, powinien być zachętą dla odważnych wizjonerów do inwestowania w innowacje. Ci, którzy się obawiają ryzyka, zapewne na wstrzemięźliwości nie zyskają.
Więcej aniołów, a mniej VC
Myślę, że aniołów biznesu będzie więcej i będą chętnie angażować się w budowanie sieci syndykatów, czyli grup przeznaczających stosunkowo niewielką kwotę na inwestycje w spółki, które ich zdaniem mają szansę powodzenia. W mojej ocenie jednocześnie zmaleje liczba VC, które z jednej strony stracą inwestorów, a z drugiej zostaną poddane brutalnej weryfikacji rynkowej – będą musiały odpowiedzieć na pytanie, czy dotychczasowe decyzje inwestycyjne, często bardzo ostrożne, były właściwe.
Dla naszego funduszu rok 2023 zapowiada się niezwykle ciekawie. Wyraźnie widzimy trend, który pokazuje, że spółki wspierające niezależność od importu, produkcje lokalną – a w takie inwestujemy – będą miały coraz większą wartość. Dajemy im wsparcie, które procentuje.
Paweł Zylm – Business Angel, przedsiębiorca, inwestor i mentor w startupach
Rok 2022 będziemy kojarzyli z drastyczną globalną obniżką wycen spółek technologicznych, jednak nie wpłynęło to na rynek inwestycji anielskich w Polsce, który kolejny rok z rzędu dynamicznie urósł. Chociaż jeszcze daleko nam do nasycenia rynku aniołami biznesu na poziomie rozwiniętych rynków, pojawiło się wiele debiutantek i debiutantów w roli aniołów biznesu. Po kilku latach inwestycji udało mi się zrobić dwa exity. Szczególnie udany dotyczył spółki Noctiluca, która debiutowała w 2022 r. na New Connect. Ten startup przyniósł pierwszym inwestorom parunastu krotny zwrot z inwestycji, a kilkudziesięciu aniołom, którzy inwestowali później wraz z Rubicon Partners, prawie 10-krotny.
Na horyzoncie kolejne fundusze
Ten przypadek realnie pokazuje, że inwestycje w startupy mogą mieć sens, ale oczywiście też mamy nieudane inwestycje. Wraz z końcem zeszłego roku zamknięcie działalności ogłosił Therapify. To jest bardzo ciekawy przykład startupu, do którego parę lat temu była kolejka aniołów biznesu gotowych do inwestycji. Pomimo bardzo dobrego pomysłu i perspektyw rynkowych ta spółka nie przetrwała. Wbrew wysokiej inflacji oraz obawom rynku o przyszłość kilku prywatnym funduszom m.in. SMOK czy INOVO udało się zebrać kapitał i rozpocząć działalność kolejnych funduszy.
Szczególnie jest to ważne w perspektywie 2023 r. kiedy rynek finansowania startupów na wczesnych etapach będzie mógł liczyć na bardzo ograniczone wsparcie funduszy publicznych. Ważnym wydarzeniem wspierającym rozwój rynku business angel w 2022 roku była publikacja przez Cobin Angels pierwszego raportu o aniołach biznesu w Polsce. Dowiedzieliśmy się z niego wiele interesujących informacji o rynku np., że tylko 20% wśród aniołów biznesu to kobiety. Jednak moja teza, która może zostanie potwierdzona w kolejnym raporcie, jest taka, że przy inwestycjach impactowych udział inwestorek jest znacząco większy.
Impact investing jako trwały trend
Jeśli chodzi o prognozy na rok 2023, to ostatnie 3 lata pokazały, że ze względu na zmieniające się dynamicznie otoczenie rynkowe trudno cokolwiek przewidywać. Jednocześnie najpierw pandemia, a obecnie wojna w Ukrainie pokazały, że pomimo wszelkich zewnętrznych trudności rynek jest w stanie szybko się do tych zmian dostosować. Wszelkie perturbacje generują potrzebę ich rozwiązania, a tym samym tworzą nowe możliwości biznesowe, w tym budowania nowych technologii w ramach startupów. Z tego względu przewiduje stały dopływu nowych projektów, które będą interesujące dla aniołów biznesu. Jednak niepewność warunków makroekonomicznych spowoduje, że aniołowie biznesu będą patrzeć bardziej krytycznie względem pojawiających się projektów. Natomiast one, żeby zebrać wczesne finansowanie, będą musiały się wykazać nie samym pomysłem, ale dostarczyć zweryfikowane MVP. W 2023 roku wśród aniołów biznesu impact investing nie będzie już tylko modą, a stanie się już trwałym trendem.
Dodatkowy, pozytywny akcent na koniec
Jeśli piszemy o trendach, nie sposób nie wspomnieć, że CEE wykazuje najwyższy odsetek indywidualnych inwestorek (około 30%) . W Europie Zachodniej kobiety nadal stanowią niewielką część społeczności aniołów i stanowią około 11%. Jak już wspomnieliśmy wcześniej, według raportu Cobin Angels, w Polsce, u ubiegłym roku spośród wszystkich aniołów biznesu, 20% stanowiły panie. Miejmy nadzieję, że będzie to trend wzrostowy.
Może zainteresueje Cię również:
Anne Hathaway wspiera Pact, fundusz VC założony przez kobiety i inwestujący w startupy z Europy
